Τι είναι η παρειδωλία;

Θερμοκρασίες κάτω από τους -17°C επέτρεψαν σε αυτή τη θεαματική «παρειδωλία», ψευδαίσθηση να αναπτυχθεί με την ανατολή του ηλίου πάνω από την αντανάκλαση των νερών της λίμνης Timiskaming, στην πόλη New Liskeard του Καναδά, 24 Νοεμβρίου 2023. Φωτογραφία-G.Jelly

Η τάση να αντιλαμβάνεσαι μια συγκεκριμένη, συχνά ουσιαστική εικόνα σε ένα τυχαίο ή διφορούμενο οπτικό μοτίβο. Η επιστημονική εξήγηση για μερικούς ανθρώπους είναι η παρεϊδολία, ή η ανθρώπινη ικανότητα να βλέπει σχήματα ή να κάνει εικόνες από τυχαιότητα.

Συχνά η διαμόρφωση ακόμη και του ανθρώπινου προσώπου, στη βρεφική ηλικία, αιχμαλωτίζει την προσοχή μας αυτόματα. Η ικανότητα ανίχνευσης εικόνων είναι ιδιαίτερα προσαρμοστική, δεδομένης της σημασίας των προσώπων για την κοινωνική αλληλεπίδραση. 

Η παρειδωλία είναι μια φυσιολογική και κοινή οπτική ψευδαίσθηση της θέασης προσώπων ή ακόμη αντικειμένων  σε άψυχα.

Η λέξη προέρχεται από τον θησαυρό της ελληνικής γλώσσας και χρησιμοποιείται στις περισσότερες ξένες γλώσσες. Από το «παρά» και το ουσιαστικό «εἴδωλον» δηλαδή εικόνα, μορφή, σχήμα.

Η γερμανική λέξη Pareidolie χρησιμοποιήθηκε σε άρθρα του Karl Ludwig Kahlbaum ,για παράδειγμα στην εργασία του 1866 «Die Sinnesdelierien [On Delusion of the Senses]. 

Όταν η εργασία του Kahlbaum αναθεωρήθηκε το επόμενο έτος [1867] στο The Journal of Mental Science, το Pareidolie μεταφράστηκε στα αγγλικά ως "pareidolia" και σημειώθηκε ότι ήταν συνώνυμο με τους όρους «...μεταβαλλόμενη ή μερική ψευδαίσθηση, [και] αντίληψη δευτερευουσών εικόνων».

Γεωδίφης