Το Ρήγμα της Ρόδου και οι σεισμοί του...
Αξιωματούχοι της Ρόδου με τον διοικητή της ιταλοκρατούμενης Δωδεκανήσου Mario Lago κατά την διάρκεια επίσκεψης μελών της ιταλικής βασιλικής οικόγενειας, τη δεκαετία του '20. Ο ισχυρότερος σεισμός της Δωδεκανήσου κατά την περίοδο της ιταλοκρατίας συνέβη στις 26 Ιουνίου 1926 . Όμως δεν ήταν ο μόνος που ταλαιπώρησε την Ρόδο, τους κατοίκους της και τις γύρω περιοχές. Το νησί της Ρόδου κείται σε μία ιδιαίτερα γεωλογικά ενεργή περιοχή που συχνά αναστατώνεται από ισχυρούς σεισμούς.
Όμως από τεκτονική άποψη τίποτα δεν έχει αλλάξει από τότε που έφυγαν οι Ιταλοί από την Δωδεκάνησο.Η Αφρικανική πλάκα συνεχίζει να υποβυθίζεται με τους ίδιους περίπου ρυθμούς κάτω από τη μικροπλάκα του Αιγαίου Πελάγους. Παλαιότεροι καταστροφικοί σεισμοί, όπως αυτός του 226 π.Χ., συσχετίστηκαν με σημαντική ανύψωση και μετατόπιση ρηγμάτων. Στοιχεία σχετικών αλλαγών της στάθμης της θάλασσας από τις παλαιοακτές αποκαλύπτουν αρχαία γεγονότα ανύψωσης και καθίζησης στο νησί.
Ακόμα και κατά τη διάρκεια των χειρότερων εκρήξεών τους, οι θεοί μας δεν προκάλεσαν ποτέ έκρηξη στο νησί. Η Ρόδος σε αντίθεση με τη Κω, Νίσυρο, Σαντορίνη δεν είναι ηφαιστειακή.Οι άνθρωποι δεν έχουν δυνατή μνήμη, συχνά δεν γνωρίζουν και σχεδόν πάντα υποθέτουν.Εδώ είναι η άγνωστη ιστορία ενός κακοποιού στοιχειού για εμάς αλλά δεινού δημιουργού αν το δούμε από μία άλλη οπτική γωνία.
Το ρήγμα που γκρέμισε τον Κολοσσό;
Η πόλη της Ρόδου ασκεί μια διαχρονική γοητεία χάρη στην τέχνη της, τον πολιτισμό και τα μνημεία της που είναι ικανά να αφηγηθούν αιώνες ιστορίας. Η πρωτεύουσα της Δωδεκανήσου διατηρεί επίσης μια άλλη ιστορία, λιγότερο γνωστή αλλά εξίσου ενδιαφέρουσα: αυτή που συνδέεται με τους σεισμούς.
Τα μεγάλα ενεργά ρήγματα της Δωδεκανήσου.
Ο Κολοσσός το κατ' εξοχήν παγκόσμιο έμβλημα της, το σύμβολο που περικλείει ένα ένδοξο παρελθόν ανάμεσα στα απομεινάρια της, αποτελεί ένα από τα αμέτρητα θύματα της ιστορίας των σεισμών του νησιού.Η Ρόδος και σεισμοί της πάνε μαζί από τα βάθη των αιώνων.
Η ιστορία της Ρόδου είναι γραμμένη από πόνο, κουτσομπολιά, αστικούς θρύλους, προφητείες, αλλά και από επιστήμη και ίχνη που άφησαν γεγονότα από το αρχαίο ή πρόσφατο παρελθόν και λογοτεχνικές μαρτυρίες. Για αυτόν τον λόγο θα ήταν μία ωραία προσπάθεια από φορείς του νησιού να τολμήσουν να συμπεριλάβουν σε μία έκδοση τους χάρτες ιστοριών, ας πούμε: «Η Ρόδος και οι σεισμοί της», με ιστορίες και ανέκδοτα που έχουν ειπωθεί εδώ και χιλιετίες στην πρωτεύουσα ή για την πρωτεύουσα.
Οι κάτοικοι της Ρόδου κουβαλάνε τον φόβο των σεισμών , ενώ για κάποιους άλλους τους διαφεύγει ο κίνδυνος. Στην πραγματικότητα, για τους Ροδίτες, ο τόπος τους δεν φοβάται τους σεισμούς επειδή πάντα «οι Ιππότες του Τάγματος των Ιωαννιτών» την κατάλληλη στιγμή θα είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις υστερικές, αλλοπρόσαλλες διαθέσεις ενός απρόβλεπτου ρήγματος.
Ο Κολοσσός της Ρόδου σε γραμματόσημο,1947.
Η γεωγραφία των σεισμών της Ρόδου, από τις σπουδαιότερες πόλεις της Μεσογείου και από τις πιο γνωστές του αρχαίου κόσμου, μαρτυρά ότι έχει βιώσει πολλούς σεισμούς τους οποίους εμείς δεν γνωρίσαμε. Για αυτούς έχουν μιλήσει μερικές επιφανείς προσωπικότητες, όπως μάγιστροι, θρησκευτικοί ηγέτες, ποιητές, συγγραφείς, ιστορικοί και γεωγράφοι. Ένας χάρτης των σεισμών από μόνο μία τεκτονική δομή ποτέ δεν μπορεί να είναι πλήρης καθώς το νησί έχει πληγεί από σεισμικά συμβάντα που δεν καταγράφηκαν κατά μήκος της όπως για παράδειγμα το 365 μ.Χ, με τον μεγαλύτερο σεισμό της Μεσογείου που είχε επίκεντρο νοτιοδυτικά της Κρήτης ή του δεύτερου μεγαλύτερου σεισμού στην ιστορία της Μεσογείου, το 1313 μ. Χ με εκτιμώμενο βόρεια της Μεγίστης.
Ο εν λόγω χάρτης περιέχει συνεισφορές από διάφορες μελέτες και σεισμολογικά δεδομένα, ιστορικά έγγραφα, και επίκεντρα που φέρονται να έχουν μόνο σχέση με την εν λόγω τεκτονική δομή και όχι τις καταστροφές που έχει υποστεί από την συνολική δράση των σεισμών το νησί.
Η όλη προσπάθεια κάνει γνωστή μια ζώνη που έπαιξε σπουδαίο αν όχι τον σημαντικότερο ρόλο στην ιστορία της Ρόδου και για πρακτικούς λόγους σημειώνεται ως ενιαία, αν και αποτελείται από διακριτά ξεχωριστά τμήματα. Για ευκολία τα τμήματα αυτά συνοψίζονται σε τρία:Το ανατολικό, το κεντρικό και το δυτικό.Τα μέρη αυτά της άγνωστης ζώνης διάρρηξης μπορεί να μη βρίσκουν σύμφωνους τους επιστήμονες, πως άλλωστε, καθώς αποτελούνται από πολλά μικρότερα ρήγματα. Στο σύνολο της η τεκτονική δομή και η πεποίθηση ότι το «άδειο από κάτω» νησί που λέγανε οι παλιοί και πιθανώς προέρχεται από την πνευματική θεωρία του Αριστοτέλη, με την οποία ο δάσκαλος του Μ.Αλεξάνδρου εξήγησε τα σεισμικά φαινόμενα. Αυτή η πεποίθηση παρέμεινε για αιώνες μέχρι που η ίδια η επιστήμη μας εξήγησε την προέλευση των σεισμών και τη διαφορετική τοπική σεισμική απόκριση.
Η γεωγραφία μιας αόρατης, άστατης ζώνης
Η αποτύπωση περιέχει μόνο ένα μικρό μέρος από τις ιστορίες, παραδόσεις και τους λαικούς τοπικούς θρύλους που έχουν περιγραφεί εδώ και χιλιετίες. Με πινέζες έχουν τοποθετηθεί στον χάρτη ώστε να μπορεί να γίνει πιο κατανοητή η σχέση τους με σημαντικές μεταβλητές, όπως είναι το εκτιμώμενο επίκεντρο και μέγεθος με βάση τις καταστροφές που προξένησαν σύμφωνα με τις μαρτυρίες ή τα γραπτά όσων έχουν αναφερθεί σε αυτούς.
Ένα από τα πιο εύκολα μέρη να δείτε τη ζώνη διάρρηξης της Ρόδου είναι το δορυφορικό υπόβαθρο του Google Earth. Η γραμμή του ρήγματος δίπλα στην ομώνυμη τάφρο με βάθος 4χλμ και βάλε, αποκαλύπτει πώς η κίνηση των πλακών δημιουργεί αυτό που δεν είναι ορατό στο σύνολο του και που εμείς αντιλαμβανόμαστε στη ζωή μας μόνο κάποιες στιγμές όταν αντιδρά η γη με βίαιο τρόπο.
Το Ρήγμα της Ρόδου και οι εκτιμώνενοι ιστορικοί σεισμοί με τα επίκεντρα και τα μεγέθη και την χρονιά εκδήλωσης τους.
Κατά μήκος αυτής της θεωρητικής γραμμής μπορεί να προκληθεί ένας ισχυρός, ενδιάμεσος ή αδύνατος σεισμός. Αυτή η περιοχή συνδέεται με σεισμούς που μπορεί να έχουν απασχολήσει όλο τον νομό, όπως το 198/199 π.Χ.Θεωρείται το μακρύτερο και πιο διάσημο ρήγμα της Δωδεκανήσου και ένα από τα πιο σπουδαία παγκοσμίως. Σε αυτήν τη ζώνη ρήξης, δύο πλάκες του φλοιού της Γης είναι η μία δίπλα στην άλλη.Το ρήγμα είναι ικανό να δημιουργήσει μεγάλους, καταστροφικούς σεισμούς όπως και μικρούς που ανιχνεύονται μόνο από σεισμολογικούς σταθμούς.
Οι σεισμοί μετρώνται σε μέγεθος σε μια κλίμακα που ξεκινά από το μηδέν. Σε αυτήν την κλίμακα, κάθε ακέραιος αριθμός αντιπροσωπεύει έναν σεισμό 10 φορές μεγαλύτερο από τον προηγούμενο. Οι περισσότεροι σεισμοί κάτω από 2,5 μέγεθος δεν γίνονται αισθητοί, ενώ οι σεισμοί από 2,5 έως 5,4 μέγεθος συνήθως προκαλούν κάποια δόνηση αλλά όχι μεγάλες ζημιές. Σεισμοί μεγέθους 5,5 βαθμών και άνω προκαλούν ζημιές σε κτίρια, ενώ σεισμοί άνω των 6,8-7,0 βαθμών θεωρούνται σοβαροί, επικίνδυνοι. Το ανατολικό θεωρείται το πιο ανήσυχο τμήμα του ρήγματος αφού έχει ταρακουνήσει τη Ρόδο, τη Δωδεκάνησο και τη μικρασιατική ακτή με σεισμούς μεγέθους έως 7,5 + βαθμών, οι οποίοι προκάλεσαν ρευστοποιήσεις εδάφους, πυρκαγιές, κατολισθήσεις, τσουνάμι στην πόλη και γύρω της αφαιρώντας τη ζωή από χιλιάδες ανθρώπους, σύμφωνα με σεισμολογικές έρευνες.
Το κεντρικό τμήμα του ρήγματος έχει δώσει σεισμούς μικρότερους σε μέγεθος όπως βέβαια το νοτιοδυτικό, το οποίο φαίνεται ότι είναι πιο «ήρεμο». Όλη η τεκτονική δομή είναι δυναμική, εξελίσσεται στον χρόνο και μπορεί να προκαλέσει ξανά και ξανά έναν μεγάλο σεισμό με το μόνο ερώτημα να είναι πότε.
Τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια, το ρήγμα έχει μετακινηθεί κατά λίγα χιλιοστά-εκατοστόμετρα ετησίως. Αν αυτός ο ρυθμός συνεχιστεί, η Αφρική με τη Ρόδο θα είναι γειτονάκια σε κάποια εκατομμύρια χρόνια από σήμερα...
Για τί ουλή μιλάμε;
Έχει μήκος τουλάχιστον 130 χλμ. στο σύνολο της και βάθος περίπου 16 χλμ. Η μεγάλη χαρακιά, ρήγμα που είναι ορατή ακόμη και από το διάστημα, περιέχει ένα δίκτυο πολλών μικρότερων ρηγμάτων.Έτσι, ολόκληρη η περιοχή είναι ευρύτερα γνωστή ως ζώνη ρηγμάτων την όμως για ευκολία της αποδίδεται ο όρος «Ρήγμα της Ρόδου». Αυτή η περιοχή περιλαμβάνει ρήγματα τα οποία διασχίζουν κατά μήκος όλο το νησί . Καθένα από αυτά έχει τη δική του ξεχωριστή ιστορία και εξέλιξη. Σε ορισμένα σημεία, οι μεγάλοι σεισμοί συμβαίνουν κατά μέσο όρο μία φορά τον αιώνα σε γενικές γραμμές. Σε άλλα, το ρήγμα μπορεί να παραμείνει ήσυχο για πολλούς αιώνες κάθε φορά.
Οι μύλοι της Ρόδου, τη δεκαετία του ΄20.
Το ρήγμα χαρακτηρίζεται κυρίως από κανονική συμπεριφορά στο μεγαλύτερο μέρος του. Περιέχει δύο μέρη σαν μπλοκ που κινούνται το ένα δίπλα στο άλλο και μερικές φορές κολλάνε στην πορεία. Όταν ξεκολλήσουν γρήγορα το αποτέλεσμα είναι ένας ξαφνικός σεισμός.
Το ρήγμα χωρίζεται για πρακτικούς ρόλους όπως είδαμε σε τρία τμήματα. Το ανατολικό τμήμα θεωρείται με βάση την ιστορία του το πιο επικίνδυνο απειλώντας την πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή γύρω από την πρωτεύουσα του νησιού. Στο δυτικό δεν έχουν σημειωθεί καταστροφικοί σεισμοί στην καταγεγραμμένη ιστορία, αλλά μπορεί να έχει δώσει κάποια στιγμή τα προϊστορικά χρόνια.
Πώς σχηματίστηκε;
Η πλάκα της Αφρικής ολισθαίνει κάτω από τη Ρόδο και το Αιγαίο.Η τεκτονική της περιοχής της Μεσογείου περιλαμβάνει τη σύγκλιση της Αφρικανικής Πλάκας με την Ευρασιατική Πλάκα, σχηματίζοντας ένα σύνθετο όριο που χαρακτηρίζεται από καταβύθιση, σύγκρουση και μετασχηματισμό ρηγμάτων, όπως το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας στην Τουρκία ή το ρήγμα νότια της Ρόδου. Βασικά χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν τις ζώνες καταβύθισης στη νότια Μεσόγειο κατά μήκος του ελληνικού τόξου, που οδηγούν σε σημαντική σεισμικότητα και ηφαιστειακή δραστηριότητα. Η αλληλεπίδραση αυτών των πλακών δημιουργεί επίσης οροσειρές με έντονες φυσικές διεργασίες.
Ακτουαλιστικό γωδυναμικό μοντέλο του νοτιοανατολικού Αιγαίου. Πηγή -Γεωστοχασμοί, 20210.
Νότια της Ρόδο και της Κρήτης η βύθιση της Αφρικανικής Πλάκας κάτω από την Ευρασιατική Πλάκα διαμορφώνει μία νέα οροσειρά, την Μεσόγεια στη θέση του αρχαίου ωκεανού της Τηθύος που χάνεται. Αυτό το γεγονός προκαλεί τους σεισμούς και τα ηφαίστεια στο νοτιοανατολικό Αιγαίο. Πηγή, Γεωστοχασμοί,2010.
Η Ρόδος βρίσκεται σε ένα σύνθετο τεκτονικό όριο μεταξύ της Αφρικανικής πλάκας και της μικροπλάκας του Αιγαίου Πελάγους. Το νησί αποτελεί μέρος του Ελληνικού Tόξου και βιώνει έντονη τεκτονική δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένων επωθήσεων, επεκτάσεων, ρηγμάτων ολίσθησης και μιας σημαντικής αριστερόστροφης περιστροφής που προκαλείται από το σύστημα ρηγμάτων του νότιου Αιγαίου. Αυτό το τεκτονικό περιβάλλον έχει ως αποτέλεσμα ενεργές κατακόρυφες κινήσεις, που οδηγούν σε ανύψωση και καθίζηση, όπως αποδεικνύεται από την βύθιση και την επανεμφάνιση αρχαίων δομών.
Ο κύριος παράγοντας που επηρεάζει την τεκτονική της Μεσογείου είναι η συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ της Αφρικανικής και Ευρασιατικής πλάκας, μια διαδικασία που ξεκίνησε πριν από περίπου 50 εκατομμύρια χρόνια με το κλείσιμο της θάλασσας της Τηθύος, κάτι το οποίο δεν έχει τελειώσει και συνεχίζεται ακόμη στις μέρες μας νότια της Ρόδου. Μέσα σε αυτή τη μεγαλύτερη αλληλεπίδραση υπάρχουν μικρότερα θραύσματα πλακών και μπλοκ, όπως της Ανατολίας και της μικροπλάκας του Αιγαίου τα οποία περιπλέκουν το τεκτονικό τοπίο. Αυτό το δυναμικό σύστημα έχει ως αποτέλεσμα μια εξαιρετικά σεισμικά ενεργή περιοχή, με υψηλά ποσοστά σεισμικής δραστηριότητας.
Πριν από πολύ καιρό, η Αφρικανική τεκτονική πλάκα κινήθηκε κάτω από την Ευρασιατική Πλάκα συγκρούστηκε και συνεχίζει να το κάνει.Νότια της Ρόδου και της Κρήτης, αυτή η ζώνη χαρακτηρίζεται από υψηλούς ρυθμούς σύγκλισης (έως 35 χιλιοστά το έτος) και σχετίζεται με την σεισμικότητα νότια της Ρόδου και όχι μόνο.
Μπορούμε να προβλέψουμε τον επόμενο μεγάλο σεισμό;
Οι επιστήμονες δεν μπορούν να προβλέψουν πότε θα συμβεί ο επόμενος ή οποιοσδήποτε σεισμός . Αλλά μπορούν να σχηματίσουν μια ιδέα για τον μελλοντικό κίνδυνο εξετάζοντας πόσο συχνά έχουν συμβεί σεισμοί στο παρελθόν. Η τελευταία φορά που είχε έναν μεγάλο σεισμό ήταν το 1926 επομένως η περιοχή αυτή θεωρείται ότι έχει καθυστερήσει και αργά ή γρήγορα ένα νέος θα φανεί. Ο μέσος χρόνος μεταξύ των σεισμών εξαρτάται από το ρήγμα ή το τμήμα του ρήγματος. Δεν είναι πάντα οι ίδιοι. Μπορεί να διαφέρουν ανά έτος ή δεκαετία. Επίσης, επικίνδυνοι σεισμοί μπορούν να συμβούν σε δευτερεύοντα ρήγματα τα οποία οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν καν.
Πανόραμα της πόλης της Ρόδου, φωτογραφία από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα.
Ιστορικοί σεισμοί της Ρόδου
Η Ρόδος σχηματίστηκε γεωλογικά μέσω της ανύψωσης των μεσοζωικών και καινοζωικών πετρωμάτων βάσης κατά τη διάρκεια της αλπικής ορογένεσης, με μεταγενέστερη βύθιση και επακόλουθη κάλυψη ιζημάτων. Ένα κάλυμμα ιζημάτων μεταρογενετικής προέλευσης του Ύστερου Πλειόκαινου και του Πλειστόκαινου ποικίλου πάχους επικαλύπτει το υπόβαθρο.Πριν από περίπου 15 εκατομμύρια χρόνια, η τεκτονική δραστηριότητα ανύψωσε την περιοχή, αλλά αργότερα, μεταξύ 4 και 3 εκατομμυρίων ετών πριν, η στεριά βυθίστηκε, αφήνοντας μόνο τις κορυφές των βουνών πάνω από το νερό, αφήνοντας πίσω της το νησί της Ρόδου.Η παρουσία απολιθωμάτων σε βιογενείς ασβεστόλιθους που συχνά κοσμούν τα ιστορικά κτίρια των οικισμών της υποδηλώνει ότι η στεριά κάποτε ήταν βυθισμένη κάτω από τη θάλασσα.
Εκτιμώμενα επίκεντρα και μεγέθη σημαντικών ιστορικών σεισμών μεταξύ Ρόδου και Μεγίστης.
Η πόλη της Ρόδου προέκυψε από την ενοποίηση αρχαίων πόλεων δημιουργώντας μια νέα πρωτεύουσα για το νησί.Τον 8ο αιώνα π.Χ., οι Δωριείς ίδρυσαν τρεις μεγάλες πόλεις στο νησί: την Ιαλυσό, τη Λίνδο και την Κάμειρο.Το 408 π.Χ., πιθανώς μετά από ένα ισχυρό άγνωστο σεισμό αυτές οι τρεις πόλεις αποφάσισαν να ενωθούν και να χτίσουν μια ενιαία, ισχυρή νέα νησιωτική πρωτεύουσα, την οποία ονόμασαν πόλη της Ρόδου στο βόρειο άκρο του νησιού και η οποία αναπτύχθηκε σύμφωνα με το ιπποδάμειο σύστημα. Μειώθηκε πολύ σε μέγεθος κατά τους βυζαντινούς χρόνους και προστατεύτηκε από οχυρώσεις από τον 7ο αιώνα.
Το νησί της Ρόδου κείται πάνω από την μικροπλάκα του Αιγαίου, η οποία περιέχει πολλά ενεργά ρήγματα, που προκαλούν συχνά σεισμούς . Οι σεισμοί της Ρόδου τόσο από το ομώνυμο ρήγμα της όσο από πιο απομακρισμένα δεν μπορούν σε μέγεθος να ξεπεράσουν τους 8.3-8.5 βαθμούς.
Ένα από τα οθωμανικά νεκροταφεία της Ρόδου, δεκαετία ΄20.Άξιος αναφοράς είναι ο σεισμός της οθωμανικής Ρόδου του 1863, που προκάλεσε ζημιές σε ακτίνα 580 χλμ.Δεν είναι μόνο οι σεισμοί από το Ρήγμα Ρόδου που προκαλούν σημαντικές ζημιές στην Ρόδο, Κω και τα γύρω νησιά. Εδώ είναι η περίπτωση σεισμών ενδιάμεσου βάθους από μακρινά ρήγματα ή βόρεια της Ρόδου. Ο σεισμός της 22ης Απριλίου 1863 προήλθε από το Ελληνικό Τόξο ή βόρεια της Ρόδου σύμφωνα με άλλους ερευνητές.Ο καταστροφικός σεισμός κάτω φλοιού σημειώθηκε στο ανατολικό τμήμα του Ελληνικού Τόξου κοντά στη Ρόδο. Συνέβη περίπου στις 21:30, ενώ προηγήθηκε προσεισμός στις 16 Απριλίου, ο οποίος έγινε έντονα αισθητός στο νησί. Στην πραγματικότητα ήταν δύο στενά απέχουσες δονήσεις συνολικής διάρκειας περίπου 3/4 του λεπτού, με τη δεύτερη να είναι η πιο δυνατή και να διαρκεί σχεδόν 20 δευτερόλεπτα.
Εδώ είναι ένας κατάλογος από ισχυρούς σεισμούς που εκδηλώθηκαν και συνδέονται με κάποιο τρόπο με το Ρήγμα της Ρόδου ή κοντά σε αυτό.
O σεισμός του 227/226 π.Χ
Τι κατέστρεψε τον Κολοσσό της Ρόδου;Κατά την αρχαιότητα, η Ρόδος ήταν μία από τις μεγαλύτερες εμπορικές πόλεις της Μεσογείου και είχε κερδίσει το σεβασμό του μεσογειακού κόσμου. Ωστόσο εκτός από τον πολιτισμό και το εμπόριο της έγινε διάσημη για ένα άγαλμα, που έμεινε στην ιστορία γνωστό ως Κολοσσός, το οποίο κατά πάσα πιθανότητα κατασκευάστηκε πριν από το 280 π.Χ. για να δώσει τις ευχαριστίες στους θεούς που παρέδωσαν την πόλη ασφαλή μετά από μια μακεδονική πολιορκία. Το άγαλμα ήταν μια απτή απόδειξη του πλούτου και της τεχνολογίας της Ρόδου. Ο Κολοσσός σύμφωνα με τον Φίλωνα τον Βυζάντιο ήταν κατασκευασμένος από 15 τόνους μπρούντζου και 9 τόνους σιδήρου. Όμως, οι αληθινές ποσότητες πρέπει ήταν πολύ μεγαλύτερες. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το Άγαλμα της Ελευθερίας στην Νέα Υόρκη έχει το ίδιο περίπου μέγεθος και βάρος 225 τόνους, ο Κολοσσός πρέπει να είχε ανάλογο βάρος.Δυστυχώς, όμως, γύρω στο 222 π.Χ., πιθανόν 58 χρόνια μετά τα αποκαλυπτήρια, ο Κολοσσός κατέρρευσε, καθώς τα γόνατά του τσακίστηκαν από ένα τρομερό σεισμό με κατ' εκτίμηση μέγεθος 7,2R που κατέστρεψε το φάρο - άγαλμα του κολοσσού της Ρόδου, το φρούριο και την αποβάθρα. Ωστόσο ο σεισμός δεν ήταν το μόνο γεγονός που συνέβη. Κατά τον Πολύβιο ναύσταθμοι καταστράφηκαν και αυτό έκανε μεταγενέστερους ερευνητές να υποθέσουν ότι κύματα τσουνάμι(που όμως δεν έχει επιβεβαιωθεί γεωλογικά και ιστορικά) δημιουργήθηκαν και αναστάτωσαν την βόρεια ακτή της Ρόδου. Ο σεισμός της Ρόδου το 222 π.Χ., είχε επιπτώσεις όχι μόνο στο νησί της Ρόδου, αλλά και στο υπόλοιπο νοτιοανατολικό Αιγαίο.
Ο σεισμός του 199-198 π.Χ, γκρέμισε τα τείχη της Καμείρου και προκάλεσε ζημιές στα Ασκληπιεία της Κω και Καλύμνου
Κατά την περίοδο του 2ου Μακεδονικού πολέμου (200-197 π.Χ.), ένας ακόμη ισχυρότατος σεισμός πλήττει την Δωδεκάνησο και τις γύρω περιοχές μόλις 23-24 χρόνια μετά το μεγάλο σεισμό και το τσουνάμι που κατέστρεψε τον Κολοσσό της Ρόδου.Η σεισμική δόνηση ήταν κατ' εκτίμηση 7.2 βαθμών ή λίγο παραπάνω, με επίκεντρο τον θαλάσσιο χώρο του Αφάντου .Ίσως ήταν ενδιάμεσου βάθους και πιθανόν να προήλθε από ένα υποθαλάσσιο μη ορατό ρήγμα από την ξηρά, μήκους τουλάχιστον 90χλμ. το οποίο διασχίζει κατά μήκος την ακτή του Αφάντου- έναν από τους παλαιότερους οικισμούς της Ρόδου, το τοπωνύμιο οφείλεται στη θέση του(ανάμεσα σε λόφους) η οποία καθιστά την κωμόπολη σχεδόν άφαντη.Το σεισμικό γεγονός, προκάλεσε μεγάλες ζημιές και στην πόλη της Κω. Μπορεί να μην ήταν ο πλέον καταστροφικός του νησιού, ωστόσο, έπληξε τα δημόσια κτίρια και τα μνημεία του νησιού, τα οποία επισκευάσθηκαν αργότερα από ντόπια υλικά με την βοήθεια των Ατταλιδών μοναρχών. Έπληξε ιδιαίτερα την Κάλυμνο και από τότε χάνονται τα ίχνη του Ασκληπιείου της, την Νίσυρο η οποία μπορεί να έχασε εξαιτίας του την αυτονομία της.
✻ Ο σεισμός του 139 μ.Χ, του Αντωνίνου Πίου
Δεν προήλθε από την ζώνη ρηγμάτων της Ρόδου, όμως ο ρόλος του κρίνεται σημαντικός για όλα τα Δωδεκάνησα. Σύμφωνα με τον N. Ambraseys ένας σεισμός που λανθασμένα έχει αποδωθεί στο 115 μ.Χ φέρεται να έχει προκαλέσει σοβαρές ζημιές στην πόλη της Ρόδου, πιθανώς περίπου την ίδια εποχή με ένα σεισμό στην Αντιόχεια. Η σύμπτωση, και η ασυνέπεια, υποδηλώνουν ότι ο Μαλάλας η μοναδική πηγή έχει χειραγωγήσει τη χρονολογία, όπως κάνει τόσο συχνά, για να πετύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Οι Guidoboni et al. συνδέουν τον σεισμό με επιγραφή που βρέθηκε στη Λίνδο του 141-2 μ.Χ. Ωστόσο και αυτή η χρονολογία δεν είναι σωστή σύμφωνα με τα ευρήματα της ανασκαφής της αρχαίας Αλάσαρνας Κω.Αυτός ο σεισμός συνέβη το 139 μ. Χ, είχε μέγεθος τουλάχιστον 7.5 βαθμούς έπληξε μια μεγάλη περιοχή στη νοτιοδυτική Μ.Ασία και σχεδόν όλα τα Δωδεκάνησα. Οι ζημιές επεκτάθηκαν από το νησί της Κω και της Ρόδου μέχρι τον κόλπο της Αττάλειας και μέχρι την Κίνη στα βόρεια, μια περιοχή ακτίνας 90 χιλιομέτρων. Η Ρόδος καταστράφηκε από τον σεισμό και η θάλασσα υποχώρησε υποδηλώνοντας ένα τσουνάμι που έπληξε σχεδόν όλες τις ακτές της Δωδεκανήσου, αφήνοντας το λιμάνι στεγνό. Η πόλη ανοικοδομήθηκε γρήγορα, μερικά χρόνια αργότερα.Το νησί της Κω αναφέρεται επίσης ότι υπέστη ζημιές σε αυτό το γεγονός. Η Νίσυρος μπορεί να έχασε το ιερό του Ποσειδώνα από αυτό τον σεισμό, όπως η Κάλυμνος μπορεί να έχασε το Ασκληπιείο της.Η μόνη σύγχρονη ιστορική πηγή που καταγράφει δύο σαφώς ξεχωριστούς σεισμούς είναι ο Παυσανίας. Σημειώστε επίσης ότι η δεύτερη αφήγηση υποδεικνύει ένα γεγονός που προκάλεσε πολύ μεγαλύτερες ζημιές από την πρώτη, απαιτώντας αυτοκρατορική βοήθεια. Ο Αριστείδης φαίνεται να γράφει για το δεύτερο γεγονός: περιγράφει ένα σεισμικό κύμα θάλασσας που κατέστρεψε τη Ρόδο και την άφησε ερειπωμένη. Αυτό θα συμφωνούσε με τη δεύτερη αφήγηση του Παυσανία, όπου αναφέρει ότι οι πόλεις της Ρόδου ξαναχτίστηκαν από τον αυτοκράτορα. Μια επιγραφή από τη Στρατονίκεια είναι αφιερωμένη από έναν επιζώντα των «σεισμών» σημειώστε τον πληθυντικό «στον [Αντωνίνο] Πίο» και στη χώρα του επιζώντος, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι και οι δύο σεισμοί συνέβησαν κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αντωνίνου Πίου (138–161 μ.Χ.· Robert 1978). Η χρονολογία του 142 μ.Χ. υποστηρίζεται από μια άλλη επιγραφή από τη Στρατονίκεια, η οποία ανεγέρθηκε προς τιμήν του Λέοντα, γιου του Παναιτίου και εγγονού του Θράσονα, ο οποίος, σε ηλικία άνω των 70 ετών, στάλθηκε ως πρέσβης στη Ρώμη «μετά τους σεισμούς που είχαν συμβεί» . Ο Laumonier υποστηρίζει με πειστικό τρόπο ότι ο σεισμός μπορεί να χρονολογηθεί από αυτήν την επιγραφή. Επομένως, δεν θα μπορούσε να είχε συμβεί πριν από το 138 μ.Χ., όταν ο Αντωνίνος έγινε αυτοκράτορας, ούτε μετά το 142 μ.Χ., αφού ο γιος του Λέοντα, ο Θράσον, ήταν 16 ετών πριν από τον σεισμό και 20 αμέσως μετά .Έτσι, αυτός ο δεύτερος σεισμός πιθανότατα συνέβη στα τέλη του χειμώνα/άνοιξη του 142 μ.Χ., λίγους μήνες μετά το πρώτο γεγονός. Είναι ίσως εκπληκτικό το γεγονός ότι αυτός δεν αναφέρεται από κανέναν από τους χρονικογράφους του 4ου αιώνα, όπως ο Ευσέβιος και ο Άγιος Ιερώνυμος, αν και ο Ιούλιος Καπιτωλινός, ένας από τους Scriptores Historici Augusti του τέταρτου αιώνα, το αναφέρει μεταξύ άλλων καταστροφών κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αντωνίνου.
Ο σεισμός του 344 μ.Χ
Το πιθανό τέλος του αρχαίου κόσμου της Ρόδου;«α.μ. 5836: το έτος εκείνο έγινε σεισμός, και μεγάλο μέρος της νήσου Ρόδου κατεδαφίστηκε» Θεοφάνης. Ο ισχυρός σεισμός στα 344/45, κατέστρεψε μεγάλο μέρος της βόρειας Ρόδου, αλλά λείπουν λεπτομέρειες για τις ζημιές. Αυτό το γεγονός απαντάται μόνο σε μεταγενέστερους συγγραφείς. Ο σεισμός πρέπει να προήλθε από σπάσιμο ενός υποθαλάσσιου ρήγματος που συναντάται νότια της πόλης της Ρόδου.Είχε εκτιμώμενο μέγεθος 6.5-6.6 βαθμούς και επίκεντρο κοντινό γύρω στα 12-13 χλμ. από την πρωτεύουσα. Πρόκειται για ένα γνωστό ρήγμα της ομάδας διάρρηξης της Ρόδου, που μπορεί να δώσει ισχυρούς σεισμούς με μεγέθη έως 7.5 εάν λάβουμε υπόψη την ιστορική σεισμικότητα. Από την ίδια ομάδα ρηγμάτων πιθανώς προήλθε ο σεισμός του 227 π.Χ[7.5] που κατέστρεψε τον Κολοσσό, ίσως του 199/198 π.Χ[7.2+] που αναστάτωσε την Δωδεκάνησο, του 476[6.7] και ο σεισμός του 1513[7.2+].
Ο σεισμός του 476 ή 478 μ.Χ
Ένας καταστροφικός σεισμός με εκτιμώμνο μέγεθος 6.7 βαθμούς, μπορεί χερσαίος, στο νησί της Ρόδου κατέστρεψε το γυμνάσιο και ορισμένα μέρη της πόλης. Αυτό το γεγονός δεν αναφέρεται σε άλλες πηγές .Ο «Μεγάλος Χρονογράφος», ένας ανώνυμος Βυζαντινός χρονικογράφος του 7ου ή 11ου αιώνα που είχε πρόσβαση σε πρώιμα αρχεία της πόλης ή πιθανότατα σε μια πληρέστερη εκδοχή του Μαλάλα από αυτήν που έχει φτάσει μέχρι σήμερα, τοποθετεί αυτό το γεγονός κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ζήνωνα, λίγο πριν από τον μεγάλο σεισμό στην Κωνσταντινούπολη τον Σεπτέμβριο του 478 μ.Χ. Συνέβη μετά από τον σεισμό του 469 μ.Χ, ο οποίος προκάλεσε μεγάλες ζημιές σε Κνίδο, Κω, Νίσυρο, προερχόμενο από ένα ρήγμα υποθαλάσσιο μεταξύ Κω - Χερσονήσου Δωρίδας.
O σεισμός του 515 μ.Χ
Η πόλη της Ρόδου πλήγηκε έντονα από ένα ισχυρότατο σεισμό, ο οποίος εκδηλώθηκε, ένα βράδυ στις αρχές του 6ου αιώνα μ.Χ, μόλις 150 χρόνια μετά από τον Παμμέγιστο της Μεσογείου.Μετά το 344/45 και το 476, μια ακόμη φυσική καταστροφή στα χρόνια του βυζαντινού αυτοκράτορα Αναστασίου του Α΄του Δίκορου [431-518] πλήττει τη Ρόδο, καταστρέφοντας τα τείχη, τα λιμάνια και τα δημόσια λουτρά. «Το έτος 815[516] έγινε μεγάλος σεισμός, και ως αποτέλεσμα αυτού καταστράφηκε το νησί της Ρόδου: αυτή ήταν η 3η καταστροφή. Επειδή συνέβη κατά τη διάρκεια της νύχτας, σκότωσε πολλούς ανθρώπους και λίγοι επέζησαν. Και ο αυτοκράτορας στο έλεός του έφερε χρυσό σε αφθονία στους επιζώντες. Και άρχισαν να ξεθάβουν και να μεταφέρουν τα σώματα εκείνων που είχαν συνθλιβεί κάτω από το βάρος των συντριμμιών», [Ψευδο-Διονύσιος]. Ο σφοδρός σεισμός κατά τη διάρκεια της νύχτας προκάλεσε μεγάλες καταστροφές κυρίως στην πόλη της Ρόδου. Τα κτίρια που κατέρρευσαν σκότωσαν πολλούς από τους κατοίκους και είναι πιθανό ότι ο αριθμός των νεκρών ήταν πολύ υψηλός, αφού οι περισσότεροι άνθρωποι θα ήταν σε εσωτερικούς χώρους και μπορεί να κοιμόντουσαν.Για τον Βασίλη Παπαζάχο ο σεισμός έγινε το 515 μ.Χ, είχε μέγεθος 6.4 βαθμών και ήταν χερσαίος.Ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι προκάλεσε μεγάλες ζημιές στην Νίσυρο, ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να ισχύει γιατί προξένησε καταστροφή μόνο στην Ρόδο, και ίσως προήλθε από μια τεκτονική γνωστή δομή που διασχίζει την πρωτεύουσα της Δωδεκανήσου.
Ο σεισμός του Απριλίου 1366 μ.Χ
Το 1309 οι Ιωαννίτες Ιππότες κατακτούν την Ρόδο. Ένας σεισμός και μία επιδημία θανατικού από το 1364 απασχολούν την τοπική κοινότητα. Στην μεγάλη πείνα, ο μέγας μάγιστρος λέγεται ότι ανέπτυξε φιλανθρωπική δράση, γι’ αυτό έμεινε γνωστός ως «Ελεήμονας». Ένας ισχυρός σεισμός με εκτιμώμενο μέγεθος 7,2 βαθμών με πιθανό επίκεντρο κοντά στην αρχαία Καύνο της Καρίας, Μ.Ασίας και μετασεισμοί που διήρκεσαν περίπου 24 ώρες κατέστρεψαν στο νησί της Ρόδου, το μοναστήρι των Ιπποτών της Μάλτας και πολλά μικρά κάστρα. Μερικοί από τους ιππότες προσπάθησαν να διαφύγουν με βάρκες, αλλά παρεμποδίστηκαν από μια καταιγίδα. Ωστόσο, δεν έπαθαν τίποτα. Αυτός ο σεισμός είναι ένα από τα τελευταία γεγονότα στο Ευλόγιο (Historiam sive temporis) που αποδίδεται σε έναν μοναχό από το Μάλμεσμπουρι του Γουίλτσιρ. Η ιστορία είναι εύλογη, επειδή πολλοί Άγγλοι ιππότες επισκέφθηκαν τη Ρόδο κατά τη διάρκεια εκστρατείας τους στην Ανατολική Μεσόγειο από το 1364 και μετά, και οι μοναστικοί Ιππότες της Μάλτας είχαν ένα οχυρωμένο μοναστήρι στη Ρόδο. Ο χρονικογράφος χρονολογεί το γεγονός στο 1366, κατά την αγρυπνία της εορτής των Αγίων Φιλίππου και Ιακώβου (30 Απριλίου), σημειώνοντας ότι ξεκίνησε το μεσημέρι και συνεχίστηκε μέχρι το μεσημέρι της επόμενης ημέρας (Luttrell 1999, 146–148). Αυτό το γεγονός δεν είναι γνωστό από άλλες πηγές.«Εκείνη τη χρονιά [1366] έγινε σεισμός στο νησί της Ρόδου, από το μεσημέρι της αγρυπνίας έως το μεσημέρι της επόμενης ημέρας: ως αποτέλεσμα κατέρρευσε ολόκληρο το μοναστήρι της Ρόδου και πολλά μικρά κάστρα ισοπεδώθηκαν, σύμφωνα με τη μαρτυρία ενός έντιμου στρατιώτη, του Richard Chastellayn, ενός διάσημου άνδρα περίπου 50 ετών και άνω. Εκείνη την εποχή βρισκόταν στη Ρόδο και... είπε σε έναν μοναχό του Μάλμεσμπουρι ότι εκείνη την εποχή κανείς άνθρωπος δεν μπορούσε να ζήσει στη γη ειρηνικά ούτε να ελπίζει να βρει κάποιο μέρος ανάπαυσης. Ένας στρατιώτης, απελπισμένος για την [ασφάλεια] του εαυτού του και των συντρόφων του, πλησίασε ένα πλοίο γνωστό ως γαλέρα... Ελπίζοντας να βρει λίγη ανάπαυση εκεί, διαπίστωσε ότι ήταν τέσσερις φορές πιο ταραγμένος στη θάλασσα παρά στη στεριά. Έτσι, μη βρίσκοντας ανάπαυση ούτε στη θάλασσα ούτε στη στεριά, αφοσιώθηκε με μεγάλη μεταμέλεια στον Θεό που βρίσκεται εκεί πάνω και έτσι επέμεινε στις προσευχές του μέχρι που σταμάτησε η καταιγίδα...» (Ευλόγος. Ιστ. III, 237–239).
✻ Ο σεισμός του 1481 με τους χιλιάδες νεκρούς
Στις 3 Μαΐου,1481:Ο μεγαλύτερος από τους 3 σεισμούς της Ρόδου που άφησε πίσω του χιλιάδες νεκρούς.Μετά την Πολιορκία της Ρόδου, ακολούθησε ο τρομερός σεισμός του 1481 που λέγεται ότι σκότωσε 30000 κατοίκους και ο σεισμός του 1493 της Κω με τους 5000 νεκρούς. Όλα δεν σταμάτησαν εκεί, αφού η ακολουθία των δεινών συνοδεύτηκε με ένα ακόμη φονικό σεισμό, αυτό του 1482. Οι καταστροφικοί σεισμοί με την σειρά τους συνέβαλαν στην αποδυνάμωση της άμυνας και της ασφάλειας των νησιών, με αποτέλεσμα να γίνει ευκολότερη η κατάληψη τους από τους Οθωμανούς τον 16ο αιώνα. Τα συνδυασμένα αποτελέσματα αυτής της πολιορκίας και της αλληλουχίας των δονήσεων 1481-1482 ήταν μάλλον σοβαρά και τα τείχη και μερικά από τα δημόσια κτίρια της Ρόδου έπρεπε να ανοικοδομηθούν και κατά τόπους να επισκευαστούν. Ο σεισμός του 1481 στη Ρόδο σημειώθηκε στις 3:00 τα ξημερώματα της 3ης Μαΐου. Έδωσε ένα μικρό τσουνάμι , το οποίο προκάλεσε τοπικές πλημμύρες. Ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι χιλιάδες ήταν τα θύματα. Ήταν ο μεγαλύτερος από μια σειρά σεισμών που έπληξαν τη Ρόδο , ξεκινώντας στις 15 Μαρτίου 1481, συνεχίζοντας μέχρι το 1482.Στις 15 Μαρτίου του ίδιου έτους σημειώθηκε ένας μεγάλος προσεισμός. Μετά τον κύριο σεισμό στις 3 Μαΐου, οι σεισμοί [πιθανώς μετασεισμοί] συνεχίστηκαν μέχρι τον Ιανουάριο του 1482, με μεγάλους μετασεισμούς στις 5 Μαΐου, 12 Μαΐου, 3 Οκτωβρίου και 18 Δεκεμβρίου.Το μέγεθος για το κύριο σοκ του 1481 εκτιμάται σε 7.1-7.2 βαθμούς. Οι μετασεισμοί πρέπει να ήταν της τάξης των 6+ βαθμών. Πιθανότατα ο κύριος προήλθε από το Ρήγμα της Μεγίστης, διεύθυνσης ΔΒΔ που συνδέεται με την τάφρο της Ρόδου [Β.Παπαζάχος].
https://geogeodifhs.blogspot.com/2022/05/3-1481-3.html
Ο σεισμός στις 28 Μαρτίου 1513
Ο σεισμός με εκτιμώμενο μέγεθος 7.2 βαθμούς του 1513, συνέβη στις 28 Μαρτίου, προκάλεσε ζημιές στο κάστρο της Ρόδου σύμφωνα με ιστορικές πηγές. Προήλθε από σπάσιμο του κεντρικού τμήματος του Ρήγματος της Ρόδου, στις 28 Μαρτίου 1513. Γιά άλλους ερευνητές προήλθε από το Ελληνικό Τόξο.Ένας πύργος και ένα τείχος στις θαλάσσιες άμυνες στην ανατολική ακτή της Ρόδου κατέρρευσαν λόγω σεισμού. Αυτό το βρίσκουμε σε μια επιστολή προς έναν Οθωμανό σουλτάνο που καταγράφει την πλήρη κατάρρευση ενός πύργου «στην ακτή [της Ρόδου] που βλέπει στη Μέκκα», η οποία την τοποθετεί κατά τη διάρκεια της βασιλείας του παραλήπτη και τέσσερις μήνες μετά τον θάνατο του ηγεμόνα της Ρόδου. Υπέρ αυτής της ημερομηνίας ,τον Σεπτέμβριο του 1513 αναφέρει ο Σανούδος .Πιθανότατα πρόκειται για τον ελαφρύ σεισμό στο Κάιρο το πρωί της Δευτέρας, 20 Μουχαράμ 919 μ.Χ., που διήρκεσε ένα τέταρτο μιας νταράτζας .Τρεις σεισμοί έγιναν αισθητοί, μετακινώντας αισθητά το έδαφος(Luttrell 1999). Πηγές, λένε: «Ευτυχισμένο Σουλτάνε, υπάρχει ένας πύργος στη Ρόδο, στην ακτή που βλέπει στη Μέκκα, η οποία είναι ένα πολύ φοβερό μέρος, καθώς τέσσερα κανόνια μεταφέρονταν από αυτόν τον πύργο: κατά τη διάρκεια της τυχερής σας βασιλείας κατέρρευσε στο φρέαρ του, γεμίζοντάς τον εντελώς». (Vatin 1995). «Έχει μαθευτεί από σκλάβους που δραπέτευσαν από τη Ρόδο ότι το θαλάσσιο τείχος έπεσε λόγω σεισμού». (Sanudo, Diario XVII, 12). Ο Al-Da’udi (62/43), αναφέρει ένα daraja, αλλά όχι το κείμενο του al-Hafiz (1982,). Ο Al-Da’udi αναφέρει τη Δευτέρα 20 Muharram 918 (sic.)/7 Απριλίου, η οποία ήταν Τετάρτη. Ο Ibn Iyas (iv. 297/μτφρ. Wiet (1955) αναφέρει την 20 Muharram 919, η οποία ήταν Δευτέρα, και η ημερομηνία του είναι προτιμότερη. Θεωρεί τους σειμούς ως προάγγελο της πανώλης.
Ο σεισμός του 1616 με μέγεθος 6.4 βαθμούς, έριξε έναν πύργο και σπίτια στην Ρόδο.
Ένας σεισμός το 1025 μ.Χ. (20 Ιανουαρίου 1616 έως 8 Ιανουαρίου 1617) στο νησί της Ρόδου κατέστρεψε τα «δυτικά λιβάδια» (? merc-i garb) και τα περισσότερα σπίτια, κάτι που αποτελεί τυπογραφικό λάθος στο Katib C¸ celebi (1146, Takvim, 131) για «μπουρτζ-ι γαρμπ» burc-i garb (δυτικός πύργος). Το συμβάν δεν είναι γνωστό από καμία άλλη πηγή.Ωστόσο πριν από αυτό το συμβάν τον Απρίλιο 1609 μ.Χ με μέγεθος 7.2 ένας σεισμός με εκτιμώμενο επίκεντρο νότια του Ρήγματος της Ρόδου φαίνεται ότι ήταν ένας αρκετά μεγάλος σεισμός, ο οποίος κατέστρεψε τη Ρόδο, προκάλεσε ζημιές σε διάφορα μέρη κατά μήκος των νότιων ακτών της Μικράς Ασίας και έγινε αισθητός κατά μήκος των συριακών ακτών, ιδιαίτερα στη Σαϊδά, καθώς και στην Κρήτη. Προκάλεσε μεγάλο πανικό στο Κάιρο και σημαντική ανησυχία στην Αλεξάνδρεια, τη Ροζέτα και τη Δαμιέτα, αλλά όχι ζημιές (Anon. 1609; Wilden 1613, 226–227; AGS Secc. Estado, leg. 1434, 1609). Η είδηση ενός σεισμού στη Ρόδο δημοσιεύθηκε στη Βενετία, στις 8 Μαΐου 1609. Η μισή πόλη, συμπεριλαμβανομένου του κάστρου, καταστράφηκε και αναφέρθηκε ένας υπερβολικά μεγάλος αριθμός άνω των 10.000 ανθρώπων που πνίγηκαν από ένα σεισμικό κύμα στη θάλασσα (Sch ¨ one 1940, sect. 20, επικαλούμενη την Zeitung aus Venedig, 8 Μαΐου 1609). Σύμφωνα με ένα έγγραφο με ημερομηνία 10 Μουχαράμ μ.Χ. 1018 (16 Απριλίου 1609), οι κάτοικοι του νησιού της Ρόδου διατάχθηκαν να εργαστούν τρεις ημέρες για να βοηθήσουν στην επισκευή «των σημείων του κάστρου της Ρόδου που υπέστησαν ζημιές σε σεισμό» (BBA MD 78.698).
Οι σεισμικές ακολουθίες του ανατολικού τμήματος [1863-1865]
Πίνακας Γουίλιαμ Μπάρλετ, Ρόδος, με το κανάλι μεταξύ των νησιών και της Μικράς Ασίας (1836), από Wikimedia Commons. Στις 16 Αυγούστου 1863 μ.Χ. αυτός ήταν ένας από τους ισχυρότερους μετασεισμούς του σεισμού στη Ρόδο. Σημειώθηκε το πρωί και προκάλεσε πρόσθετες ζημιές στον Αρχάγγελο και σε άλλα μέρη του νησιού . Στις 2 Σεπτεμβρίου 1863 μ.Χ ήταν ο τελευταίος ισχυρός μετασεισμός της σειράς. Σημειώθηκε στις 15 π.μ. και προκάλεσε κάποιες ζημιές στον Αρχάγγελο, τη Λίνδο, το Μάσαρι και τη Μέλωνα, και αναφέρθηκε από μακριά μέχρι την Ισπάρτα.
Στις 2 Ιανουαρίου 1864 μ.Χ. Κατά την περίοδο έως τις 27 Φεβρουαρίου αναφέρθηκαν πολλοί ισχυροί σεισμοί στην περιοχή της Ρόδου και της Μάκρης. Μερικοί από αυτούς ήταν βίαιοι, με διάρκεια έως και 12 δευτερόλεπτα, αλλά δεν προκάλεσαν ζημιές (Perrey 1866, Schmidt 1879).
Στις 27 Μαΐου 1865 μ.Χ.Μια νέα σειρά σεισμών στη Ρόδο και τη Μάκρη, η οποία διήρκεσε μέχρι και τον Ιούνιο, κράτησε τον πληθυσμό να κατασκηνώνει στην ύπαιθρο κατά καιρούς (Perrey 1867, Schmidt 1879· Fuchs 1886).
Ο σεισμός της 22ης Φεβρουάριου,1870
Στις 18 Απριλίου 1869 μ.Χ, Ρόδος Ένας καταστροφικός σεισμός σημειώθηκε στα Δωδεκάνησα στις 5 π.μ. και 55 λεπτά. Με εκτιμώμενο μέγεθος τουλάχιστον 6,6 βαθμούς, προκάλεσε ανύψωση της ακτής της μικρασιατικής Μάκρης ενώ κτίρια υπέστησαν ζημιές.
Στις [22 Φεβρουαρίου 1870 μ.Χ. Μάκρη] ο Sieberg (1932a, 807; 1932b, 204) υποστηρίζει ότι μια σειρά από 16 σεισμούς στη Ρόδο και τη Μάκρη έγιναν αισθητοί στην Άμφισα στον Κορινθιακό Κόλπο, 620 χλμ. μακριά (sic.). Οι Παπαζάχος προσθέτει ότι ως αποτέλεσμα του σεισμού, ο οποίος εκτιμούν ότι είχε μέγεθος 7,0 Ρίχτερ, οι ακτές της Μάκρης ανυψώθηκαν κύματα, κάτι το οποίο δεν μπόρεσα να βρω στοιχεία σε πρωτογενείς πηγές.
Ο σεισμός του 1926 «κατέστρεψε» τον Αρχάγγελο της Ρόδου
Το ημερολόγιο έλεγε 26 Ιουνίου 1926. Η ώρα ήταν περίπου 19.46[21.46] όταν ένας ισχυρότατος σεισμός μεγέθους 7.6 βαθμών[ κατά άλλους 8 βαθμών] χτυπά για άλλη μια φορά το νότιο Αιγαίο. Το επίκεντρο του ήταν μεταξύ Κω-Ρόδου και περίπου 60 χιλιόμετρα από την πόλη της Ρόδου.Ο σεισμός έσεισε βίαια εκτός από το νοτιοανατολικό Αιγαίο την Παλαιστίνη την Κύπρο ,την Μικρά Ασία,την Νότια Αλβανία ,την Αίγυπτο, την Νεκρή θάλασσα και γενικά έγινε αισθητός σχεδόν σε όλη την Μεσόγειο. Στο Κάιρο και την Αλεξάνδρεια υπήρξαν καταρρεύσεις και ζημιές σε κτίρια, ενώ αναφέρθηκαν και 8 θάνατοι.Από τους μετασεισμούς, ο μεγαλύτερος έγινε την 5η Ιουλίου και έγινε αισθητός στην βόρεια Κρήτη.Η σεισμική δόνηση κατέστρεψε πολλά σπίτια στην Κω, Κάρπαθο, Τήλο, Χάλκη ,Καστελόριζο και την Κρήτη. Η περιοχή που «ένιωσε» περισσότερο την επίσκεψη του Εγκέλαδου ήταν ο Αρχάγγελος, αφού περίπου 600 σπίτια σωριάστηκαν ενώ κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Ρόδου περίπου 3000 σπίτια καταστράφηκαν.Ο μηχανισμός γένεσης του σεισμού ήταν ενδιάμεσου βάθους και δεν είχε να κάνει με τους επιφανειακούς που παρατηρούνται συχνά στην χώρα μας και γεννιούνται σε ρήγματα τα οποία φθάνουν μέχρι την επιφάνεια της Γης . Ο σεισμός είχε μεγάλο εστιακό βάθος –έφθανε περίπου τα 100 χιλιόμετρα-όμως οφείλεται στην ίδια αιτία, δηλαδή στην σύγκλιση της Αφρικανικής πλάκας και της μικροπλάκας του Αιγαίου.Το ρήγμα παραμένει άγνωστο, όμως για κάποιους ερευνητές ευθύνεται το ρήγμα της Χάλκης, το οποίο προκάλεσε τον σεισμό ενώ έχει δώσει και άλλους ισχυρούς σεισμούς όπως αυτόν των 7,7 βαθμών της 12ης Οκτωβρίου 1856 και τον σεισμό με μέγεθος 7,5 της 22ης Απρίλη του 1863 που κατέστρεψε 12 χωριά στην Ρόδο, ισοπέδωσε το Μασάρι, άφησε πίσω του περισσότερους από 300 νεκρούς.
Οι σεισμοί Fethiye &Ρόδου, το 1957
Μετά από τους σεισμούς της Αμοργού του 1956 μία ακόμη πολύ ισχυρή σεισμική ακολουθία εκδηλώνεται, αυτή την φορά στο νότιο τμήμα της Δωδεκανήσου.Ο πρώτος από τους σεισμούς Fethiye του 1957 έγινε στις 24 Απριλίου 1957, με το δεύτερο και μεγαλύτερο γεγονός να εκδηλώνεται περίπου 7 ώρες αργότερα την επόμενη μέρα. Και οι δύο σεισμοί είχαν επίκεντρα στην ανατολική Μεσόγειο ανάμεσα στη Ρόδο και την παράκτια πόλη Fethiye[Μάκρη] στην επαρχία Muğla της νοτιοδυτικής Τουρκίας. Το γεγονός του 1957 οφείλεται σε ένα πολύ επικίνδυνο ενεργό γεωλογικό ρήγμα που βρίσκεται στο νότιο τμήμα της Δωδεκανήσου και εκτείνεται από το νησί της Ρόδου προς τα βορειοανατολικά ,το Burdur και περνάει κοντά από την Fethiye.Ο πρώτος σεισμός έγινε στις 21:17 τοπική ώρα, στις 24 Απριλίου 1957 και διήρκεσε 25 δευτερόλεπτα με μέγεθος 6.8[7,1 για τους Τούρκους] βαθμούς, όμως δεν ήταν ο κύριος.Ακολουθεί ένας ισχυρότερος δεύτερος που συνέβη στις 04:26 ώρες, στις 25 Απριλίου. Αυτός ο σεισμός που τελικά αποδείχθηκε ότι ήταν ο κύριος διήρκεσε για 60 δευτερόλεπτα και είχε μέγεθος 7.2 βαθμούς[7.3 για τους Τούρκους].
Καταυλισμοί λόγω του σεισμού του 1957 στην Ρόδο. Φωτογραφία του Schuyler Jones 1957.Από Pitt Rivers Museum, University of Oxford.
Οι σεισμοί του δυτικού τμήματος [1922-2008]
Οι γνωστοί σεισμοί του δυτικού τμήματος είναι: 5,9[1922], 5,9[1968] 5,8[1977] 6,4 [2008]. Πρόκειται για μικρότερα σε μέγεθος και ένταση επεισόδια που έγιναν αισθητά στη Ρόδο αλλά προκάλεσαν ζημιές μόνο κοντά στο επίκεντρο και αφήνωντας ανηπερέαστα το κεντρικό ,το ανατολικό τμήμα της τεκτονικής ζώνης όπως βέβαια την Νίσυρο, Κω και Κάλυμνο.
Γεωδίφης
Πηγές:
1.The International Seismological Centre
2. Σεισμοί της Ελλάδας-Β.Παπαζάχος
3.Ιστορία των Σεισμών της Κω, 2018-2023
4.Earthquakes in the Eastern Mediterranean and the Middle East-Nicholas Ambraseys,2009
5.Βιβλία Google,Βικιπαίδεια, Τμήμα Γεωφυσικής ΑΠΘ
6.Ιστορία της Ρόδου-Μανώλης Μακρής
7. Το χρονικό των σεισμών της Ελλάδας-Π.Σπυρόπουλου
8. Γεωστοχασμοί, 2010