Η επόμενη Μεγάλη Πανδημία...
«Η Μεγάλη Πανδημία» θα μπορούσε να είναι ακόμη χειρότερη από τον COVID-19. Να τι λέει ο επιδημιολόγος Michael Osterholm ότι μπορούμε να μάθουμε από προηγούμενες πανδημίες.
Το νέο βιβλίο «The Big One» περιγράφει τα διδάγματα που αντλήθηκαν από προηγούμενες πανδημίες και πώς αυτά θα μπορούσαν να εφαρμοστούν για τον μετριασμό των κινδύνων μελλοντικών επιδημιών.
Οι ειδικοί προβλέπουν ότι οι ιοί της γρίπης και οι κορωνοϊοί ενέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο να προκαλέσουν την «Μεγάλη Πανδημία», μια πανδημία με δραματικά χειρότερα αποτελέσματα από τον COVID-19.
Η πανδημία COVID-19 άλλαξε τη ζωή όπως την ξέρουμε και στοίχισε εκατομμύρια ζωές, κι όμως, η επόμενη πανδημία μπορεί να είναι ακόμη χειρότερη. Ένα νέο βιβλίο, με τίτλο «The Big One: How We Must Prepare for Future Deadly Pandemics» (Little Brown Spark, 2025), περιγράφει ένα θεωρητικό αλλά εύλογο σενάριο στο οποίο ένας νέος και πιο θανατηφόρος κορωνοϊός αναδύεται και εξαπλώνεται γρήγορα σε όλο τον κόσμο, παρά τις προσπάθειες των αξιωματούχων δημόσιας υγείας να τον σταματήσουν.
Στο κείμενο, ο Michael Osterholm , ιδρυτικός διευθυντής του Κέντρου Έρευνας και Πολιτικής Λοιμωδών Νοσημάτων (CIDRAP) στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, και ο βραβευμένος συγγραφέας Mark Olshaker συζητούν τα διδάγματα που πρέπει να αντλήσουμε από τις προηγούμενες πανδημίες, προκειμένου να μετριάσουμε τις βλάβες που θα μπορούσε να προκαλέσει ένας «SARS-3» στον παγκόσμιο πληθυσμό. Ακολουθεί ένα απόσπασμα από το βιβλίο.
Ακόμα κι αν είστε αρκετά τυχεροί ώστε να μην κολλήσετε τον αερομεταφερόμενο ιό, κάποιος που γνωρίζετε και νοιάζεστε πιθανότατα θα κολλήσει. Αλλά ακόμη και πέρα από αυτό, μια πανδημία θα επηρέαζε τόσο σοβαρά την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού που τόσο τα συνηθισμένα όσο και τα διαρκή αγαθά, τα τρόφιμα, τα φάρμακα και τα βασικά είδη της καθημερινής ζωής θα ήταν σε έλλειψη ή μη διαθέσιμα. Θα υπήρχαν μεγάλες ελλείψεις σε όλες τις χώρες σε ένα ευρύ φάσμα προϊόντων, όχι μόνο σε τρόφιμα, αλλά και σε σαπούνι, χαρτί, λάμπες και βενζίνη, καθώς και σε ανταλλακτικά για αυτοκίνητα, αεροπλάνα, τρένα, στρατιωτικό εξοπλισμό, δημοτικές αντλίες νερού και μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Ακόμη και τα φέρετρα για την ταφή των νεκρών θα ήταν σε έλλειψη. Με τον Covid, είδαμε πόσο συνδεδεμένες είναι οι οικονομίες του κόσμου.
«Αυτές οι αποφάσεις ήταν εντελώς απερίσκεπτες»: Οι περικοπές χρηματοδότησης για τα εμβόλια mRNA θα κάνουν την Αμερική πιο ευάλωτη σε πανδημίες, το μήνυμα εδώ: Όσον αφορά την καταπολέμηση των μικροβίων, το America First φτάνει μόνο μέχρι ένα σημείο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα περισσότερα από τα κρίσιμα και, σε πολλές περιπτώσεις, σωτήρια γενόσημα φάρμακά μας προέρχονται από την Κίνα και την Ινδία, οι οποίες θα ήταν πρωταρχικοί στόχοι για την εξάπλωση του ιού, με αποτέλεσμα το κλείσιμο των εργοστασίων παραγωγής. Υποστηρίζουμε εδώ και χρόνια την επανίδρυση αυτού του είδους της φαρμακευτικής παραγωγής στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες χώρες στις οποίες μπορούμε να βασιστούμε, ως ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Αλλά αυτό θα συνεπαγόταν αναγκαστικά κάποια μορφή κρατικής επιδότησης, καθώς το περιθώριο κέρδους για τα περισσότερα γενόσημα είναι εξαιρετικά μικρό, και ακόμη και στο εξωτερικό, οι εταιρείες αποσύρονται από την αγορά. Αυτό σημαίνει ότι καθώς έχει συμβεί ενοποίηση στην Κίνα και την Ινδία, έχει δημιουργηθεί μια τεράστια ευπάθεια για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Δυτικό κόσμο.
Σε αντίθεση με πολλούς τομείς σήμερα, η ηθική παραμένει ένα ζωτικό και αναπόσπαστο στοιχείο της ιατρικής και της δημόσιας υγείας και, ως εκ τούτου, υπάρχει επιτακτικός λόγος να αντιμετωπίζουμε τον υπόλοιπο κόσμο με την ίδια συμπόνια και ενσυναίσθηση που νιώθουμε για τον λαό μας.
Η αλήθεια ότι κανείς δεν είναι απόλυτα ασφαλής μέχρι να είναι όλοι ασφαλείς είναι αλήθεια, επειδή τυχαίνει να ισχύει. Σύμφωνα με τα λόγια του αείμνηστου βραβευμένου με Νόμπελ Δρ. Τζόσουα Λέντερμπεργκ, τον οποίο παραθέσαμε στην αρχή του Πρώτου Κεφαλαίου, «Τα βακτήρια και οι ιοί δεν γνωρίζουν τίποτα για εθνικές κυριαρχίες... Όσο εγωιστικά κι αν είναι τα κίνητρά μας, δεν μπορούμε πλέον να είμαστε αδιάφοροι για τα βάσανα των άλλων. Το μικρόβιο που σκότωσε ένα παιδί σε μια μακρινή ήπειρο χθες μπορεί να φτάσει στη δική σας σήμερα και να σπείρει μια παγκόσμια πανδημία αύριο».
Ή, όπως έγραψε ο ποιητής Τζον Ντον, «Ποτέ μην στέλνεις να μάθεις για ποιον χτυπάει η καμπάνα· χτυπάει για σένα».
Συνεπώς, κατά την προετοιμασία για το Μεγάλο Κλίμα, δεν πρέπει να αφήσουμε να συμβεί το ίδιο που συνέβη με τον Covid, όπου τα έθνη υψηλού εισοδήματος κατέληξαν να έχουν άφθονα εμβόλια - συχνά περισσότερα από όσα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν - ενώ οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος είχαν πολύ λίγα, παρά τις καλές προθέσεις της COVAX [μιας παγκόσμιας πρωτοβουλίας που στοχεύει στη διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης στα εμβόλια κατά του COVID-19]. Όχι μόνο πρέπει να αναπτύξουμε νέα και αποτελεσματικά εμβόλια, αλλά πρέπει επίσης, μέσω διεθνών συμφωνιών και συνεργασίας, να σχεδιάσουμε ένα μέσο για την κλιμάκωση της παραγωγής για την κάλυψη των παγκόσμιων αναγκών, μαζί με ένα αποτελεσματικό σύστημα μεταφοράς και διανομής τους, ακόμη και αν υπάρχει απαίτηση για ψυχρή αλυσίδα. Θα χρειαστούμε μια διεθνή προσέγγιση στη δημόσια χρηματοδότηση που θα καλύψει την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα που απαιτείται κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας.
Σε αντίθεση με πολλούς τομείς σήμερα, η ηθική παραμένει ένα ζωτικό και αναπόσπαστο στοιχείο της ιατρικής και της δημόσιας υγείας, και ως εκ τούτου υπάρχει επιτακτικός λόγος να αντιμετωπίζουμε τον υπόλοιπο κόσμο με την ίδια συμπόνια και ενσυναίσθηση που νιώθουμε για τον λαό μας. Αλλά σε πρακτικό επίπεδο, δεν υπάρχει τίποτα ιδιαίτερα αλτρουιστικό στο να μοιράζεστε εμβόλια με χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος σε επαρκείς ποσότητες για την προστασία των πληθυσμών τους. Είναι απλώς ιδιοτέλεια. Τώρα σε λιγότερο από 48 ώρες, η απόσταση δεν παρέχει καμία προστασία από μολυσματικές ασθένειες. Ενώ κάποιος σε ένα απομακρυσμένο χωριό στον Δυτικό Ειρηνικό ή στην υποσαχάρια Αφρική αρρωσταίνει με έναν νέο αερομεταφερόμενο αναπνευστικό ιό, οι άνθρωποι στην άλλη άκρη του κόσμου μπορεί να βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο, ένα θεμελιώδες φυσικό γεγονός στον σύγχρονο κόσμο μας.
Αντιλαμβανόμαστε πόσο απίθανο είναι στην πραγματικότητα αυτό το επίπεδο παγκόσμιας συνεργασίας, δεδομένης της κατάστασης των διεθνών σχέσεων και της φυσικής τάσης κάθε χώρας να διατηρεί κρίσιμα φάρμακα και εμβόλια για τον λαό της. Αυτή η πιθανότητα, ωστόσο, δεν το καθιστά λιγότερο σημαντικό. Οι χώρες παραγωγής πρέπει να έχουν την ικανότητα να παράγουν αποθέματα εμβολίων για τον υπόλοιπο κόσμο και θα πρέπει να υπάρχει διεθνής διάλογος και σχεδιασμός για τους μηχανισμούς κατανομής των αποθεμάτων εμβολίων.
Ακόμα και στις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν θα υπάρχουν επαρκή αντιιικά φάρμακα για να καλύψουν τις ανάγκες για τουλάχιστον αρκετούς μήνες. Υποθέτοντας ότι υπάρχουν αποτελεσματικά αντιιικά φάρμακα για ό,τι και αν αποδειχθεί η πανδημία του ιού, θα πρέπει να καταλάβουμε ποιος έχει προτεραιότητα μεταξύ εκείνων που είναι σοβαρά άρρωστοι. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και οι πρώτοι ανταποκριτές; Οι πολιτικοί και επιχειρηματικοί ηγέτες; Οι ηλικιωμένοι και οι ανοσοκατεσταλμένοι; Οι εργαζόμενοι και οι οδηγοί βασικών υπηρεσιών; Κάθε ομάδα θα έχει τους υποστηρικτές της. Είναι πολύ καλύτερο να παλέψουμε με τα ηθικά ζητήματα που εμπλέκονται στον καθορισμό τέτοιων προτεραιοτήτων τώρα, σε ένα δημόσιο φόρουμ, παρά να περιμένουμε μέχρι να ξεσπάσει η κρίση.
Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι ενώ ο SARS-CoV-2 [ο ιός πίσω από τον COVID-19] επηρέασε κυρίως τους ηλικιωμένους και τους ανοσοκατεσταλμένους με σοβαρή νόσο, αυτό δεν θα ίσχυε απαραίτητα για την επόμενη πανδημία. Λάβετε υπόψη ότι στην πανδημία της γρίπης του 1918 , περισσότεροι από τους μισούς ανθρώπους που σκοτώθηκαν ήταν 18 έως 40 ετών και σε μεγάλο βαθμό υγιείς. Αυτοί οι θάνατοι πιθανότατα προκλήθηκαν από μια απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος του θύματος που προκλήθηκε από τον ιό - μια καταιγίδα κυτοκινών, όπως περιγράψαμε στο Κεφάλαιο Τέσσερα - που οδήγησε σε σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας (ARDS). Με άλλα λόγια, κατά τη διαδικασία καταπολέμησης της νόσου, το ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα αυτών των υγιών ατόμων αντέδρασε υπερβολικά, προκαλώντας σοβαρή βλάβη στους πνεύμονες και οδηγώντας σε θάνατο. Σήμερα, το ιατρικό κατεστημένο σε όλο τον κόσμο δεν είναι πολύ καλύτερα προετοιμασμένο για να αντιμετωπίσει δεκάδες εκατομμύρια περιπτώσεις ARDS από ό,τι ήταν πριν από περισσότερο από έναν αιώνα.
Και παρόλο που ο κορωνοϊός SARS , για παράδειγμα, μόλυνε μόνο περίπου 8.000 ανθρώπους το 2003 πριν σταματήσει, περίπου το 10% αυτών πέθανε, δείχνοντας ότι το νοητικό μας πείραμα για τον SARS-3 δεν είναι απίθανο.
Το «The Big One» εξετάζει παλαιότερες πανδημίες, επισημαίνοντας τους τρόπους με τους οποίους οι κοινωνίες κατάφεραν και απέτυχαν να τις αντιμετωπίσουν· παρακολουθεί την πανδημία COVID-19 και αξιολογεί τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκε· και κοιτάζει προς το μέλλον, προβλέποντας πώς μπορεί να μοιάζουν οι επόμενες πανδημίες και τι πρέπει να γίνει για τον μετριασμό τους. Είναι ένα συναρπαστικό, ολοκληρωμένο και επείγον κάλεσμα αφύπνισης. Επειδή ο COVID-19 ήταν απλώς μια γεύση από το τι πρόκειται να ακολουθήσει - αν πρόκειται να επιβιώσουμε από την επόμενη μεγάλη πανδημία, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι.
Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα livescience.com
https://www.livescience.com/health/viruses-infections-disease/the-big-one-could-be-even-worse-than-covid-19-heres-what-epidemiologist-michael-osterholm-says-we-can-learn-from-past-pandemics#viafoura-comments