Η τροφή των θεών πόσο «αιώνια» είναι;

«....τᾶι αὐτᾶι ἁμέραι· Ἡρακλεῖ [ἐς -]σαλον βοῦς, τοῦτον θύει ὁ ἱαρεύς· τῶι δὲ [θεῶι ἐφ]ίερα δίδοται κριθᾶν τρία ἡμέδιμνα καὶ σπυρ̣ῶν̣ τ̣ρεῖς τεταρτῆς καὶ μέλιτος τέτορες κοτύλε̣αι καὶ τυροὶ ὀίεοι δυώδεκα καὶ ἰπνὸς καινὸς καὶ φρυ̣γ̣ά̣νων ἄχθος καὶ ξύλεων ἄχθος καὶ οἴνου τρία». 

Αρχαία επιγραφή με δημόσιο ημερολόγιο για άγνωστο μήνα . Χοντρή στήλη από λευκό μάρμαρο, σπασμένη στην κορυφή. Βρέθηκε στην Κω - μέσα 4ου αιώνα π.Χ. Δημοσιεύθηκε από τους Paton-Hicks (1891) 39 - R. Herzog, HGK (1928) και μαρτυρά τη σχέση των Κώων με το μέλι, μία λέξη κληροδοτημένη από τους αρχαίους πρόγονους μας.

«...δὲ ἱερεύ̣ς·- ἱερὰ δίδοται τῶι ἱερῆι κριθᾶν [-εκτ]εύς, μελιο̣ίνου...» Ιερός νόμος αναγράφεται σε μία ακόμη αρχαία επιγραφή. Δύο μη ενωμένα θραύσματα εξαγωνικής στήλης· επιγραφή σε δύο συνεχόμενες έδρες· το b τώρα λείπει. Βρέθηκε στην Κω - τέλη 4ου αιώνα π.Χ. Δεν είναι μόνο οι αρχαίες επιγραφές που μας λένε πόσο σημαντικό ήταν το μέλι στην κοινωνία των αρχαίων Κώων.

Οι Κώοι είχαν άριστο και γνωστό μέλι, καθώς τα αρωματικά φυτά και τα βότανα αφθονούσαν στη γη, τους συνέβαλλαν στην παραγωγή αξιόλογης ποιότητας και ποσότητας θυμαρίσιου μελιού. 

Στην αρχαία Ελλάδα, το μέλι ήταν μια πολύτιμη «τροφή των θεών», που το κατανάλωναν μόνο του, σε πιάτα και ως κρίσιμο συστατικό σε προσφορές και θεραπείες. Σεβαστό για τις θεραπευτικές και αναζωογονητικές του ιδιότητες, το μέλι είχε τεράστια θρησκευτική σημασία, χρησιμοποιούνταν σε σπονδές και πιστεύεται ότι προσέφερε αθανασία. 

Δεν πρέπει να ξεχνάμε τον περίφημο μύθο του Δία, που λέει ότι τον τάιζαν  από τη νύμφη Μέλισσα με μέλι όταν ήταν μωρό κάτι το οποίο υπογραμμίζει τη σύνδεσή του με τη θεότητα, την αθανασία και τη δύναμη.

Φυσικοί επιστήμονες όπως ο Ιπποκράτης και ο Πυθαγόρας κατέγραψαν τις ευεργετικές του επιδράσεις και το μέλι ήταν βασικό στοιχείο στη διατροφή, ιδιαίτερα για τους αθλητές που αναζητούσαν ενέργεια, και σε διάφορα γλυκά παρασκευάσματα με μέλι και γάλα.

Το μέλι χυνόταν ως σπονδή ή τοποθετούνταν σε βωμούς ως έκφραση ευγνωμοσύνης. Χρησιμοποιούνταν επίσης σε συγκεκριμένες προσφορές, όπως στην ελαφόπιτα σε σχήμα ελαφιού, αφιερωμένη στη θεά Άρτεμη.

Αρχαιολογικά ευρήματα στην Κρήτη δείχνουν κατανάλωση μελιού κατά τη μινωική εποχή, με τις μέλισσες να παίζουν σημαντικό ρόλο στις θρησκευτικές πρακτικές και τον πολιτισμό.

Το μέλι παραμένει μια καθοριστική γεύση στην ελληνική κουζίνα σήμερα, και χρησιμοποιείται σε κλασικά επιδόρπια όπως το παστέλι, τα μελομακάρονα και ο μπακλαβάς, καθώς και σε ζεστά ροφήματα όπως το ρακόμελο.

Το μέλι δεν είναι τεχνικά «αιώνιο», όμως το αγνό μέλι έχει απίστευτα μεγάλη διάρκεια ζωής και μπορεί να διαρκέσει για αιώνες εάν αποθηκευτεί σωστά, καθώς είναι σχεδόν αδιαπέραστο από αλλοιώσεις λόγω της υψηλής συγκέντρωσης ζάχαρης, της χαμηλής περιεκτικότητας σε υγρασία και του όξινου pH, τα οποία αναστέλλουν την ανάπτυξη βακτηρίων. Η «αιώνια» ιδιότητα αναφέρεται στη δυνατότητά του για απεριόριστη διατήρησή του και όχι στην κυριολεκτική αδυναμία να αλλοιωθεί για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα ή εάν δεν χρησιμοποιηθεί σωστά.

Ακόμα κι αν το μέλι κρυσταλλωθεί ή αλλάξει χρώμα, εξακολουθεί να είναι ασφαλές για κατανάλωση και δεν έχει απαραίτητα αλλοιωθεί. Η κρυστάλλωση είναι μια φυσική διαδικασία όπου η ζάχαρη σχηματίζει κρυστάλλους, η οποία μπορεί να αντιστραφεί με απαλή θέρμανση του μελιού.

Οι άνθρωποι έχουν βρει γλάστρες με μέλι σε αιγυπτιακούς τάφους, που εξακολουθεί να είναι καλό για κατανάλωση μετά από χιλιάδες χρόνια. Ο λόγος είναι ότι το μέλι είναι μια παγίδα θανάτου για οτιδήποτε προσπαθεί να ζήσει σε αυτό .Είναι ένας πυκνός βάλτος ζάχαρης σχεδόν χωρίς νερό. Κάθε μικρόβιο που προσγειώνεται εκεί, η ζωή του ρουφιέται αμέσως. Το νερό μέσα στο σώμα του τραβιέται έξω και πεθαίνει από δίψα. Αν αυτό δεν το σκοτώσει, το οξύ θα το σκοτώσει. Το μέλι είναι φυσικά αρκετά όξινο για να σταματήσει την ανάπτυξη μικροβίων. Και οι μέλισσες προσθέτουν το δικό τους δηλητήριο. Ένα ένζυμο από το σώμα τους δημιουργεί μια συνεχή, μικρή παροχή υπεροξειδίου του υδρογόνου. Έτσι, ένα μικρόβιο που πέφτει στο μέλι αντιμετωπίζει μια έρημο, ένα όξινο λουτρό και ένα δηλητήριο ταυτόχρονα -- Τίποτα δεν επιβιώνει από αυτό.

Τι επηρεάζει τη διάρκεια ζωής του μελιού;

 Καθαρότητα, η μαγική μακροζωία ισχύει για το καθαρό, ακατέργαστο μέλι. Τα μέλια σούπερ μάρκετ με προσθήκη γλυκαντικών ή σιροπιού καλαμποκιού είναι λιγότερο σταθερά στο ράφι και δεν θα διαρκέσουν τόσο πολύ. Αποθήκευση του μελιού σε σφραγισμένο δοχείο είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της χαμηλής περιεκτικότητάς του σε υγρασία και την αποτροπή της απορρόφησης νερού, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αλλοίωση. Παστερίωση, ενώ το ακατέργαστο μέλι μπορεί να διαρκέσει «για πάντα», από το παστεριωμένο μέλι έχουν αφαιρεθεί ορισμένα από τα ευεργετικά ένζυμα και οι ενώσεις του, καθιστώντας το λιγότερο ανθεκτικό σε μικροβιακές βλάβες.

Γεωδίφης με πληροφορίες από την Britannica

περισσότερα,

https://inscriptions.packhum.org/text/349846

https://inscriptions.packhum.org/text/349903?hs=1818-1822

https://kos.gr/gr/gastronomy-and-local-products/honey-and-beeswax-products