Το τέλος του αρχαίου κόσμου της Ρόδου;

«α.Μ. 5836: το έτος εκείνο έγινε σεισμός, και μεγάλο μέρος της νήσου Ρόδου κατεδαφίστηκε» Θεοφάνης.

Ελαιογραφία που αναπαριστά την αρχαία πόλη της Ρόδου, από τον Φράντισεκ Κούπκα (1906).

Η Ιλιάδα του Ομήρου αναφέρει τις τρεις παλιές πόλεις της Ρόδου να εκστρατεύουν στην Τροία υπό τον Τληπόλεμο,γιό του Ηρακλή, τον 12ο αιώνα π.Χ. Η αρχαίες Ιαλυσός και η Κάμειρος άρχισαν να παρακμάζουν με την ίδρυση της νέας πόλης της Ρόδου τον 5ο αιώνα π.Χ.Από τις τρεις αρχαίες πόλεις μόνο η Λίνδος διατηρήθηκε και στους μεσαιωνικούς χρόνους.

Η αρχαία πόλη της Ρόδου ιδρύθηκε το 408 π.Χ στο βόρειο άκρο του νησιού και αναπτύχθηκε σύμφωνα με το ιπποδάμειο σύστημα. Μειώθηκε πολύ σε μέγεθος κατά τους βυζαντινούς χρόνους και προστατεύτηκε από οχυρώσεις από τον 7ο αιώνα.

Το 139 μ.Χ. ένας ισχυρός σεισμός με μέγεθος 7,5 βαθμών από το Ρήγμα Μεγίστη κατέστρεψε τις απέναντι από το επίκεντρο πόλεις των Λυκίων, σχεδόν όλη την Δωδεκάνησο από το Αγαθονήσι έως το Καστελλόριζο και τη Ρόδο. Καταστράφηκαν ναοί, κατοικίες, λιμάνια, τείχη και άφησε χιλιάδες νεκρούς πίσω του. Όμως χάρη στον αυτοκράτορα Αντωνίνο Πίο ανοικοδομείται η πόλη αλλά ποτέ δεν θα επανέλθει στην προηγούμενη κατάσταση. Ο σεισμός γονάτισε την κάποτε ένδοξη και ισχυρή Ρόδο της αρχαιότητας. Ομως,το οριστικό τέλος της πόλης της Ρόδου θα φτάσει μετά από περίπου 2 αιώνες.

Στις αρχές της βυζαντινής περιόδου,ένας ακόμη σεισμός χτυπάει τον 4ο αιώνα. Πιθανώς με αυτόν τελειώνει ο αρχαίος κόσμος στη Ρόδο,ακριβώς 10 χρόνια μετά τον καταστροφικό σεισμό του 334 μ.Χ της Κω.

Η χριστιανική κοινότητα και οργανωμένη εκκλησία είναι γνωστές στην Ρόδο από το δεύτερο μισό του 3ου αιώνα.Φέρεται ως «Μητρόπολη» νησιών με 12 επισκοπές στη δικαιοδοσία της: Ρόδου, Σάμου, Χίου, Κω, Νάξου, Θήρας, Πάρου, Λέρου, Άνδρου, Τήνου και Πισύνης [Καρίας].

Ο ισχυρός σεισμός στα 344/45, κατέστρεψε μεγάλο μέρος της βόρειας  Ρόδου, αλλά λείπουν λεπτομέρειες για τις ζημιές. Αυτό το γεγονός απαντάται μόνο σε μεταγενέστερους συγγραφείς. 

Ο Θεοφάνης το χρονολογεί α.Μ. 5836, δηλαδή Σεπτέμβριος 343 έως Αύγουστος 344, πριν από τους σεισμούς στο Δυρράχιο και την Καμπανία. 

Το πιο γνωστό του έργο του Θεοφάνη είναι η «Χρονογραφία», όπου εξιστορεί τα γεγονότα από την εποχή του Διοκλητιανού το 284 μ.Χ. έως και την πτώση του Μιχαήλ Α΄ [813 μ.Χ]. Το έργο του, γραμμένο από την οπτική γωνία των εικονόφιλων, αποτελεί τη σημαντικότερη ιστορική πηγή γι' αυτή την περίοδο.

Για αυτό τον σεισμό έγραψε και ο Κεδρηνός αργότερα τον 12ο αιώνα,λέει το ίδιο, αλλά δίνει το 8ο έτος του Κωνστάντιου [9 Σεπτεμβρίου 344 έως 8 Σεπτεμβρίου 345].Αναφέρει ότι επί βασιλείας του Κωνστάντιου, έγινε μεγάλος σεισμός, και η Ρόδος ισοπεδώθηκε[ 522/θ. 568].

Ο Γεώργιος Κεδρηνός ήταν βυζαντινός χρονογράφος. Έζησε στο τέλος του 11ου και στις αρχές του 12ου αιώνα.Δεν είναι τίποτα γνωστό σχετικά με την καταγωγή του και την ζωή του, παρά μόνο ότι ήταν μοναχός.Έγραψε το έργο Σύνοψη Ιστοριών, μια χρονογραφία από την δημιουργία του κόσμου μέχρι την αρχή της βασιλείας του αυτοκράτορα Ισαάκιου Κομνηνού το 1057. Στη Σύνοψη Ιστοριών κάνει μια συρραφή των έργων παλιότερων χρονογράφων και ιστοριογράφων.

Ο σεισμός πρέπει να προήλθε από σπάσιμο ενός υποθαλάσσιου ρήγματος που συναντάται νότια της πόλης της Ρόδου.Είχε εκτιμώμενο μέγεθος 6.5-6.6 βαθμούς και επίκεντρο κοντινό γύρω στα 12-13 χλμ. από την πρωτεύουσα. Πρόκειται για ένα γνωστό ρήγμα που μπορεί να δώσει ισχυρούς σεισμούς με μεγέθη έως 7.5 εάν λάβουμε υπόψη την ιστορική σεισμικότητα. Από την ίδια ομάδα ρηγμάτων πιθανώς προήλθε ο σεισμός του 227 π.Χ[7.5] που κατέστρεψε τον Κολοσσό, ίσως του 199/198 π.Χ[7.2+] που αναστάτωσε την Δωδεκάνησο, του 476[6.7] και ο σεισμός του 1513[7.2+].

Γεωδίφης

Πηγές:

1. Earthquakes in the Eastern Mediterranean and the Middle East-Nicholas Ambraseys

2.Ιστορία της Ρόδου-Μανώλης Μακρής

3. Σεσμοτεκτονικός χάρτης της Ελλάδας- ΙΓΜΕ

4. Σεισμοί της Ελλάδας-Β.Παπαζάχος

5.Βιβλία Google,Βικιπαίδεια, Τμήμα Γεωφυσικής ΑΠΘ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Νόμισμα του Κωνστάντιου, επί βασιλείας του συνέβη ο σεισμός του 344μ.Χ. Ο Κωνστάντιος Β΄ ήταν Βυζαντινός αυτοκράτορας από το 337 έως το 361. Δεύτερος γιος του Κωνσταντίνου Α΄ και της Φαύστας.

Σύνοψη Ιστοριών του Κεδρηνού.

Το πιθανό επίκεντρο του σεισμού του 344μ.Χ σύμφωνα με το ΑΠΘ.

Οι ιαματικές πηγές Καλλιθέας τέλη της δεκαετίας του 20.Οι πηγές απέχουν 10 χλμ. από την πόλη της Ρόδου. Το έργο του αρχιτέκτονα Πιέτρο Λομπάρντι ολοκληρώθηκε το 1927. Το κύριο κτίριο του λουτρού είναι εμπνευσμένο από τα οθωμανικά λουτρά του νησιού. Νοτιοανατολικά από τις πηγές, πιθανώς  εκδηλώθηκε ο σεισμός του Κωνστάντιου του 344 μ.Χ.

Τα 3 λιμάνια και το κέντρο της πόλης της Ρόδου της ρωμαικής περιόδου, στο βάθος είναι τα παράλια της Μικράς Ασίας.