Κατάληψη της Σύμης, όπως την έζησε ο επιλοχίας του Ιερού Λόχου Διαμαντής Γιαννιός
Mία σημαντική στιγμή της σύχρονης ιστορίας της Δωδεκανήσου με την «Κατάληψη της Σύμης» από τους Ιερολοχίτες. Την περιγράφει ο καλός γείτονας μου, ο αείμνηστος κυρ Διαμαντής όπως τον λέγαμε εμείς οι τότε άτακτοι της Αγίας Παρασκευής.
Η επιστολή δημοσιεύθηκε 10 χρόνια μετά από την θρυλική κατάληψη, γύρω στα τέλη του Αυγούστου 1954. Την παραθέτω όπως ακριβώς την βρήκα στα αρχεία του πατέρα μου, επιθυμόντας με την σειρά μου να αποτίσω ένα ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη ενός μεγάλου αγωνιστή:
«'Ιούλιος 1944».
Τὴν φορὰν αὖτὴν αἱ προετοιμασίας που γινόντουσαν στην προκεχωρημένη βάση τοῦ Ἱεροῦ Λόχου, (πολυβόλα, ὁπλοπολυβόλα, όλμοι τριῶν Ιντσῶν), καὶ ἄλλα, ἔδειχναν πως κάπου θὰ ἀπεβιβάζετο ἡ μεγαλύτερη δύναμις ῾Ιερολοχιτῶν. Οἱ ἀξιωματικοί καί ὁπλῖται, οἱ νικήταὶ τοῦ Σφάξ, τῆς Τύνιδος καὶ τοῦ Ελ Αλαμέιν, γεμάτοι ἀπὸ ἐνθουσιασμὸν καὶ τραγουδώντας · τὸν ὕμνο τοῦ 'Ι. Λόχου ἐπιβιβάζοντο στα 3 αγγλικά ΕΜΕΛ.
Μόλις σουρούπονε ἀνοίχθησαν στὸ πέλαγος χωρίς κανείς να γνωρίζη ποὺ θὰ γινόταν ἡ ἀποβίβασις. "Οταν όμως ἔφθασαν μπρὸς σὲ πελάριους βράχους ποὺ φύτρωναν ἀπὸ τὴν θάλασσα͵ ὅλοι κατάλαβαν πως ἦτο ἡ Σύμη. Τὰ δυὸ πλοῖα ηλάττωσαν τὴν ταχύτητα, ἐνῶ τὸ τρίτον κατηυθύνθη πρὸς τὴν δυτικὴν πλευρά, καὶ μέσ' στὴν σκοτεινιὰ τῆς νύκτας πλησίαζεν τὰ παράλιά της.
Οι "Ιερολοχίται κατεβάζουν στὴν θάλασσα τίς λαστιχένιες βάρκες καὶ μιὰ ὁμὰς ολμιστῶν ἐπιχειρεῖ νὰ ἀποβιβασθῆ. Αξιωματικοί καί ὁπλῖται φορτωμένοι τὰ πυρομαχικὰ καὶ κρεμμασμένοι στην σχοινένια σκάλα τοῦ ΕΜΕΛ κατεβαίνουν μὲ ταχύτητα στὴν βάρκα, μὰ ξάφνου μιὰ ριπὴ ἀπὸ τὸ μέρος τῶν Γερμανῶν ἀκούγεται καί ὁ πλοίαρχος τοῦ ΕΜΕΛ διατάσσει ὄπισθεν ὁλοταχῶς γιὰ ν' ἀποφύγη τὴν ἐνέδρα.
Το πλοίο τρέχει μὲ ταχύτητα σέρνοντας μαζί του τὴν λαστιχένια βάρκα που ἀνατρέπεται, δύο ἀξιωματικοί, οἱ ἀνθυπολοχαγοί Μετινίδης καὶ Τσόπελας, ποὺ φέρουν στην πλάτη τους βλήματα όλμου, παρασύρονται ἀπό τὸ βάρος στὴν θάλασσα καὶ πνίγονται. Το πλοίο κατευθύνεται πρὸς τὸν πρῶτο ὅρμο τῆς 'Αγίας Μαρίνας καὶ ἡ ἀποβίβασις ἐπαναλαμβάνεται γιὰ δεύτερη φορά. Οἱ ἄνδρες τῆς ἐμπροσθοφυλακῆς ἀνιχνεύουν τὸ ἔδαφος ἐνῶ οἱ ἄλλοι φορτωμένοι μεταφέρουν τὰ πολυβόλα, τοὺς ὄλμους καὶ τὰ πυρομαχικά τους.
Τὸ ἔδαφος ἐξαιρετικά δύσβατο μὲ τοὺς ἀπόκρημνους βράχους, οἱ ῾Ιερολοχῖται ὅμως ὅλο καὶ ἀνεβαίνουν. Η πρώτη διμοιρία πιάνει τὰ ὑψώματα τῶν Μύλων, ἀπέναντι στὸ κάστρο, τοποθετοῦν τὰ πολυβόλα καὶ τοὺς ὅλμους ἐνώ μιὰ ἄλλη διμοιρία προχωρεῖ μὲ προφύλαξη πρὸς τὰ ἀπέναντι ὑψώματα. Σὲ λίγη ὥρα ὅλα ἦσαν ἕτοιμα. Τὴ στιγμή ἐκείνη ἕνας θόρυβος ἀκούγεται στη θάλασσα καὶ δυὸ μαῦρες σκιές διακρίνονται στο σκοτάδι. Είναι Γερμανικά καταδιωκτικά ποὺ μπαίνουν τὸ ἕνα μετὰ τοῦ ἄλλου στο λιμάνι.
Σιγὰ σιγὰ τὸ πυκνό σκοτάδι τῆς ἀξέχαστης ἐκείνης νύκτας διαλύεται ἐνῶ ἡ χαραυγὴ ροδίζει τις · κορυφὲς τῆς Σύμης, καὶ οἱ ἄνδρες μας κολλημένοι στὰ βράχια μὲ ἀγωνία περιμένουν τὸ σύνθημα τῆς · ἐπιθέσεως. Ξάφνου μιὰ φωτοβολίδα κόκκινη διασχίζει τὸν οὐρανὸ τῆς Σύμης καὶ αὐτομάτως οἱ ῾Ιερολοχῖται ἀρχίζουν τὴν ἐπίθεσι, «πολυβόλα, ὅλμοι, χειροβομβίδες, τόμιγκαν», ὅλα ἐν δράσει, χαλασμὸς Κυρίου γίνεται, ἡ Σύμη ὁλόκληρη ἀνάβει κι' ἀπὸ παντοῦ ἀκούγεται τὸ σύνθημα «ΑΕΡΑ...ΑΕΡΑ, ἐπάνω τους παιδιά».
Μὰ οἱ Γερμανοὶ ποὺ εἶναι πέντε φορὲς περισσότεροι δὲν ἄργησαν νὰ συνέλθουν καὶ σχεδὸν ἀμέσως ἀπαντοῦν. Τὰ βαρέα πολυβόλα τους ποὺ βρίσκονται στὴν εἴσοδο τοῦ λιμανιοῦ ἄρχησαν νὰ βάζουν μὲ γοργό ρυθμό, ἐνῶ ἀπὸ τὸ φρούριο τὰ πολυβόλα τους γαζώνουν τὰ πάντα. Οἱ ῞Ελληνες ὅμως ψύχραιμοι ὅλο καὶ προχωροῦν.
Μία ὁμὰς μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν ὑποσμηναγό Καλονάρο προχωρεῖ ἀπὸ τὴν παραλιακὴν ὁδὸ γιὰ νὰ κυκλώση τὰ κανόνια τῶν Γερμανῶν, μὰ μιὰ ριπὴ πολυβόλου τοῦ θερίζει τὰ πόδια, κι᾿ ἀπὸ τὴ θέσι αὐτὴ ποὺ βρίσκεται τραυματισμένος φωνάζει στοὺς ἄνδρες του, «ἐπάνω τους, ἐπάνω τους παιδιά». Τὰ παλληκάρια μας σπέρνουν τὸ θάνατο δεξιὰ ἀριστερὰ καὶ σὲ λίγα λεπτά τραβοῦν ἀπὸ τὰ μαλλιὰ τοὺς Γερμανοὺς ἔξω ἀπὸ τὰ χαρακώματά τους. Τὰ Γερμανικὰ καταδιωκτικὰ ἐπιχειροῦν νὰ βγοῦν ἀπὸ τὸ λιμάνι, μὰ τὰ πολυβόλα τοὺς κλείνουν το δρόμο και σε λίγο παραδίδονται κι᾿ αὐτὰ μὲ τὴ σειρά τους.
Οι κάτοικοι τῆς Σύμης ἐνθουσιασμένοι βγαίνουν ἀπὸ τὰ σπίτια τους και τρέχουν μὲ προφύλαξη πρὸς τοὺς Ιερολοχίτας, πολλοί φορτώνονται πυρομαχικὰ καὶ μεταφέρουν στους δικούς μας. ¨Ενας ηλικιωμένος͵ ὁ Κοσμᾶς Μαντιατάκης, βγαίνει στὸ · παράθυρο καὶ παρακολουθεῖ τοὺς Έλληνας που πολεμᾶνε, μὰ μιὰ ριπὴ τὸν ἄφησε νεκρό.
Η μάχη συνεχίζεται πυρετωδῶς καὶ οἱ Γερμανοὶ ἀναγκάζονται νὰ συμπτιχθοῦν πρός τὴ φρουρὰ τοῦ κάστρου, ποὺ τὸ προστατεύουν τὰ ναρκοπέδιά τους. Τὸ ἀπόγευμα οἱ ῾Ιερολοχίται τάσσουν τοὺς ὅλμους καὶ τὰ πολυβόλα τους καὶ ἑτοιμάζονται γιὰ νέαν ἐπίθεσι στὸ κάστρο. Μὲ τὸ παράγγελμα πῦρ τὰ βλήμματα ὅλμων πέφτουν σαν βροχή στὰ χαρακώματα τῶν Γερμανῶν, περίπου 200 βλήμματα ἕπεσαν μέσα σὲ λίγα λεπτὰ καὶ οἱ ἐχθροὶ ποὺ ὑψώνουν άσπρα μαδύλια στις πολεμίστρες τους - φωνάζουν έντρομοι «παραδιδόμεθα, παύσατε πύρ».
Οἱ ῾Ιερολοχῖται σύναξαν τοὺς αἰχμαλώτους καὶ τοὺς τραυματίας καὶ τοὺς ὠδήγησαν στην παραλία. Ἡ ὁμὰς ἀνατινάξεων ἤρχισεν ἀμέσως τὸ ἔργον της καὶ ἐνῶ τὰ Γερμανικὰ ὀχυρὰ μὲ τὰ κανόνια τους τιναζόντουσαν, πέντε ἀεροπλάνα «Στούκας» ἔφθασαν ἀπὸ τὴ Ρόδο πρὸς ἐνίσχυσιν των. Δὲν ἄργησαν ὅμως νὰ καταλάβουν πὼς ἦλθαν ἀργὰ γιατὶ μὲ τὸν πρῶτο γύρο ποὺ ἔκαμαν ἐπάνω ἀπὸ τὴ Σύμη ποὺ τὴν ἐκάλυπταν ἐκρήξεις καὶ καπνοὶ γύρισαν ἄπρακτα. Οἱ ῾Ιερολοχῖται ἀφοῦ πρῶτα μοίρασαν ἀλεῦρι καὶ ἄλλα τρόφιμα στοὺς κατοίκους μάζεψαν τοὺς αἰχμαλώτους, τὰ δύο Γερμανικὰ πλοῖα καὶ τὸ βράδυ τραγοδῶντας ἀπεμακρύνοντο γιὰ τὴν βάση τους.
ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΓΙΑΝΝΙΟΣ
ΕΠΙΛΟΧΙΑΣ ΙΕΡΟΥ ΛΟΧΟΥ
