Οι τελευταίες ώρες ενός δικτάτορα...

«Είμαστε όλοι θνητοί μέχρι το πρώτο φιλί ή το δεύτερο ποτήρι από κρασί», Eduardo Galeano.

Οι τελευταίες ώρες του Άσαντ στη Συρία: Εξαπάτηση, απόγνωση και φυγή...

Το Reuters δημοσίευσε σήμερα ένα ρεπορτάζ το οποίο, με βάση τις μαρτυρίες περισσότερων από δώδεκα συνεργατών του Μπασάρ αλ Άσαντ, αφηγείται τις τελευταίες ώρες στην εξουσία του έκπτωτου δικτάτορα.

Εδώ είναι μια εξαντλητική περίληψη.

ΝΤΟΥΜΠΑΙ, 13 Δεκεμβρίου (Reuters) - Ο Μπασάρ αλ Άσαντ δεν εμπιστεύτηκε σχεδόν κανέναν για τα σχέδιά του να φύγει από τη Συρία καθώς κατέρρευσε η βασιλεία του. Αντίθετα, βοηθοί, αξιωματούχοι, ακόμη και συγγενείς εξαπατήθηκαν ή κρατήθηκαν στο σκοτάδι, είπαν στο Reuters περισσότερα από δώδεκα άτομα με γνώση των γεγονότων. Ώρες πριν διαφύγει για τη Μόσχα, ο Άσαντ διαβεβαίωσε σε μια συνάντηση περίπου 30 αρχηγών στρατού και ασφαλείας στο υπουργείο Άμυνας το Σάββατο ότι η ρωσική στρατιωτική υποστήριξη ήταν καθ' οδόν και προέτρεψε τις χερσαίες δυνάμεις να αντέξουν, σύμφωνα με διοικητή που ήταν παρών και ζήτησε ανωνυμία.

Το πολιτικό προσωπικό δεν ήταν επίσης το σοφότερο. Ο Άσαντ είπε στον διευθυντή του προεδρικού του γραφείου το Σάββατο, όταν τελείωσε τη δουλειά του, ότι θα επέστρεφε σπίτι του, αλλά αντ' αυτού κατευθύνθηκε προς το αεροδρόμιο, σύμφωνα με έναν βοηθό του στενού του κύκλου. Τηλεφώνησε επίσης στη σύμβουλό του για τα μέσα ενημέρωσης, Buthaina Shaaban, και της ζήτησε να έρθει στο σπίτι του για να του γράψει μια ομιλία, είπε ο βοηθός. Έφτασε και βρήκε ότι δεν ήταν κανείς εκεί.«Ο Άσαντ δεν έκανε καν μια τελευταία θέση. Δεν συγκέντρωσε ούτε τα δικά του στρατεύματα», δήλωσε ο Ναντίμ Χούρι, εκτελεστικός διευθυντής της περιφερειακής δεξαμενής σκέψης της Arab Reform Initiative. «Άφησε τους υποστηρικτές του να αντιμετωπίσουν τη μοίρα τους».

Το Reuters δεν μπόρεσε να επικοινωνήσει με τον Άσαντ στη Μόσχα, όπου του έχει χορηγηθεί πολιτικό άσυλο. Συνεντεύξεις με 14 άτομα που γνωρίζουν τις τελευταίες μέρες και ώρες στην εξουσία απεικονίζουν έναν ηγέτη που ζητά εξωτερική βοήθεια για να παρατείνει την 24χρονη διακυβέρνησή του προτού στηριχθεί στην εξαπάτηση και τη μυστικοπάθεια για να σχεδιάσει την έξοδό του από τη Συρία τα ξημερώματα της Κυριακής. Οι περισσότερες από τις πηγές, που περιλαμβάνουν βοηθούς του στενού κύκλου του πρώην προέδρου, περιφερειακούς διπλωμάτες και πηγές ασφαλείας και ανώτερους Ιρανούς αξιωματούχους, ζήτησαν να αποκαλυφθούν τα ονόματά τους για να συζητηθούν ελεύθερα ευαίσθητα θέματα.

Ο Άσαντ δεν ενημέρωσε καν τον μικρότερο αδερφό του, Μάχερ, διοικητή της επίλεκτης 4ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας του Στρατού, για το σχέδιο εξόδου του, σύμφωνα με τρεις βοηθούς του. Ο Μάχερ πέταξε με ένα ελικόπτερο στο Ιράκ και μετά στη Ρωσία, είπε ένας από τους ανθρώπους. Τα ξαδέρφια του Άσαντ από τη μητέρα, Εχάμπ και Ειάντ Μαχλούφ, έμειναν παρομοίως πίσω καθώς στη Δαμασκό έπεσαν στα χέρια των ανταρτών, σύμφωνα με Σύρο βοηθό και αξιωματούχο ασφαλείας του Λιβάνου. Το ζευγάρι προσπάθησε να διαφύγει με αυτοκίνητο στον Λίβανο, αλλά έπεσαν σε ενέδρα στο δρόμο από αντάρτες που πυροβόλησαν τον Εχάμπ και τραυμάτισαν τον Ειάντ, είπαν. Δεν υπήρξε επίσημη επιβεβαίωση του θανάτου και το Reuters δεν μπόρεσε να επαληθεύσει ανεξάρτητα το περιστατικό.

Ο ίδιος ο Άσαντ έφυγε από τη Δαμασκό με αεροπλάνο την Κυριακή, 8 Δεκεμβρίου, πετώντας κάτω από το ραντάρ με απενεργοποιημένο τον αναμεταδότη του αεροσκάφους, είπαν δύο περιφερειακοί διπλωμάτες, ξεφεύγοντας από τα νύχια των ανταρτών που εισέβαλαν στην πρωτεύουσα.

Η δραματική έξοδος τερμάτισε τα 24 χρόνια διακυβέρνησής του και τον μισό αιώνα αδιάσπαστης εξουσίας της οικογένειάς του και οδήγησε τον 13χρονο εμφύλιο πόλεμο σε απότομη διακοπή. Πέταξε στη ρωσική αεροπορική βάση Hmeimim στη συριακή παράκτια πόλη Λατάκια και από εκεί στη Μόσχα. Η στενή οικογένεια του Άσαντ, η σύζυγος Άσμα και τα τρία παιδιά τους, τον περίμεναν ήδη στη ρωσική πρωτεύουσα, σύμφωνα με τρεις πρώην στενούς συνεργάτες του και έναν ανώτερο περιφερειακό αξιωματούχο. 

ΡΩΣΙΑ ΚΑΙ ΙΡΑΝ: ΟΧΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΔΙΑΣΩΣΗ 

Δεν θα υπήρχε στρατιωτική διάσωση από τη Ρωσία, της οποίας η παρέμβαση το 2015 είχε βοηθήσει να ανατραπεί το ρεύμα του εμφυλίου προς όφελος του Άσαντ, ή από τον άλλο πιστό σύμμαχό του, το Ιράν. Αυτό είχε γίνει σαφές στον Σύριο ηγέτη τις ημέρες που προηγήθηκαν της αποχώρησής του, όταν ζήτησε βοήθεια από διάφορες πλευρές σε έναν απελπισμένο αγώνα  για να προσκολληθεί στην εξουσία και να διασφαλίσει την ασφάλειά του, σύμφωνα με τους ανθρώπους που έδωσε συνέντευξη στο Reuters. 

Ο Άσαντ επισκέφθηκε τη Μόσχα στις 28 Νοεμβρίου, μια ημέρα μετά την επίθεση των δυνάμεων των συριακών ανταρτών στη βόρεια επαρχία του Χαλεπίου και την αστραπιαία κίνηση σε ολόκληρη τη χώρα, αλλά οι εκκλήσεις του για στρατιωτική επέμβαση έπεσαν στο κενό στο Κρεμλίνο, το οποίο δεν ήταν διατεθειμένο να παρέμβει, είπαν τρεις περιφερειακοί διπλωμάτες. . 

Ο Hadi al-Bahra, ο επικεφαλής της κύριας αντιπολίτευσης της Συρίας στο εξωτερικό, είπε ότι ο Άσαντ δεν μετέφερε την πραγματικότητα της κατάστασης στους βοηθούς του στην πατρίδα, επικαλούμενος μια πηγή από το στενό περιβάλλον του Άσαντ και έναν περιφερειακό αξιωματούχο. «Είπε στους διοικητές και τους συνεργάτες του μετά το ταξίδι του στη Μόσχα ότι ερχόταν στρατιωτική υποστήριξη», πρόσθεσε ο Μπαχρά. 

«Τους έλεγε ψέματα. Το μήνυμα που έλαβε από τη Μόσχα ήταν αρνητικό». Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε στους δημοσιογράφους την Τετάρτη ότι η Ρωσία είχε καταβάλει μεγάλη προσπάθεια για να βοηθήσει στη σταθεροποίηση της Συρίας στο παρελθόν, αλλά η προτεραιότητά της τώρα ήταν η σύγκρουση στην Ουκρανία. Τέσσερις ημέρες μετά από αυτό το ταξίδι, στις 2 Δεκεμβρίου, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Abbas Araqchi συναντήθηκε με τον Assad στη Δαμασκό. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, οι αντάρτες της ισλαμιστικής ομάδας Hayat Tahrir al-Sham (HTS) είχαν καταλάβει τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας το Χαλέπι και κινούνταν προς τα νότια καθώς οι κυβερνητικές δυνάμεις κατέρρευσαν. 

Ο Άσαντ ήταν εμφανώς στενοχωρημένος κατά τη διάρκεια της συνάντησης και παραδέχτηκε ότι ο στρατός του ήταν πολύ αποδυναμωμένος για να υποστηρίξει μία αποτελεσματική αντίσταση, δήλωσε στο Reuters ανώτερος Ιρανός διπλωμάτης. Ωστόσο, ο Άσαντ δεν ζήτησε ποτέ από την Τεχεράνη να αναπτύξει δυνάμεις στη Συρία, σύμφωνα με δύο ανώτερους Ιρανούς αξιωματούχους που είπαν ότι κατανοούσε ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε τέτοια επέμβαση ως λόγο για να στοχεύσει τις ιρανικές δυνάμεις στη Συρία ή ακόμα και το ίδιο το Ιράν. Το Κρεμλίνο και το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών αρνήθηκαν να σχολιάσουν αυτό το άρθρο, ενώ το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών δεν ήταν άμεσα διαθέσιμο να σχολιάσει. 

Ο ΑΣΑΝΤ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ

Αφού εξάντλησε τις επιλογές του, ο Άσαντ αποδέχθηκε τελικά το αναπόφευκτο της πτώσης του και αποφάσισε να εγκαταλείψει τη χώρα, τερματίζοντας τη δυναστική κυριαρχία της οικογένειάς του που χρονολογείται από το 1971. Τρία μέλη του στενού κύκλου του Άσαντ δήλωσαν ότι αρχικά ήθελε να αναζητήσει καταφύγιο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, καθώς οι αντάρτες κατέλαβαν το Χαλέπι και τη Χομς και προχωρούσαν προς τη Δαμασκό. 

Είπαν ότι αποκρούστηκε από τα Εμιράτα που φοβούνταν μια διεθνή αντίδραση επειδή φιλοξενούσε μια προσωπικότητα που υπόκειται σε αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις για φερόμενη χρήση χημικών όπλων στην καταστολή των ανταρτών, κατηγορίες που ο Άσαντ έχει απορρίψει ως κατασκεύασμα. 

Η κυβέρνηση των ΗΑΕ δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό. Ωστόσο, η Μόσχα, αν και δεν ήθελε να επέμβει στρατιωτικά, δεν ήταν διατεθειμένη να εγκαταλείψει τον Άσαντ, σύμφωνα με ρωσική διπλωματική πηγή που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ, που παρευρέθηκε στο φόρουμ της Ντόχα στο Κατάρ το Σάββατο και την Κυριακή, ηγήθηκε της διπλωματικής προσπάθειας για τη διασφάλιση της ασφάλειας του Άσαντ, δεσμεύοντας την Τουρκία και το Κατάρ να αξιοποιήσουν τις συνδέσεις τους με το HTS για να εξασφαλίσουν την ασφαλή έξοδο του Άσαντ στη Ρωσία, δήλωσαν δύο περιφερειακοί αξιωματούχοι. . 

Μια δυτική πηγή ασφαλείας είπε ότι ο Λαβρόφ έκανε «ό,τι μπορούσε» για να εξασφαλίσει την ασφαλή αποχώρηση του Άσαντ. Το Κατάρ και η Τουρκία συμφώνησαν με το HTS για να διευκολύνουν την έξοδο του Άσαντ, ανέφεραν τρεις από τις πηγές, παρά τον επίσημο ισχυρισμό και των δύο χωρών ότι δεν είχαν επαφές με το HTS, το οποίο έχει χαρακτηριστεί από τις ΗΠΑ και τον ΟΗΕ ως τρομοκρατική οργάνωση. Η Μόσχα συντονίστηκε επίσης με γειτονικά κράτη για να διασφαλίσει ότι ένα ρωσικό αεροπλάνο που έφευγε από τον συριακό εναέριο χώρο με τον Άσαντ δεν θα αναχαιτιστεί ή θα στοχοποιηθεί, ανέφεραν τρεις από τις πηγές. Το υπουργείο Εξωτερικών του Κατάρ δεν απάντησε αμέσως σε ερωτήματα σχετικά με την αποχώρηση του Άσαντ, ενώ το Reuters δεν μπόρεσε να επικοινωνήσει με το HTS για σχόλια. Τούρκος κυβερνητικός αξιωματούχος είπε ότι δεν υπήρξε ρωσικό αίτημα για χρήση του τουρκικού εναέριου χώρου για την πτήση του Άσαντ, αν και δεν αναφέρθηκε στο εάν η Άγκυρα συνεργάστηκε με το HTS για να διευκολύνει τη διαφυγή. 

Ο τελευταίος πρωθυπουργός του Άσαντ, Μοχάμεντ Τζαλάλι, είπε ότι μίλησε με τον τότε πρόεδρό του στο τηλέφωνο το βράδυ του Σαββάτου στις 22.30. «Στην τελευταία μας κλήση, του είπα πόσο δύσκολη ήταν η κατάσταση και ότι υπήρξε τεράστια μετακίνηση (ανθρώπων) από τη Χομς προς τη Λατάκια... ότι επικρατούσε πανικός και φρίκη στους δρόμους», είπε στο σαουδαραβικό τηλεοπτικό δίκτυο Al Arabiya, αυτή την εβδομάδα. «Απάντησε: «Αύριο, θα δούμε»», πρόσθεσε ο Τζαλάλι. «Αύριο, αύριο», ήταν το τελευταίο πράγμα που μου είπε». Ο Τζαλάλι είπε ότι προσπάθησε να τηλεφωνήσει ξανά στον Άσαντ καθώς ξημέρωσε την Κυριακή, αλλά δεν υπήρξε απάντηση.

Reuters

https://www.reuters.com/world/middle-east/assads-final-hours-syria-deception-despair-flight-2024-12-13/