Οι αρχαιότεροι βράχοι του κόσμου απλώνονται σε όλη την υδρόγειο και δίνουν μια εικόνα της ταραχώδους πρώιμης ιστορίας της Γης. Εδώ είναι μερικοί από τους πιο αξιοσημείωτους και σημαντικούς σχηματισμούς που έχουν ανακαλύψει οι επιστήμονες.
Η Γη υπάρχει εδώ και 4,54 δισεκατομμύρια χρόνια και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο πλανήτης μας έχει υποστεί μια σειρά από βίαιες μεταβάσεις. Αυτό καθιστά δύσκολο για τους ερευνητές να ανακαλύψουν τι συνέβη κατά την πρώιμη ιστορία της Γης, καθώς τα περισσότερα από τα στοιχεία καταστράφηκαν πριν από αιώνες. Ωστόσο, οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει αρχαίους βράχους διάσπαρτους σε όλη την υδρόγειο. Αυτά τα απομεινάρια παρέχουν μια ματιά στη βρεφική ηλικία της Γης και βοηθούν τους επιστήμονες να εντοπίσουν την ανάπτυξη του πλανήτη μας. Εδώ είναι μερικοί από τους παλαιότερους βράχους που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ και οι πληροφορίες που παρέχουν για τον πλανήτη μας.
Jack Hills
Ηλικίας 4,4 δισεκατομμυρίων ετών. Μια εικόνα μικροσκοπίου ενός ζιργκόν 4,4 δισεκατομμυρίων ετών (Από: John Valley, Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison). Οι λόφοι Jack, στη Δυτική Αυστραλία, περιέχουν μικροσκοπικά ίχνη βράχου που είναι παλαιότερα από τους ίδιους τους λόφους. Η κορυφογραμμή μήκους 50 μιλίων (80 χιλιόμετρα) περιέχει κρυσταλλωμένα ορυκτά που ονομάζονται ζιρκόν και χρονολογούνται πριν από 4,4 δισεκατομμύρια χρόνια, καθιστώντας τα παλαιότερα υλικά της Γης που έχουν βρεθεί ποτέ. Οι κρύσταλλοι ζιργκόν είναι ανθεκτικοί. μπορούν να επιβιώσουν ακόμη και όταν οι βράχοι γύρω τους καταστρέφονται, διαβρώνονται ή ανακυκλώνονται πίσω στο μεσαίο στρώμα της Γης. Τα ζιρκόνια περιέχουν ραδιενεργό ουράνιο, το οποίο διασπάται πολύ αργά, βοηθώντας έτσι τους γεωλόγους να χρονολογήσουν με ακρίβεια τους κρυστάλλους. Μερικά ζιργκόν στους λόφους Τζακ, που χρονολογούνται πριν από περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια, υποδηλώνουν επίσης ότι η πρώιμη Γη είχε γλυκό νερό μόλις 600 εκατομμύρια χρόνια μετά τη σύστασή της.
Nuvvuagittuq Greenstone Belt
Ηλικίας 3,8 έως 4,3 δισεκατομμυρίων ετών. Η ζώνη Nuvvuagittuq Greenstone Belt στο βόρειο Κεμπέκ μπορεί να περιέχει τον παλαιότερο διατηρημένο βράχο στον κόσμο. Η ζώνη Greenstone είναι μια μεγάλη περιοχή που περιέχει κυρίως μεταμορφωμένα ιζηματογενή και ηφαιστειακά πετρώματα και είναι τα υπολείμματα μιας αρχαίας ωκεάνιας λεκάνης. Η ακριβής ηλικία των πετρωμάτων του Nuvvuagittuq είναι αμφιλεγόμενη: Μερικές μελέτες χρησιμοποίησαν ζιρκόν για να βρουν μια ελάχιστη ηλικία 3,8 δισεκατομμυρίων ετών, αλλά μια μεταγενέστερη μελέτη που εξέτασε τμήματα του αρχέγονου φλοιού της Γης έδειξε ότι η μέγιστη ηλικία των πετρωμάτων ήταν 4,3 δισεκατομμύρια χρόνια, που σημαίνει ότι χρονολογείται στον Άδη (4,6 έως 4 δισεκατομμύρια χρόνια πριν). Μεταγενέστερες μελέτες συνεχίζουν να συζητούν την ακριβή ηλικία της ζώνης. Μερικοί ερευνητές πρότειναν επίσης ότι η ζώνη περιέχει στοιχεία της πρώιμης ζωής της Γης - ίχνη βακτηρίων που χρονολογούνται μεταξύ 4,3 και 3,7 δισεκατομμυρίων ετών πριν.
Acasta Gneiss
Ηλικίας 4 δισεκατομμυρίων ετών Ροκ Acasta (Εικόνα: Getty Images / Gerald Corsi). Οι βράχοι που βρίσκονται στο σύμπλεγμα Acasta Gneiss στον βόρειο Καναδά έχουν χρονολογηθεί πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια, καθιστώντας τους αρχαιότερους οριστικά χρονολογούμενους βράχους, σύμφωνα με την εκπαιδευτική πλατφόρμα Open Geology. Το Gneiss - Ο γνεύσιος είναι ένας τύπος μεταμορφωμένου βράχου που έχει υποβληθεί σε υψηλές θερμοκρασίες και πιέσεις βαθιά στον φλοιό της Γης. Ο βράχος ήταν ισοτοπικά χρονολογημένος, πράγμα που σημαίνει ότι οι επιστήμονες μέτρησαν την αναλογία των ατόμων ουρανίου που έχουν μετατραπεί σε μόλυβδο.
Isua Greenstone Belt
Ηλικίας 3,8 δισεκατομμυρίων ετών Ζώνη Isua στη Γροιλανδία (Από: Hanika Rizo).Η ζώνη Isua Greenstone στη δυτική Γροιλανδία περιέχει μερικούς από τους παλαιότερους βράχους στη Γη. Ωστόσο, το Isua είναι επίσης σημαντικό επειδή ορισμένοι ερευνητές υποστήριξαν ότι κατέχει τα πρώτα στοιχεία ζωής στη Γη, που χρονολογούνται πριν από 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Το 2017, οι ερευνητές ανακάλυψαν κάτι που έμοιαζε με μικροσκοπικά κύματα σε μια διατομή της επιφάνειας ενός βράχου. Οι ερευνητές είπαν ότι οι κυματισμοί είναι τα απολιθωμένα υπολείμματα στρωματολίθων σε σχήμα κώνου - στρώσεις ιζημάτων και ανθρακικών αλάτων που συσσωρεύονται γύρω από αποικίες μικροβίων που αναπτύσσονται στον πυθμένα ρηχών θαλασσών ή λιμνών. Ωστόσο, αυτό το εύρημα είναι αμφιλεγόμενο. Επιπλέον, ο Isua κρατά «χημικά αποτυπώματα» ενός αρχαίου ωκεανού μάγματος που φυσαλίδες πάνω από μεγάλο μέρος της επιφάνειας της Γης πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, αμέσως μετά τη γέννηση του πλανήτη.
Barberton Greenstone Belt
Ηλικίας 3,5 έως 4,1 δισεκατομμυρίων ετών. Όρη Barberton στη νότια Αφρική (Από: Getty Images / Marieke Peche). Οι αρχαίοι βράχοι στη ζώνη Barberton Greenstone της νότιας Αφρικής περιέχουν στοιχεία για μερικούς από τους πρώτους γνωστούς σεισμούς, που συνέβησαν περίπου 3,3 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Τα πετρώματα παρέχουν στοιχεία της πρώιμης τεκτονικής πλακών. Το 2021, οι ερευνητές δημοσίευσαν έναν μερικό χάρτη της ζώνης, ο οποίος αποκάλυψε «ένα γιγαντιαίο συνονθύλευμα μπλοκ» αποκολλημένο από το σημείο που σχηματίστηκαν, ο Simon Lamb, γεωλόγος στο Πανεπιστήμιο Victoria του Wellington στη Νέα Ζηλανδία που συμμετείχε σε μια μεταγενέστερη μελέτη για τον Barberton είπε ότι η ζώνη περιέχει επίσης αρχαία ζιργκόν που χρονολογούνται μεταξύ 4,1 και 3,3 δισεκατομμυρίων ετών πριν.
Σύμπλεγμα Napier
Ηλικίας 3,6 έως 4 δισεκατομμυρίων ετών.Τούντρα στην Ανταρκτική. (Από: Getty Images / Anton Petrus). Το σύμπλεγμα Napier στην ανατολική Ανταρκτική περιέχει ζιργκόν που χρονολογούνται πριν από περίπου 3,6 δισεκατομμύρια χρόνια και μόνο ένα ζιργκόν που χρονολογείται πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια. «Η σημασία του δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί, καθώς μπορεί έμμεσα να αποδεικνύει την ύπαρξη ενός πρώιμου αρχαϊκού φλοιού με ελάχιστη ηλικία 4 δισεκατομμύρια χρόνια», έγραψαν οι ερευνητές σε μια μελέτη του 2011 για τα ζιργκόν που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Doklady Earth Sciences.Τα τεμάχια φλοιού, γνωστά και ως μπλοκ ρηγμάτων, είναι τεράστια κομμάτια βράχου που σχηματίζονται από τεκτονικές και άλλες δυνάμεις.
Περιοχή Anshan
Ηλικίας 3,8 δισεκατομμυρίων ετών Εθνικό πάρκο Qianshan κοντά στο Anshan (Από: Getty Images / Φωτογραφία του Derek Harkness). Η περιοχή Anshan στη βορειοανατολική Κίνα περιέχει τους παλαιότερους βράχους της χώρας και μερικούς από τους αρχαιότερους βράχους στον κόσμο. Το Anshan είναι μέρος του 580.000 τετραγωνικών μιλίων (1,5 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων) του Κρατονιού της Βόρειας Κίνας, αλλά οι πιο αρχαίοι βράχοι καλύπτουν λιγότερο από 8 τετραγωνικά μίλια (20 τετραγωνικά χιλιόμετρα).
Big Bertha
Περίπου 4 δισεκατομμυρίων ετών. Ο βράχος με το παρατσούκλι Big Bertha (Από: NASA) Το 2019, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ένας από τους παλαιότερους βράχους της Γης έχει περάσει δισεκατομμύρια χρόνια μακριά από τον πλανήτη μας και μόλις πρόσφατα επέστρεψε στο σπίτι. Οι αστροναύτες του Apollo 14 συνέλεξαν τον βράχο περίπου 4 δισεκατομμυρίων ετών, με το παρατσούκλι Big Bertha, από την επιφάνεια του φεγγαριού το 1971. Η πέτρα περιέχει ορυκτά παρόμοια με τον γρανίτη και τον χαλαζία, τα οποία είναι εξαιρετικά σπάνια στο φεγγάρι, δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Alexander Nemchin, ένας καθηγητής στη Σχολή Γης και Πλανητικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Curtin στην Αυστραλία. Η έρευνα του 2019 διαπίστωσε ότι τμήματα του βράχου σχηματίστηκαν σε συνθήκες που είναι σπάνιες στο φεγγάρι αλλά τυπικές στη Γη. Αυτό το εύρημα υποδηλώνει ότι σχηματίστηκε στη Γη, αλλά εκτινάχθηκε μακριά από τον πλανήτη μας από μια γιγάντια πρόσκρουση αστεροειδούς, πριν εγκατασταθεί στον ουράνιο γείτονά μας, σύμφωνα με τη NASA.