Τόλμησε να αμφισβητήσει τους θεούς...

Αυτός είναι ο Πρωταγόρας. Τόλμησε να αμφισβητήσει τους θεούς. Και οι Αθηναίοι τον έβαλαν να πληρώσει το τίμημα. Ας εξερευνήσουμε τη ζωή ενός από τους μεγαλύτερους στοχαστές της αρχαίας Ελλάδας:

Το ταξίδι του Πρωταγόρα στη φιλοσοφία ξεκίνησε από τύχη. Ως νέος δούλευε ως αχθοφόρος κουβαλώντας φορτία ξύλα. Μια μέρα, η προσεκτικά τακτοποιημένη δέσμη του τράβηξε το μάτι του φιλόσοφου Δημόκριτου. Αυτό θα ήταν το εισιτήριό του για την αθανασία...

Αναγνωρίζοντας τις δυνατότητες του Πρωταγόρα, ο Δημόκριτος τον πήρε υπό την προστασία του και του δίδαξε φιλοσοφία. Αυτές οι θεμελιώδεις διδασκαλίες θα ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος της πνευματικής του ικανότητας. Μεγαλώνοντας, όμως, ο Πρωταγόρας έκανε μια αρκετά ανορθόδοξη ζωή...

Η πρώιμη ζωή του Πρωταγόρα σημαδεύτηκε από μοναδικές εμπειρίες. Ο πατέρας του, Μάιανδρος, ήταν αρκετά πλούσιος για να φιλοξενήσει τον Ξέρξη, τον Πέρση βασιλιά, κατά την εισβολή του στην Ελλάδα. Αυτή η σύνδεση επέτρεψε στον νεαρό Πρωταγόρα να σπουδάσει με Πέρσες μάγους. -Μια σπάνια ευκαιρία για έναν Έλληνα...

Η επίδραση της περσικής σκέψης στον Πρωταγόρα είναι εμφανής στην περίφημη αγνωστικιστική του δήλωση για τους θεούς. Υποστήριξε ότι δεν μπορούσε να προσδιορίσει αν υπήρχαν ή όχι. Αλλά θα φτάσουμε σε αυτό σε λίγο…

Ο Πρωταγόρας έγραψε ιστορία ως ο πρώτος που χρεώθηκε αμοιβή για τις διδασκαλίες του. Αυτή η πρακτική, ενώ ήταν αμφιλεγόμενη εκείνη την εποχή, τελικά έγινε ευρέως διαδεδομένη και άλλαξε το τοπίο της ελληνικής εκπαίδευσης...

Οι διδασκαλίες του εκτιμήθηκαν τόσο πολύ που μπορούσε να επιβάλει υπέρογκες αμοιβές. Λέγεται ότι οι μαθητές του θα πλήρωναν το ισοδύναμο με τα τρία χρόνια μισθό για έναν ειδικευμένο εργάτη μόνο και μόνο για να σπουδάσουν μαζί του για ένα μικρό χρονικό διάστημα...

Η πιο γνωστή δήλωση του Πρωταγόρα ήταν «Ο άνθρωπος είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων». Αυτή η φράση συχνά ερμηνεύεται ως μια πρώιμη μορφή σχετικισμού...

Η προσέγγισή του στην ηθική και την πολιτική ήταν ρεαλιστική. Ο Πρωταγόρας πίστευε ότι εφόσον οι απόλυτες αλήθειες ήταν απρόσιτες, οι κοινωνίες έπρεπε να δημιουργήσουν νόμους και ηθικούς κώδικες μέσω πρακτικής συμφωνίας...

Οι ικανότητες του Πρωταγόρα στη ρητορική και επιχειρηματολογία ήταν απαράμιλλες. Ανέπτυξε μια τεχνική που ονομάζεται «αντιλογική». -όπου μπορούσε να επιχειρηματολογήσει και τις δύο πλευρές για οποιοδήποτε θέμα. Αυτή η μέθοδος σχεδιάστηκε για να βοηθήσει τους μαθητές να κατανοήσουν πολλαπλές προοπτικές και να οξύνουν τις δεξιότητες της κριτικής σκέψης.

Η φήμη του εξαπλώθηκε. Τράβηξε την προσοχή του Περικλή, αρχηγού των Αθηνών. Η δεξιοτεχνία του στη ρητορική ήταν τόσο γνωστή που του ζητήθηκε να γράψει το σύνταγμα για τη νέα αθηναϊκή αποικία των Θουριών το 444 π.Χ.

Αυτό μας φέρνει στην πιο διάσημη γραφή του. «Περί των Θεών» Δεν ήξερε ότι η αμφισβήτηση της εξουσίας των θεών θα ήταν η πτώση του...

Η εναρκτήρια δήλωση του βιβλίου σφράγισε τη μοίρα του. Εξέφραζε αβεβαιότητα για την ύπαρξη των θεών και κρίθηκε ασεβής από τις αθηναϊκές αρχές...

Σύμφωνα με ορισμένες μαρτυρίες, ο Πρωταγόρας δικάστηκε για ασέβεια στην Αθήνα. Λέγεται ότι κάηκαν τα βιβλία του και αναγκάστηκε να φύγει από την πόλη..

Η ιστορία της εξορίας του Πρωταγόρα είναι θέμα συζήτησης μεταξύ των ιστορικών. Κάποιοι λένε ότι καταδικάστηκε σε δίκη, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι έγινε ψηφοφορία χωρίς δίκη. Είτε έτσι είτε αλλιώς, φέρεται να εξορίστηκε από όλα τα εδάφη υπό τον αθηναϊκό έλεγχο...

Η ζωή και οι διδασκαλίες του Πρωταγόρα ήταν τόσο εντυπωσιακές που εμφανίζεται σε εξέχουσα θέση σε δύο από τους διαλόγους του Πλάτωνα: «Πρωταγόρας» και «Θεαίτητος». Αυτά τα έργα υπήρξαν καθοριστικά για τη διατήρηση και τη μετάδοση των ιδεών του Πρωταγόρα στις επόμενες γενιές...

Σήμερα, ο Πρωταγόρας μνημονεύεται ως μια κομβική προσωπικότητα στην ανάπτυξη της ελληνικής φιλοσοφίας και ρητορικής. Οι διδασκαλίες του συνεχίζουν να συναρπάζουν τους μελετητές και να προκαλούν την κατανόησή μας για την αλήθεια, τη γνώση και την τέχνη της πειθούς...

Classical Aegis

Ο Πρωταγόρας ο Αβδηρίτης  (περ. 490 – περ. 420 π.Χ.) αρχαίος Έλληνας σοφιστής και διδάσκαλος. Υπήρξε ο ιδρυτής της σοφιστικής κίνησης και ένας από τους κορυφαίους σοφιστές στην παγκόσμια φιλοσοφική ιστορία.