Βίαιος σεισμός 7,3[4] βαθμών έπληξε το Βανουάτου

Ένας πολύ ισχυρός σεισμός που καταγράφηκε από το USGS ως M7.3 έπληξε το Βανουάτου στις 01:47 UTC (12:47 LT) στις 17 Δεκεμβρίου 2024. Η υπηρεσία αναφέρει βάθος 57,1 χλμ. Το EMSC αναφέρει M7.4 σε βάθος 28 χλμ.Ο σεισμός προκάλεσε επίσης τσουνάμι 25 εκατοστών.

Το κούνημα υπολογίστηκε ότι διήρκεσε περίπου 30 δευτερόλεπτα. Τουλάχιστον 4 μετασεισμοί καταγράφηκαν, με τον ισχυρότερο να είναι Mw5,5.

Επί του παρόντος, οι αξιωματούχοι αξιολογούν την έκταση της καταστροφής και δίνουν προτεραιότητα στις προσπάθειες διάσωσης. Το Γραφείο του ΟΗΕ για τον Συντονισμό Ανθρωπιστικών Υποθέσεων αναφέρει τουλάχιστον 6 ανεπιβεβαίωτους θανάτους. Δύο κύριες δεξαμενές νερού έχουν επίσης υποστεί ζημιές, προκαλώντας ανησυχίες για την παροχή νερού.

Ενώ το Βανουάτου βρίσκεται πάνω από μια πολύ ενεργή ζώνη καταβύθισης και συνήθως υφίσταται σεισμούς, οι ζημιές είναι συνήθως μικρές λόγω της χαμηλής πυκνότητας πληθυσμού. Η εγγύτητα αυτού του μεγάλου γεγονότος σε μια μεγάλη πόλη το έχει καταστήσει ασυνήθιστα καταστροφικό. Εξετάζοντας τις εκτιμήσεις για την ένταση της δόνησης σε μια ευρύτερη περιοχή, είναι σαφές ότι μεγάλο μέρος του Βανουάτου αισθάνθηκε τον σημερινό σεισμό. Μέχρι στιγμής, οι μετασεισμοί ευθυγραμμίζονται με τάση βορειοανατολική-νοτιοδυτική.

Γιατί έγινε αυτός ο σεισμός; Για να απαντήσουμε σε αυτό, πρέπει να δούμε τη μεγαλύτερη εικόνα. Αυτός ο σεισμός σημειώθηκε κατά μήκος μιας ταχέως κινούμενης ζώνης καταβύθισης, όπου ο ωκεάνιος φλοιός της βορειοανατολικής πλάκας της Αυστραλίας υποβιβάζεται κάτω από τον ωκεάνιο φλοιό μιας άλλης μικρής τεκτονικής πλάκας με ρυθμό περίπου 10 εκατοστών ετησίως. Η κυρίαρχη πλάκα είναι γνωστή στους γεωλόγους ως η πλάκα των Νέων Εβρίδων, και σε αυτήν την πλάκα έχουν αναπτυχθεί τα ηφαιστειακά νησιά του Βανουάτου.

Ένας απροσδιόριστος αριθμός ανθρώπων τραυματίστηκαν,με πτώματα να βρίσκονται στους δρόμους του Πορτ Βίλα.Ένα κτίριο που στεγάζει τις πρεσβείες των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και της Νέας Ζηλανδίας κατέρρευσε στο ισόγειό του, προφανώς λόγω ρευστοποίησης εδάφους. Ένα άλλο κτίριο καταστράφηκε μερικώς, ενώ σημειώθηκαν σοβαρές κατολισθήσεις, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που έκλεισαν δρόμους και έθαψαν μια προβλήτα στην πόλη. Δύο γέφυρες κατέρρευσαν επίσης.Μια «μεγάλη» κατολίσθηση έπληξε τον διεθνή ναυτιλιακό τερματικό σταθμό του Port Vila, ενώ ο διάδρομος προσγείωσης του διεθνούς αεροδρομίου Bauerfield υπέστη ζημιά, με αποτέλεσμα η Jetstar να ακυρώσει μια προγραμματισμένη πτήση προς το Port-Vila εκείνη την ημέρα. Μια άλλη κατολίσθηση έθαψε ένα λεωφορείο, με αποτέλεσμα αρκετούς θανάτους.

Ο βίαιος σεισμός 

«Ήταν ο πιο βίαιος σεισμός που έχω βιώσει στα 21 χρόνια που ζούσα στο Βανουάτου και στα νησιά του Ειρηνικού. Έχω δει πολλούς μεγάλους σεισμούς, ποτέ τέτοιο», είπε σε συνέντευξή του στο Reuters ο Dan McGarry, δημοσιογράφος του Οργανωμένου Εγκλήματος και Αναφοράς Διαφθοράς Project με έδρα το Βανουάτου.

Ο δρόμος που συνδέει το Πορτ Βίλα με τον διεθνή ναυτιλιακό τερματικό σταθμό αποκλείστηκε από κατολισθήσεις, πρόσθεσε. Άλλα πλάνα που δημοσιεύτηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειχναν καταρρεύσεις κτιρίων.

Ο σεισμός έπληξε κυρίως το Βανουάτου, ένα νησί ανατολικά της Αυστραλίας.  Κατέρρευσε η Αμερικανική Πρεσβεία, με κόσμο μέσα. Το νησί έχει υποστεί τεράστιες ζημιές ιδίως στην πρωτεύουσα του Βανουάτου Πορτ Βίλα.

Νωρίτερα, το σύστημα προειδοποίησης για τσουνάμι των ΗΠΑ ακύρωσε μια αρχική προειδοποίηση για τσουνάμι για το Βανουάτου. Οι αρχές των ΗΠΑ, της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας δήλωσαν ότι δεν υπάρχει απειλή για τσουνάμι στα εδάφη τους. Η υπουργός Εξωτερικών της Αυστραλίας Πένυ Γουόνγκ δήλωσε ότι η Αυστραλία παρακολουθεί στενά την κατάσταση μετά τον «καταστροφικό σεισμό». «Είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε το Βανουάτου, καθώς εκτιμάται η έκταση της ζημιάς, είναι  η οικογένεια μας και θα είμαστε πάντα εκεί σε περιπτώσεις ανάγκης», ανέφερε σε δήλωσή της.

Τεκτονικό περιβάλλον

Το κύριο τεκτονικό χαρακτηριστικό του αρχιπελάγους του Βανουάτου είναι η Τάφρος των Νέων Εβρίδων, το συγκλίνον όριο των πλακών της Αυστραλίας και του Ειρηνικού. Κατά μήκος της ζώνης Wadati–Benioff, η σεισμική δραστηριότητα έχει παρατηρηθεί  από γεγονότα ρηχά, ενδιάμεσα και βαθιάς εστίασης σε βάθη έως και 700χλμ. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα είναι επίσης παρούσα κατά μήκος αυτής της βόρειας-βορειοδυτικής τάσης και βορειοανατολικής ωκεάνιας τάφρου.

Ενώ μεγάλο μέρος του νησιωτικού τόξου αντιμετωπίζει σεισμούς μεσαίου βάθους κατά μήκος μιας ζώνης Wadati–Benioff που πέφτει απότομα στις 70°, η περιοχή δίπλα στην κορυφογραμμή d'Entrecasteaux δεν συμβαίνει. Υπάρχει ένα αντίστοιχο χάσμα στη σεισμικότητα που εμφανίζεται κάτω από 50 χλμ. όπου εισχωρεί στη ζώνη καταβύθισης από τα δυτικά. Σύμφωνα με το παγκόσμιο μοντέλο σχετικής κίνησης πλακών NUVEL-1, η σύγκλιση συμβαίνει περίπου στα 8 εκατοστά ετησίως. Η αβεβαιότητα, η οποία επηρεάζει επίσης το τόξο της Τόνγκα, οφείλεται στην επιρροή της εξάπλωσης στη λεκάνη των βορείων Φίτζι. Από τα 58 συμβάντα M7 ή μεγαλύτερα που συνέβησαν μεταξύ 1909 και 2001, ελάχιστα μελετήθηκαν.

Ο σημερινός σεισμός μεγέθους 7,3 βαθμών σημειώθηκε ως αποτέλεσμα του σπασίματος ενός λοξού  κανονικού ρήγματος. Το βάθος του σεισμού τον τοποθετεί κάτω από τα όρια των πλακών της Αυστραλίας και του Ειρηνικού στην περιοχή της Θάλασσας των Κοραλλιών, μέσα στη βυθιζόμενη πλάκα της Αυστραλίας. Οι σεισμοί που συμβαίνουν μέσα σε μια βυθιζόμενη πλάκα, σε αντίθεση με τη διεπαφή της πλάκας, ονομάζονται ενδοπλακικοί σεισμοί. 

Σε αυτήν την περιοχή, η πλάκα της Αυστραλίας κινείται ανατολικά-βορειοανατολικά με περίπου 85 χιλιοστά/έτος σε σχέση με την πλάκα του Ειρηνικού. 

Η πλάκα της Αυστραλίας κατεβαίνει προς τα ανατολικά κάτω από τον Ειρηνικό στην Τάφρο του Βανουάτου. Η περιοχή όπου συναντώνται οι πλάκες της Αυστραλίας και του Ειρηνικού είναι από τις πιο σεισμικά ενεργές στον κόσμο. 

Τον αιώνα που προηγήθηκε του σεισμού της 17ης Δεκεμβρίου 2024, σημειώθηκαν 24 σεισμοί μεγέθους 7 βαθμών ή μεγαλύτεροι σε απόσταση 250 χλμ. από αυτό το γεγονός. Τα περισσότερα από αυτά τα σεισμικά συμβάντα συνέβησαν κατά μήκος του ορίου της πλάκας και όχι ως ενδοπλακικοί σεισμοί μέσα στην καταβυθισμένη πλάκα. 

Λόγω των διαφορετικών βαθών και τοποθεσιών μέσα και γύρω από την υποβυθισμένη πλάκα, οι σεισμοί σε αυτήν την περιοχή μπορούν να εμφανίσουν μια σειρά τύπων ρηγμάτων που περιλαμβάνουν μηχανισμούς από αντίστροφη, κανονική και λοξή ρήξη. Το μεγαλύτερο γεγονός που καταγράφηκε σε αυτή την περιοχή ήταν ένας σεισμός μεγέθους 7,9 βαθμών περίπου 86χμ. νοτιοδυτικά τον Δεκέμβριο του 1950.

Τι να περιμένουμε στο μέλλον; 

Οι μεγάλοι σεισμοί ακολουθούνται σχεδόν πάντα από μετασεισμούς, και πράγματι έχει ήδη αναφερθεί ένας αριθμός μετασεισμών για αυτό το συμβάν, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων σεισμών πάνω από το M5. 

Ενώ οι μικρότεροι σεισμοί είναι απίθανο να προκαλέσουν την ίδια ζημιά με τον κύριο σεισμό, μπορούν να αποσταθεροποιήσουν τα ήδη κατεστραμμένα κτίρια, επομένως είναι σημαντικό να είναι προσεκτικοί οι κάτοικοι.

Οι μετασεισμοί μπορούν να συνεχιστούν για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα - εβδομάδες, μήνες, ακόμη και χρόνια - γίνονται λιγότερο συχνοί με την πάροδο του χρόνου. Υπάρχει επίσης η πιθανότητα αυτός ο σεισμός να προκαλέσει άλλο σεισμό ίδιου μεγέθους ή μεγαλύτερου. Αυτό δεν είναι πιθανό σενάριο, αλλά είναι σημαντικό να το έχουν κατά νου οι κάτοικοι. Γενικά, περίπου το 5% των σεισμών καταλήγει σε αυτή την κατηγορία. 

Πιθανά υποψήφια ρήγματα για την ενεργοποίηση θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν άλλα σπασίματα εντός της πλάκας ή ακόμα και το ρήγμα μεγαώθησης που σχηματίζει το όριο της πλάκας καταβύθισης. Οι ρήξεις εντός πλακών ήταν γνωστό στο παρελθόν ότι προκαλούν ολίσθηση  σε έναν αριθμό μεγάλων σεισμών.  Έχουν ήδη επισημανθεί παραδείγματα αλληλουχιών σεισμών όπου αλληλεπιδρούσαν διαφορετικά ρήγματα στο σύστημα καταβύθισης των Νέων Εβρίδων.

Γεωδίφης με πληροφορίες από τις σελίδες USGS,EMSC, earthquakeinsights

https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us7000nzf3/executive?utm_medium=email&utm_source=ENS&utm_campaign=realtime

https://www.emsc-csem.org/Earthquake_information/earthquake.php?id=1744506

https://watchers.news/2024/12/17/port-vila-vanuatu-m7-3-earthquake-december-17-2024-damage/

https://en.wikipedia.org/wiki/2024_Port_Vila_earthquake

https://earthquakeinsights.substack.com/p/deadly-mw73-earthquake-shakes-vanuatu?utm_source=post-email-title&publication_id=1580102&post_id=153257795&utm_campaign=email-post-title&isFreemail=true&r=2t5cki&triedRedirect=true&utm_medium=email