Αγαπητή κυρία Μενδώνη...

Δεν συνηθίζω να απευθύνομαι σε πολιτικά πρόσωπα, ιδρύματα δημόσια ή ιδιωτικά.Όμως, υπάρχει σοβαρός λόγος κατά την ταπεινή μου άποψη. Γράφω σαν παραλίγο Καλύμνιος, Νισύριος από τη γενέτειρα μου Κω. 

Υπήρξα από παλιά ένθερμος υποστηρικτής της ίδρυσης Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων στη χώρα μας . Ωστόσο σύντομα την καλή είδηση συνόδευσε κρύος ιδρώτας με έντονο προβληματισμό. 

Οι πρόγονοι μου ξεριζώθηκαν μία νύχτα από την Αλικαρνασσό, την απέναντι μικρασιατική γη με το γνωστό Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων μοναδικό της γείτονος χώρας, αν με βοηθάει η μνήμη μου, το οποίο δεν είναι στην Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη ούτε στην πρωτεύουσα Άγκυρα. 

Έφτασαν στην Κάλυμνο αλλά δεν στέριωσαν και επέλεξαν τελικά την Κω για να αρχίσουν μια νέα ζωή, κουβαλώντας την εικόνα του Αγίου Γιώργη του Πετρουμιανού. Μετά από πολλά χρόνια υπομονής, δυσκολιών και έμπρακτης συμμετοχής φτιάχτηκε η εκκλησία σύμβολο του ξεριζωμού, από κυνηγημένους χωρίς πατρίδα στον νέο τόπο εγκατάστασης. Αυτή εκκλησία συνδέει τις επιθυμίες, τους αγώνες, την πίστη των προγόνων μας με το σήμερα, το αύριο μιας ευρύτερης περιοχής.

Ξέρω ότι τον τελευταίο καιρό ξοδεύετε τον χρόνο σας για την επιστροφή των Ελγινείων στον τόπο προέλευσης τους και καλά κάνετε, είμαστε όλοι μαζί σας. Η θέση τους είναι στον Ιερό Βράχο. Η λογική επιτάσσει για κάθε εύρημα να μην ιδρύεται ένα νέο μουσείο. Ωστόσο, με την Κάλυμνο τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά:

Πριν από χρόνια συμπατριώτες μας ψάρεψαν ένα χάλκινο άγαλμα ενός Μακεδόνα με την υπέροχη καυσία.Δεν βρέθηκε τυχαία σε αυτό τον τόπο ούτε σε αυτή τη θάλασσα. Ο ηγεμόνας έχει προταθεί ότι είναι ο Βασιλιάς της Μακεδονίας του 3ου αιώνα π.Χ, ο Φίλιππας Ε'. Πρόκειται για ένα σημαντικό εύρημα που μαρτυρά τη στενή σχέση των Ηρακλειδών της Καλύμνου, Νισύρου, Κω με τους Μακεδόνες Ηρακλειδείς. 

Οι σχέσεις τους δεν τελείωσαν εκεί, συνεχίστηκαν με τον Μέγα Αλέξανδρο και τους απογόνους του. Να αναφέρω ως παράδειγμα τον γεννημένο στην Κω σπουδαίο Πτολεμαίο Φιλάδελφο ευεργέτη αυτών των νησιών,  τη χλαμύδα του Μ.Αλεξάνδρου που φυλασσόταν στην Κω πριν την αρπάξει ο Πομπήιος και τη μεταφέρει στη Ρώμη, ακόμη και τον Περσέα τον Μακεδόνα βασιλιά που διατηρούσε κτήματα στην Κω, την επιστολή του Φίλιππα Ε' προς τους Νισυρίους, όλα αυτά είναι γνωστά από ιστορικές μαρτυρίες. Μέχρι σήμερα καμία αρχαιολογική σχολή της χώρας, ιδίως της Μακεδονίας δεν προθυμοποιήθηκε να αναδείξει  τη στενή σχέση των απογόνων του ημίθεου, γενάρχη Ηρακλή με τον πλούτο της ελληνιστικής περιόδου των νησιών, σε μία ακριτική περιοχή που χαρακτηρίζεται από μεγάλα προβλήματα, ιδιαιτερότητες όπως είναι γνωστό σε όλους.

Η Κάλυμνος με την πλούσια θαλασσινή κληρονομιά αντί να ενισχυθεί και να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο, αποδυναμώνεται.Το μουσείο της από όσα ξέρω υπολειτουργεί παρά την προσπάθεια που καταβάλλεται από τους λιγοστούς εργαζομένους στην τοπική αρχαιολογική υπηρεσία. 

Δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση σημείο αναφοράς η έκθεση των αρχαιολογικών θησαυρών της, μακριά από τον παλμό του Αιγαίου ούτε για τις μεγαλουπόλεις με τεράστιο πολιτιστικό απόθεμα. Ο Πειραιάς και η Αθήνα, δεν έχουν καμία ανάγκη από τα ευρήματα της Καλύμνου, αντίθετα η καλύτερη και συνεχής προβολή τους στο νησί μπορεί να αποτελέσει μία αφετηρία για την ανάδειξη της ιστορίας των νησιών μας που τόσο τα έχουν βάλει στο στόχαστρο οι «καλοί γείτονες» με την περίφημη Γαλάζια Πατρίδα.

Ξέρω ότι είναι δύσκολο να επανεξετάσετε την απόφαση σας για τον χάλκινο έφιππο Ηγεμόνα, όμως θα μείνω σε αυτό που κρύβουμε όλοι μέσα μας: Τον μικρό ανθρώπινο «Ηγεμόνα» του Νικολό Μακιαβέλι (1513): «Η πρώτη μέθοδος για την εκτίμηση της νοημοσύνης ενός ηγεμόνα είναι να κοιτάξει κανείς αυτούς που έχει γύρω του».Ακόμη και οι σοφοί σύμβουλοι είναι συχνά μικρότεροι από έναν ηγέτη που λαμβάνει , διορθώνει αποφάσεις όταν δεν συμβουλεύεται ορθά.

«Το αυτί ανέχεται ένα λάθος πιο εύκολα από το μάτι». Iniuriam aures facilius quam oculi ferunt- Publilius Syrus, Moral Maxims.

Ως εκ τούτου, θα μπορούσε στο Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων να τοποθετηθεί ένα αντίγραφο από τον Ηγεμόνα της Καλύμνου, και η υπάρχουσα κληρονομιά στο νησί να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο με τα ευρήματα που έχουν βρεθεί από τους «ψαροκράτορες» και τα οποία σήμερα έχουν δια μαγείας «χαθεί». 

Υπάρχουν πολλά γνωστά και άγνωστα ναυάγια γύρω από την περιοχή μας,  με σωστή συνεργασία και όχι αντιπαλότητα όλοι θα βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση. Ας δοθούν κίνητρα για την επιστροφή στον τόπο προέλευσης τους τα σημαντικά ευρήματα. Σε διαφορετική περίπτωση στο μέλλον ένας γηγενής γιατί να παραδώσει κάτι που ξέρει ότι θα καταλήξει σε σαλόνι, πολύ μακρινό.Ένα από αυτά θα ήταν για παράδειγμα στην αίθουσα το κάθε έκθεμα να φέρει το όνομα της οικογενείας του ευρετή. Πιστεύω ότι οι χαμένοι θησαυροί μπορούν να επιστραφούν εκεί που πραγματικά ανήκουν. Σε στέγη όπου απόγονοι θα τους έχουν σαν τον «Αη Γιώργη» τους, έτσι θα μεγαλώσουν οι συλλογές και θα προκύψουν ισχυρά, μικρά πολύκεντρα αρχαιοτήτων, ευρημάτων στα όρια του Αιγαίου. 

Η πολιτιστική κληρονομιά των νησιών είναι κάτι περισσότερο από αρχαιολογική. Είναι γεωγραφική,  ιστορική, γεωλογική, τοπική  και κυρίως συνειδησιακή. Το ίδιο ισχύει για την Κω με τα αρπαχθέντα ψηφιδωτά και αρχαία από τους Ιταλούς κατακτητές που «φιλοξενούνται» σήμερα στο Παλάτι του Μεγάλου Μάγιστρου. 

Αυτά δεν είναι σημαντικά για την πρωτεύουσα του νομού ούτε για τον πλούσιο πολιτισμό της Ρόδου. Αντίθετα είναι η Καρδιά του τόπου μας, η Αρετή των γηγενών, τα Αρχοντικά της ψυχής  μας...

Καλά Χριστούγεννα και καλή συνέχεια στο έργο σας...

Γεωδίφης

Πηγές:

1.Ο έφιππος ηγεμόνας

https://geogeodifhs.blogspot.com/2021/07/blog-post_13.html

2.Επιστολή του βασιλιά Φιλίππου προς τους Νισυρίους

https://geogeodifhs.blogspot.com/2022/07/blog-post_62.html

3. Ορόσημο του βασιλιά Περσέα στην Κω;

https://geogeodifhs.blogspot.com/2021/07/blog-post_31.html

4. Ροδιακή εφημερίδα

https://rodiaki.gr/article/522723/mendwnh-kata-belopoyloy-dieykriniseis-gia-ta-xalkina-agalmata-ths-kalymnoy

https://rodiaki.gr/article/522713/erwthsh-sth-boylh-apo-ton-kyriako-belopoylo-gia-thn-epistrofh-arxaiothtwn-sthn-kalymno

5. Νέα της Καλύμνου, ηλεκτρονική εφημερίδα

https://kalymnos-news.gr/2024/12/%ce%bb%ce%af%ce%bd%ce%b1-%ce%bc%ce%b5%ce%bd%ce%b4%cf%8e%ce%bd%ce%b7-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%ce%ad%cf%86%ce%b9%cf%80%cf%80%ce%bf-%ce%b8%cf%89%cf%81%ce%b1%ce%ba%ce%bf%cf%86%cf%8c%cf%81%ce%bf-%ce%b7%ce%b3/