Μια εικόνα του πώς θα μπορούσε να έμοιαζε ένας τυπικός νεολιθικός αγροτικός οικισμός. Από: Mikko Kriek / Δήμος Beek .
Η πιο πρόσφατη γενετική έρευνα έφερε επανάσταση στην κατανόησή μας για τις νεολιθικές κοινωνίες, αποκαλύπτοντας ένα πιο περίπλοκο και ποικιλόμορφο τοπίο από ό,τι πιστεύαμε παραδοσιακά. Μελέτες που διεξήχθησαν από μια διεπιστημονική ομάδα από τα πανεπιστήμια του York, της Βιέννης και του Χάρβαρντ έδειξαν ότι αυτές οι κοινότητες δεν χαρακτηρίστηκαν μόνο από κινητικότητα και διασύνδεση αλλά και από έναν εκπληκτικό βαθμό κοινωνικής ισότητας και ατομικής ελευθερίας.
Ιστορικά, ήταν γνωστό ότι οι πρώτοι αγρότες μετανάστευσαν από την Εγγύς Ανατολή στην Ευρώπη, φέρνοντας μαζί τους και αγροτικές καινοτομίες. Ωστόσο, αυτή η νέα μελέτη έδειξε ότι η κινητικότητα συνεχίστηκε κατά τη νεολιθική περίοδο, υποδεικνύοντας ότι οι άνθρωποι ταξίδευαν σε μεγάλες αποστάσεις και διατηρούσαν εκτεταμένα κοινωνικά δίκτυα. Μέσω γενετικής ανάλυσης περισσότερων από 300 ατόμων, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι πολλοί άνθρωποι ζούσαν μακριά από τις οικογένειές τους, υποδηλώνοντας κοινωνίες λιγότερο περιορισμένες λόγω γεωγραφικής εγγύτητας.
Η ανάλυση περισσότερων από 250 ατόμων που ανήκαν στον Πολιτισμό Γραμμικής Κεραμικής επέτρεψε στους ερευνητές να παρατηρήσουν ότι αυτή η ομάδα επεκτάθηκε σε εκατοντάδες χιλιόμετρα σε λίγες μόνο γενιές. Παρά αυτή τη γεωγραφική εξάπλωση, οι ταφές δεν έδειξαν σημαντικές διαφορές στα κτερίσματα, τη διατροφή ή την καταγωγή των ατόμων, ανεξαρτήτως φύλου. Αυτό το εύρημα υποδηλώνει ότι άνδρες και γυναίκες απολάμβαναν ίσης μεταχείρισης, τουλάχιστον όσον αφορά τις ταφικές πρακτικές.
Επιπλέον, ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα οικογενειακής σύνδεσης προέρχεται από μια τριπλή ταφή, που αρχικά πιστευόταν ότι αφορούσε μια μητέρα και τα δύο παιδιά της, αλλά αποδείχθηκε ότι ήταν θείας από τον πατέρα και των ανιψιών της. Τα χέρια της γυναίκας, τοποθετημένα προστατευτικά γύρω από τα παιδιά, αντικατοπτρίζουν μια βαθιά πράξη φροντίδας και υπογραμμίζουν τη σημασία των εκτεταμένων οικογενειακών δεσμών σε αυτές τις κοινότητες. Τα αρχαιολογικά και γενετικά δεδομένα αποκαλύπτουν επίσης έναν πιο ενεργό ρόλο για τις γυναίκες στη γεωργία από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως. Πέτρινα εργαλεία και αγγεία που βρέθηκαν στους ταφικούς χώρους υποδηλώνουν ότι οι γυναίκες συμμετείχαν ενεργά σε αγροτικές εργασίες, με ορισμένες να ταξιδεύουν περισσότερο από τους άνδρες, ενώ άλλες έμειναν κοντά στους τόπους καταγωγής τους.
Χάρτης της κουλτούρας LBK και των περιοχών που μελετήθηκαν. Από: P. Gelabert et al.
Η εξαφάνιση του γραμμικού πολιτισμού της κεραμικής γύρω στο 5000 π.Χ. παραμένει ένα μυστήριο. Μια θεωρία υποδηλώνει ότι η παρακμή του χαρακτηρίστηκε από περιόδους βίας, όπως αποδεικνύεται από τη σφαγή Asparn-Schletz στην Αυστρία, όπου πάνω από 100 άτομα βρέθηκαν σε ένα σύστημα λάκκου με πολλαπλά κατάγματα στους σκελετούς τους. Ωστόσο, νέα γενετική ανάλυση αποκάλυψε ότι λιγότεροι από 10 από αυτούς τους ανθρώπους είχαν συγγένεια μεταξύ τους, αμφισβητώντας την ιδέα μιας επίθεσης σε μια συγκεκριμένη κοινότητα.
Η σφαγή εγείρει επίσης ερωτήματα σχετικά με την απουσία νεαρών γυναικών ανάμεσα στα λείψανα και την επικράτηση των παιδιών μεταξύ των θυμάτων. Αυτά τα παζλ τροφοδοτούν τη συζήτηση σχετικά με τους πιθανούς λόγους πίσω από αυτήν την πράξη βίας και τη σημασία της στο πλαίσιο του τέλους αυτής της κοινότητας. Η καθηγήτρια Penny Bickle, μία από τις κύριες ερευνήτριες, τόνισε ότι η έννοια του φύλου στις νεολιθικές κοινωνίες ήταν πολύ πιο δυναμική από ό,τι υποτίθεται προηγουμένως. Η τρέχουσα έρευνά της διερευνά πώς εκτιμήθηκαν οι γυναίκες και πώς εξελίχθηκαν οι ρόλοι τους καθώς η γεωργία επεκτάθηκε σε όλη την Ευρώπη. Τα ευρήματα αμφισβητούν τις στατικές αντιλήψεις για το φύλο και δείχνουν ότι οι κοινωνίες σε όλη την ιστορία έχουν ανταποκριθεί με διάφορους τρόπους στους πολιτισμικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς.
Αυτή η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο περιοδικό Nature Human Behaviour, αντιπροσωπεύει μια σημαντική πρόοδο στην κατανόησή μας για τις νεολιθικές κοινωνίες και την περίπλοκη κοινωνική τους δυναμική. Μέσω σχολαστικής ανάλυσης γενετικών και αρχαιολογικών δεδομένων, οι ερευνητές έχουν ζωγραφίσει ένα ζωντανό πορτρέτο αυτών των κοινοτήτων, υπογραμμίζοντας την κινητικότητά τους, την ισότητα και τη σημασία των οικογενειακών συνδέσεων.
Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα labrujulaverde
Gelabert, P., Bickle, P., Hofmann, D. et al. Social and genetic diversity in first farmers of central Europe. Nat Hum Behav (2024). doi.org/10.1038/s41562-024-02034-z
https://www.labrujulaverde.com/en/2024/12/neolithic-societies-of-central-europe-had-a-surprising-degree-of-social-equality-and-individual-freedom/
https://www.york.ac.uk/news-and-events/news/2024/research/equality-neolithic-society/
Αναρτήσεις
