Στη γη των αρχαίων Καρίδων
«Σώπα ή άσε τα λόγια σου να αξίζουν περισσότερο από τη σιωπή», Πυθαγόρας.
Μέσα από αυτό το μονοπάτι το λαμπρά φωτισμένο , το στοιχειωμένο από το παρελθόν των Καρίδων που διασχίζω, άρχισαν όλα. Σε ένα έργο ανθρώπου και όχι της φύσης, περπατώ, σιγοτραγουδώ και σκέφτομαι:
Το μονοπάτι
Εδώ άρχισε η ρήξη ενός επιχειρηματία με την τότε δημαρχιακή αρχή η οποία προσπάθησε με κάθε τρόπο να προστατέψει το οικοσύστημα της Λάμπης του Ψαλιδιού. Αγωνίστηκε δεν μπορώ να πω, για τη λίμνη -βιότοπο του Ψαλιδιού με μία περίμετρο 1,77 χλμ. και έκταση 171,162 τετρ.χλμ σύμφωνα με τη μέτρηση που έκανα στο Google Earth.
Μετά την κατασκευή δρόμου που διατέμνει τον υγρότοπο ακολούθησε η άξια λόγου ειδική περιβαλλοντική μελέτη του βιολόγου Περγαντή Φώτη, ο οποίος συνεργάστηκε με πληθώρα μελετητών -συμβούλων για την προστασία και ανάδειξη του υγροτόπου και της ακτής του Ψαλιδιού , το 1998 αν θυμάμαι καλά που τους ανέθεσε ο Δήμος Κω με τα αρμόδια θεσμικά όργανα του για να βάλει ένα τέλος σε μία ιστορία με πολλές πτυχές.
Η μελέτη πρότεινε μια σειρά από έργα, ζώνες για τα όρια του υγροτόπου και χωροθέτηση δράσεων με ειδική περίφραξη, με χώρο ανάπτυξης υποδομής Δήμου εξυπηρέτησης λουομένων, αθλητικούς χώρους, θέση στάθμευσης οχημάτων, διεθνής κέντρο οικολογικής αναψυχής Νέων, Κτίριο Πληροφόρησης και Παρατηρητήριο Άγριας Ζωής τα οποία έγιναν όλα σε μεταγενέστερο χρόνο, εκτός από τον χώρο λουομένων και τους αθλητικούς χώρους.
Ακολούθησε ένα κέντρο ψυχαγωγίας ενός ιδιώτη που όξυνε τα πράγματα ακόμη περισσότερο, το οποίο σήμερα είναι σε ερειπιώδη κατάσταση δίπλα στο πάρκο.
Τελικά η μελέτη υποστήριξε τη διατήρηση του μονοπατιού-δρόμου επειδή δεν θα διατάρασσε τη σχέση των πουλιών με το εν λόγω περιβάλλον και όχι την επαναφορά του χώρου στην πρότερη μορφή του. Κάτι που δεν σας κρύβω ότι δεν την καλοείδα αλλά τελικά επικράτησε, σύμφωνα με τη μελέτη.
Η απαξίωση
Στην αρχή θεωρούσα ότι όλη αυτή η παρέμβαση με ήπια μέτρα ήταν κάτι που θα βοηθούσε το νησί και τους ανθρώπους του καθώς ήταν το πρώτο περιβαλλοντικό και όχι οικοδομικό κατ 'εξοχή έργο άσχετα αν έγιναν τσιμεντένια κτίρια, όπως το περιβαλλοντικό με το συνεδριακό χώρο όσο και το οικολογικό κτίριο των νέων.
Όμως, διατηρούσα τις επιφυλάξεις και τις αμφιβολίες μου κατά πόσο αυτό το περιβαλλοντικό κέντρο θα κρατούσε στο χρόνο. Έτσι από το πουθενά προέκυψε κάτι ενώ το νησί μεγάλωνε τουριστικά και χωρίς αξιόπιστη ζυγαριά. Αναπτύχθηκαν πολλές μονάδες εδώ και εκεί χωρίς ένα συνολικό σχέδιο που να έβαζε όρους και προϋποθέσεις. Τι θα πειραχτεί και τι θα μείνει απέξω από τη λαίλαπα. Κάποια στιγμή έπαιξε και το γκολφ, ευτυχώς δεν περπάτησε μια τέτοια ιδέα αλλά για πόσο ακόμη; Δεν ξέρω. Σύντομα οι τουριστικές δράσεις άρχισαν να ξεφυτρώνουν σε ακτές, βουνά και σε χώρους κατ' εξοχή με αγροτικές δραστηριότητες ενώ είναι γνωστό ότι από τότε άρχισαν να δοκιμάζονται οι φυσικοί πόροι και τα οικοσυστήματα του νησιού. Μάταια περίμενα να φανεί κάτι, μια επικαιροποιημένη μελέτη τύπου Δοξιάδη, αλλά που και πότε;
Τελικά δεν έπεσα έξω, επισκέπτοντας το περιβαλλοντικό πάρκο του Ψαλιδιού ακόμη μια φορά, αυτό το καλοκαίρι.
Η περίφραξη έχει υποχωρήσει τουλάχιστον σε δύο μέρη, το περιβαλλοντικό και το οικολογικό κτίριο έχουν αφεθεί στην τύχη τους χωρίς καμία μέριμνα, το Παρατηρητήριο Άγριας Ζωής το μοναδικό στο νησί είναι για κλάματα, η λίμνη χωρίς νερό όπως το φανταζόμουνα, ενώ η εγκατάλειψη διακρίνεται παντού, από άκρη σε άκρη, σε ένα μέρος όπου θα έπρεπε να το είχε αγκαλιάσει και να το είχε αγαπήσει η τοπική κοινότητα και οι μετέπειτα δημοτικές αρχές.
Μετά από τα εγκαίνια άν όχι λίγο πριν ακολούθησε η πτώση του πρωτόγνωρου μεγαλεπήβολου σχεδίου για το περιβάλλον της Κω που δεν ενδιαφέρει πια κανένα, τουλάχιστον αυτό είδα, αυτό μαρτυρά η κατάληξη και η σημερινή κατάντια του.
Οι ηθικοί κώδικες είχαν σταματήσει απο καιρό να προσαρμόζονται στις περιβαλλοντικές συνθήκες, ανάγκες και τα ήθη του νησιού. Με το χρόνο θα επικρατήσει μία απεριόριστη θολούρα χωρίς τάξη σε περιβαλλοντικά θέματα, ηθική μετά από πολλά χρόνια μεγάλης σοφίας των προγόνων μας.
Τα λόγια του γέρου Καρίδα
«Μονοπάτι μου σκοτεινό! Θα `ρθουν οι άλλοι μα εγώ και πάλι στο ίδιο σκηνικό» [Δήμος Μούτσης].
Κάποτε χρέωνα όλη αυτή την αδράνεια ή σιωπή σε αντιπαραθέσεις αντιμαχόμενων αιρετών για την προβολή των έργων τους.Ήξερα ότι κινούνται από εικασίες, όχι από σοφία, και αυτό το θεωρούσαν ορθή πορεία. Οι διοικήσεις τους σχεδόν κάθε τετραετία άλλαζαν ενώ η απάθεια, εγκατάλειψη, η σιωπή καλά κρατούσε.
Αυτό διαπίστωσα άλλη μια φορά διασχίζοντας το μονοπάτι και προσεγγίζοντας το Παρατηρητήριο Άγριας Ζωής. Κάθισα για λίγο στοχάστηκα και προσπάθησα να δω τι οδήγησε τα πράγματα να έχουν μια κατάληξη όπως αυτή. Μη μπορώντας να δώσω μια απάντηση, συνέχισα.
Όμως, στο τέλος του γεμάτου σιωπές δρόμου προς την ακτή, απρόσμενα συνάντησα ένα γέρο Καρίδα, κοιταχτήκαμε και χωρίς να με ξέρει μου είπε:
«Σε αυτό τον τόπο υπήρχαν αρχαία πηγάδια και αργότερα σιταρώνες που τάιζαν γενιές των γενιών μέχρι τη δεκαετία του ΄60. Με τα νερά του ξεδίψαγε ο τόπος, και τα αγγούρια του ήταν ξακουστά .Όπου να κοιτάξεις γύρω υπήρχε αρχαίο πηγάδι, όχι μακριά μας ήταν το πανάρχαιο πηγάδι της Άλυσης και πιο πέρα το πασίγνωστο Πηγάδι του Αράπη. Το χωράφι όλο είναι πολύ καλό και με προοπτική για να το παραχωρήσεις σε ψαροπούλια με ταξίδια χωρίς χρέωση. Φίλε άκουσε με.Το αφήνεις να ερημώσει, να νεκρώσει - μέχρι να φτάσει ένας γόνος:Δεν το βλέπετε πως είναι, έχει εντελώς ξεραθεί, θα πει. Τι το κρατάτε έτσι. Ας του δώσουμε μία νέα προοπτική».
«Το περιβάλλον είναι καλό για την ημέρα της Γης , θα βγάλεις μια ανακοίνωση, θα πετάξεις ένα πυροτέχνημα όπως κάνουν όλοι και εκεί τελειώνουν όλα μέχρι την επόμενη χρονιά ακριβώς την ίδια ημέρα και ώρα» συνέχισε ο συναρπαστικός και ενήμερος γερό Καρίδας.
Τότε αντιλήφθηκα γιατί η απαξίωση δεν έχει όνομα, είναι καθολική και όχι αόριστη, αποσπασματική.
Έτσι εξηγούνται, είπα μέσα μου, οι βαθείς στοχασμοί και χωρίς αναλύσεις, του Μέγα Βεζίρη του κάτω Αιγαίου.
Μου άνοιξε τα μάτια ο Καρίδας. Μήπως είναι αυτό το μέλλον της Λάμπης του Ψαλιδιού του Ζαρράφτη;Ένα πάρκο όχι για ψαροπούλια αλλά με φοίνικες, πολλές δουλειές, λίγα αφεντικά και πολύ ψυχαγωγία.
Λες να είναι το αύριο αυτού του τόπου; Αν ναι τότε σύντομα νέες ιδέες δεν θα αργήσουν να ξεφυτρώσουν από τη γη των αρχαίων Καρίδων, σε ένα τόπο όπου μπορεί να ήταν το αρχαίο λιμάνι τους, αλλά τι σημασία έχει αυτό για εμάς.
Μπορεί ο γύψος κάτω από τα νερά του υγροτόπου να κρύβει πολλά μυστικά αλλά οι πάνω δράσεις είναι γνωστές. Το μονοπάτι που διασχίζω σήμερα και τα λόγια του Καρίδα δεν μπορώ να πω, με προβλημάτισαν παραπέμποντας σε ένα γνώριμο σενάριο από τα παλιά με αμέτρητα πέπλα.
Χωρίς να το καταλάβω στο τέλος αυτής της σύντομης περιήγησης βρέθηκα κοντά στη θάλασσα, με τις ομπρέλες και τα σπορ. Βούτηξα στο νερό της γαλάζιας και γεμάτης ρεύματα ακτής, είδα τον Φάρο του Λούρου που γιόρταζε και συνέχισα με το ποδήλατο μου στην επτάχρονη πια Λίμνη Λούρα.
Στο ποδήλατο με κατεύθυνση προς την πόλη, νιώθω μία σκιά ασφυκτικά να με ακολουθεί. Μοιάζει με τον σκεπτόμενο Μέροπα, εχθρό κάποτε των Καρίδων από την πέρα Λάμπη του Σκανδάριου, που σύντομα με σκεπάζει σαν μανδύας και στοργικά με τρεμάμενη φωνή μου λέει:
«Γιατί φίλε μου ένας πολιτισμός δεν χάνεται από βία ή φυσική διεργασία που την ονομάζεις καταστροφή. Πεθαίνει, καταρρέει από την αδιαφορία, όταν προδώσεις τις αξίες και τις αρχές αυτών που τον γέννησαν»...
