Το καλοκαίρι του 2025 μπορεί να είναι χειρότερο!

Το «Βυζί του Δημάρχου» στην Πλατεία του Ταρσανά της πόλης Κω, το πρωινό της 8ης Αυγούστου 2024.

Τις χρυσές δεκαετίες της Κω 

Άκουσα ότι ένας μόνο πρακτικός τρυπανιστής είχε ανοίξει 3000 γεωτρήσεις, εννοείται παράνομες, ενώ μέχρι σήμερα στο σύνολο τους παραμένει άγνωστος ο συνολικός αριθμός τους στις αρμόδιες αρχές του τόπου. 

Υπάρχουν μέρη όπου αναφέρθηκαν «ποταμοί νερού». Ναι, σωστά ακούσατε, καθώς η γεώτρηση σε μόλις 9-10μ. βάθος απέφερε τεράστια υδάτινα αποθέματα, όμως αργότερα στη θέση τους ανεγέρθηκαν ξενοδοχειακές μεγάλες μονάδες. 

Είχε αρκετό νερό η  Κως πριν από τη δεκαετία του ΄80 , πριν ξεκινήσει η υπερκατανάλωση, ανεξέλεγκτη σπατάλη του και η συνεχιζόμενη μέχρι σήμερα φθίνουσα πορεία των αποθεμάτων της.

Να σημειώσω ότι το μέγιστο βάθος μιας γεώτρησης σε μία νέα ξενοδοχειακή μονάδα στην Κω ορίζεται στα 30 μέτρα και αφορά την άντληση 600  κ.μ. νερού  τον χρόνο.

Τα σύκα εφέτος ακόμη δεν τα έχω φάει, αλλά όπως ακούω από παλιούς αγρότες είναι ξηρά και δοκιμάζονται από πρωτοφανή ξηρασία. 

Ένα φαινόμενο που απο χρόνια έχει χτυπήσει την καμπάνα αλλά κανείς δεν θέλει να ακούσει, να μιλήσει, δεν είναι «σέξι και πρέπει να επικεντρωθούμε στο love Kos», σου λένε. 

Αυτό πουλάει, αυτό θέλουν, αυτό σου δίνουν παπαγαλάκια και μη χωρίς την παραμικρή ευαισθησία για ένα γνωστό έγκλημα που διαπράττεται από ΟΛΟΥΣ μας. 

Στη συνάντηση που οργάνωσε πρόσφατα ο Πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας μετά από δικιά του πρωτοβουλία, μόνο μία δεκάδα ευαισθητοποιημένων συμπολιτών παραβρέθηκε, καθώς εκείνη την ημέρα τα τρόπαια ενός πρωταθλητή είχαν την τιμητική τους. Και το κανάλι το φερόμενο ως «δημοτικό», έφτασε μετά από  έντονη δυσαρέσκεια και την επίμονη επίπληξη του προέδρου, Σάκη Χατζηπέτρου.

Εν τω μεταξύ το νησί παραμένει ένα απέραντο σουρωτήρι με τα αποθέματα να λιγοστεύουν όλο και περισσότερο, με τις ευχές καϊμακάμηδων και ειδικών στο άρμεγμα της αγελάδας, που ακόμη σφυρίζουν αδιάφορα.

Εδώ είναι τι ακριβώς συμβαίνει στη γειτονική μας Σικελία, μια περιοχή του νότου της Ιταλίας με ακριβώς τα ίδια προβλήματα.

Διαβάζω ότι στη Σικελία που πλήττεται από την ξηρασία, το νερό της βροχής χύνεται στη θάλασσα κάτι που δεν απέχει πολύ από την δικιά μας πραγματικότητα.

Στη Σικελία 

Οι ντόπιοι αγρότες λένε ότι δεκαετίες ανίκανης διαχείρισης του νερού έχει οδηγήσει σε μια κατάσταση στην οποία δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το νερό της βροχής από ταμιευτήρες.

Ο παραγωγός λεμονιού της Σικελίας Rosario Cognata είναι έξαλλος: ο καρπός του μαραίνεται λόγω της ξηρασίας, ενώ λίγα μόλις χιλιόμετρα μακριά το νερό της βροχής χύνεται στη θάλασσα.

Το φράγμα Trinita, που κατασκευάστηκε το 1959 στην πόλη Castelvetrano στα δυτικά του νησιού της Μεσογείου, δεν έχει δοκιμαστεί και ως εκ τούτου δεν εγκρίθηκε ποτέ επίσημα για χρήση.

Μόλις λοιπόν η δεξαμενή γεμίσει με χειμωνιάτικες βροχές, οι αρχές ανοίγουν τις πύλες και ο μπλε χρυσός χύνεται σε ένα κανάλι που καταλήγει στη θάλασσα.

«Εντάξει, η ξηρασία οφείλεται στην έλλειψη βροχής. Αλλά δεν ξέρουμε πώς να διαχειριστούμε το νερό που έχουμε - και δεν είναι ευθύνη των αγροτών», είπε ο Cognata, καθώς κοίταζε μέσα στο φράγμα, αποκαλύπτοντας τη χαμηλή στάθμη του νερού σε σκουριασμένους χαλύβδινους σωλήνες.

Το φράγμα προοριζόταν να τροφοδοτεί τοπικά αρδευτικά δίκτυα, έτσι τα πηγάδια των αγροτών έκλεισαν από τις αρχές.

Αλλά η υποδομή όχι μόνο δεν πήρε ποτέ το πράσινο φως, αλλά και στη συνέχεια παραμελήθηκε.

Οι σωλήνες είναι πλέον ερειπωμένοι, αφήνοντας ορισμένους απελπισμένους αγρότες να σκάβουν παράνομα πηγάδια για να αποζημιώσουν.

Η Cognata κατηγορεί για δεκαετίες ανίκανη διαχείριση των υδάτων της τοπικής και της κυβέρνησης.

«Δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ», είπε.

Είναι μια κατηγορία που επαναλαμβάνεται συχνά από τον κύριο αγροτικό οργανισμό της Ιταλίας Coldiretti, στον οποίο ανήκει η Cognata.

Ο αγρότης Rosario Cognata εκτιμά τις απώλειές του μεταξύ 30% και 40% μέχρι στιγμής φέτος.

Απαρχαιωμένο δίκτυο

Οι Σικελοί γνώριζαν πάντα την ξηρασία, αλλά η υπερθέρμανση του πλανήτη τονίζει τη συχνότητα και την έντασή της.

Φέτος «οι βροχοπτώσεις μειώθηκαν κατά περίπου 350 mm σε σύγκριση με μια μέση ετήσια βροχόπτωση 750 mm», δήλωσε ο καθηγητής υδρολογίας Leonardo Valerio Noto.

Στο γραφείο του στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο, αναλύει δορυφορικές εικόνες των 46 τεχνητών δεξαμενών του νησιού.

«Πολλές από αυτές τις δεξαμενές βρίσκονται ήδη σε σχεδόν κρίσιμη κατάσταση. Ορισμένες είναι πρακτικά κενές ενώ άλλες, ιδιαίτερα αυτές που εξυπηρετούν μεγάλες πόλεις, αντιμετωπίζουν σημαντική μείωση των πόρων», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Το καλοκαίρι του 2025 θα μπορούσε να είναι ακόμη χειρότερο, με τις αποσύρσεις να αναμένεται να είναι μεγαλύτερες από τις βροχοπτώσεις.

Ορισμένες επαρχίες, ειδικά στο νότο, έχουν σοβαρή έλλειψη πόσιμου νερού και οι περικοπές είναι επαναλαμβανόμενες.

Όπως και η Cognata, ο Noto εκφράζει τη λύπη του για την έλλειψη δημόσιων επενδύσεων για τη διατήρηση του δικτύου διανομής.

Η Ιταλία είναι η κορυφαία χώρα της ΕΕ όσον αφορά τους απόλυτους όγκους γλυκού νερού που αντλείται από την επιφάνεια ή τα υπόγεια.

Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής (Istat), κάθε χρόνο η Σαρδηνία και η Σικελία χάνουν 52,8% και 51,6% του νερού, αντίστοιχα.

Αλλά «από τα 100 λίτρα που εγχέονται στο δίκτυο διανομής, τα 42 χάνονται στην πορεία» λόγω της κακής κατάστασης των σωλήνων, λέει ο Noto.

Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής (Istat), το σπατάλη νερού θα κάλυπτε τις ετήσιες ανάγκες 43 εκατομμυρίων ανθρώπων ή τριών στους τέσσερις Ιταλούς.

Η Σαρδηνία και η Σικελία έχουν τις χειρότερες επιδόσεις, χάνοντας 52,8% και 51,6% του νερού, αντίστοιχα.

Σύμφωνα με το ίδρυμα Fondo Ambiente, το 60% του εθνικού δικτύου είναι ηλικίας άνω των 30 ετών, ενώ το 25% είναι άνω των 50 ετών.

Με τον τρέχοντα ρυθμό ανανέωσης του αγωγού -μόλις 4 μέτρα ανά χιλιόμετρο το χρόνο- θα χρειαστούν 250 χρόνια για να αντικατασταθούν.

Οι νέοι φεύγουν

Η Περιφέρεια της Σικελίας είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι ανταποκρίνεται στην ξηρασία «με τη μεγαλύτερη αποφασιστικότητα, τόσο για τη γεωργία όσο και για τον πληθυσμό».

Υπέγραψε ένα σχέδιο δράσης με την κυβέρνηση τον Ιούλιο ύψους 1,6 δισ. ευρώ, το οποίο περιλαμβάνει τον στόχο «μείωση των απωλειών νερού».

Αλλά τα τοπικά ζητήματα διαχείρισης των υδάτων έχουν οξύνει την κρίση.

Η υποδομή της δεξαμενής όχι μόνο δεν πήρε ποτέ το πράσινο φως, αλλά και στη συνέχεια παραμελήθηκε, οπότε το νερό της δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί.

Το Agrigento, ο Ακράγαντας των αρχαίων Ελλήνων, στη νότια Ιταλία έχασε σχεδόν 50 εκατομμύρια ευρώ σε χρηματοδότηση, αποτυγχάνοντας να ανταποκριθεί έγκαιρα σε πρόσκληση υποβολής προσφορών, πυροδοτώντας διαμαρτυρίες νωρίτερα αυτόν τον μήνα.

Στο κτήμα του στο Campobello di Mazara, το οποίο διευθύνει με τον πατέρα του, ο Cognata παρακολουθεί αβοήθητος τις λεμονιές του να σαπίζουν και να πέφτουν από δέντρα που έχουν βρίσκονται κάτω από «στρες».

Ο καρπός είναι κίτρινος εξωτερικά, καφέ εσωτερικά: καίγεται από τον ήλιο, όταν αυτή την εποχή του χρόνου πρέπει να είναι ακόμα πράσινος.

Ο Cognata εκτιμά τις απώλειές του μεταξύ 30% και 40 %.

«Χωρίς νερό δεν υπάρχει ζωή. Είναι πολύ σοβαρό. Οι οικογένειες διακινδυνεύουν τα προς το ζην, οι νέοι προτιμούν να φύγουν και η ύπαιθρος αδειάζει», είπε.

Παρά το γεγονός ότι έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά γεννήσεων στην Ιταλία -μια γερασμένη χώρα- η Σικελία υπήρξε μια από τις πιο γρήγορα ερημωμένες περιοχές τα τελευταία 10 χρόνια.

Γεωδίφης

https://phys.org/news/2024-08-drought-sicily-rainwater-dumped-sea.html