Η Λίμνη και οι μυθικές Χίμαιρες

Δύο  φωτογραφίες από τη δεκαετία του '50 πάνω και του ΄30 κάτω, από τον πρώην Δήμο του Πυλιού. 

Στον Κάμπο του Πυλιού, η Λίμνη [του Λινοπότη όπως συχνά λέγεται], τα ιταλικά κολονάκια και τα τσαρδάκια. Προφανώς από το τσαρδί στα τούρκικα, δηλαδή το πρόχειρο παράπηγμα ή παραπήγματα που στέγαζαν τους χωρικούς, βόρεια της λίμνης και σήμερα δεν υπάρχουν.

Γεωλογικά ο  κάμπος του Πυλιού είναι μία τεκτονική τάφρος που βυθίζεται κάποια χιλιοστά τον χρόνο. Στο πρώην οικοσύστημα του τεράστιου βάλτου το οποίο ακόμη διατηρεί τα χαρακτηριστικά του, υπάρχουν πλούσια αποθέματα φυσικού αερίου. Δεν είναι τυχαίο ότι στην περιοχή έχει συχνά αναφερθεί η ύπαρξη φλογών από συμπατριώτες μας, που προκαλείται από τις εκπομπές μεθανίου. 

Η μυθική Χίμαιρα ήταν ένα φοβερό τέρας που εξέπνεε φωτιά, είχε σώμα κατσίκας, κεφάλι λιονταριού, και η ουρά του κατέληγε σε φίδι. Πρόκειται για αλληγορική αναφορά ενός εδάφους που εκπέμπει φλόγες.

Η Λίμνη μπορεί να ήταν μία κοιλότητα τα αρχαία χρόνια με στάσιμα νερά, προφανώς τεκτονικής προέλευσης. Τα ελληνιστικά χρόνια ανήκε στον αρχαίο Δήμο Αλεντίων και Πέλης.

Όλος αυτός ο χώρος μπρος από τη Λίμνη προς τα βόρεια της, πριν από 10000 χρόνια βρισκόταν κάτω από τα νερά της θάλασσας.Κατά περιόδους ήταν ένα τεράστιο τέναγος ανάλογο αυτό του Σκανδάριου.

Είναι το «Άντρο των Νυμφών», σύμφωνα με τον Ιακ.Ζαρράφτη .Στη διασταύρωση των επαρχιακών δρόμων προς Πυλί και Αντιμάχεια βρίσκεται η Λίμνη. Μία σημαντική για την οικονομία της περιοχής από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα πηγή νερού την οποίαν κατά το 1926 οι Ιταλοί περιόρισαν σε λίμνη και εκτέλεσαν τα απαραίτητα τεχνικά έργα για την άρδευση της πεδινής έκτασης από Τιγκάκι μέχρι τη Λιμνάρα.

Για  τη Λίμνη του Πυλιού, περισσότερα μας αναφέρει ο Θανάσης Η. Γιωργαλλής. Από το βιβλίο του Κωακές καταγραφές από το χθές(2000), που δημοσιεύθηκε από τον Δήμο:

Παρά τη λειψυδρία που κτυπά αλύπητα κι αυτά τα υδάτινα αποθέματα της Κω, η αστείρευτη αυτή πηγή χαρίζει το ευεργετικό της νερό στην παραγωγή, ενώ άλλες πηγές, Χαρμύλι, Κεφαλόβρυση, Χαϊχούτες, κινδυνεύουν να στερέψουν.

Αλλά ας φύγουμε από τις απαισιόδοξες σκέψεις κάνοντας ένα ταξίδι στα περασμένα, τότε που το φράγμα της λίμνης δεν υπήρχε. Περνάμε λοιπόν στη δεκαετία του 1920 όταν οι κοκορόφτεροι Ιταλοί κατακτητές επεστράτευαν αναγκαστικά τους γονείς μας να κουβαλάνε με τα υποζύγια τους υλικά για την περίφραξη της κοιλότητας και την κατασκευή της σημερινής τεχνητής λίμνης.

Η περιοχή εκεί που σήμερα είναι η διασταύρωση Αντιμάχειας Πυλίου ήταν ένα τεράστιο λιβάδι - βιότοπος με βούρλα, φλούδι, αγριόβατους και λογής - λογής υδρόβια φυτά. Ένα επικίνδυνο μονοπάτι ριζά - ριζά στα βράχια υποχρέωνε τους διαβάτες που κατέβαιναν από το Πυλί και αντίστροφα, να ξεπεζέβουν από τα ζώα, να τα αφήνουν φορτωμένα, πολλές φορές, να περνάνε μέσα από το φοβερό βάλτο, κρατώντας με προσοχή τα καπίστριά τους και περπατώντας εκείνοι παράλ­ληλα τη δύσκολη στενωπό.

Λέγεται μάλιστα ότι, όταν κάποτε δυο συμπεθέροι κατέβαιναν στην πόλη για τα ψώνια του γάμου «ήκατσεν ο γάδαρος στα βόρκα» και η συντροφιά, ολόκληρο καραβάνι, έσπευσε να τον «ξεκάτσει», βοηθώντας άλλος από την ουρά και άλλος από το καπίστρι. Επειδή ο πατέρας της νύφης αδιαφόρησε να συνδράμει το συμπέθερο η δουλειά πήγε πίσω και χάλασε το «γαμπρολόϊ».

Δίπλα από τα λασπόνερα ήταν μια έκταση περί τα 200 στρέμματα, περιφραγμένη με «κουμούλες» από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, που διατηρούνται μέχρι σήμερα, και στα πρωτοβρόχια σπεύδουμε να βρούμε σαλιγκάρια - τσιφουτάκια που αναρριχώνται στα παλιά κτίσματα. Τεράστιες δεξαμενές με τούνελ - στοές μεγάλου βάθους, ημισκότεινες με πηγαίο νερό, δέντρα και άγρια βλάστηση, ένα θαυμάσιο περβόλι δίπλα στη λίμνη, φέρει το όνομα Ιστέρνι, ίσως από τις στέρνες. Όσοι κατέβαιναν από τα άλλα χωριά έπρεπε να το παρακάμπτουν, για να μη πέσουν στο βάλτο. Το νερό της λίμνης,, πολύ περισσότερο τα χρόνια εκείνα, σήμερα υπερκαλύπτει σωλήνα των 10 ιντσών, το ήλεγχαν με χωματένιους υδραύλακες με κατεύθυνση τον κάμπο του Πυλίου βορειοδυτικά και του Ασφενδιού ανατολικά. Ο υδραύλακας, που ακολουθούσε το δρο­μολόγιο των καταστημάτων επιπλοκίνησης Ν. Ανθούλη. όπως είναι σήμερα, κινούσε δύο νερόμυλους στη θέση που είναι το εκκλησάκι με το λουλακί χρώμα και άλλους δύο κάτω από το κτιριακό συγκρότημα Λινοποτίου.

Οι εργασίες διευθέτησης της ροής του νερού και κατασκευής του φράγματος της λίμνης από τον εργολάβο Λοΐζο Καραχανή ολοκληρώθηκαν στη διετία 1926-28, οπότε χαράχθηκε και ο δρόμος στη διασταύρωση όπως είναι τώρα. Φημο­λογείται ακόμα ότι το νερό είναι ηφαιστειογενούς προελεύσεως και, όπως το φέρει ο θρύλος, έχει τη φλέβα του στο ηφαί­στειο της Νισύρου. Από τότε η τεχνητή μας λίμνη διατηρεί την αρχική της διαμόρφωση με το ημιχλιαρό νερό, τη νησίδα στο κέντρο μ' ένα πηγάδι, μια βρυσούλα με παγωμένο νεράκι που αναβλύζει από το βράχο κάτω από τη βαγιά.

Γεωδίφης

Πηγές:

1. Παιδί της Ρέας, τριλογία

2. Κωακές καταγραφές από το χθες- Θ.Γιωργαλλής

3. Κώια- Ιακ. Ζαρραφτης

4. Σελίδα, dikaiosnet.gr

5. Παλιές φωτογραφίες της Κω

6. Ο Μεγάλος Κάμπος της Κω

https://geogeodifhs.blogspot.com/2024/03/1961.html

7.«ἐν Ἅλεντι καὶ Πέλῃ» 

https://geogeodifhs.blogspot.com/2021/04/blog-post_26.html

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Η Λίμνη του Πυλιού ή του Λινοπότη σε σχετικά πρόσφατες φωτογραφίες.

Από την Οικολογική έρευνα για την περιοχή του Δήμου Δικαίου που πραγματοποιήθηκε τα έτη 1999-2001 από το Πανεπιστήμιο Πάτρας, υπεύθυνος ο καθηγητής Θεόδωρος Γεωργιάδης, για λογαριασμό του Δήμου Δικαίου .Η περιοχή Τιγκακίου - Μαρμαρίου έχει τα περισσότερα και τα πλουσιότερα σε υδροφορία σημεία ύδατος. Σε όλη την έκταση της ζώνης συναντώνται πηγές, οι σημαντικότερες των οποίων συνδέονται με ασβεστολιθικές εμφανίσεις και με κρεμάμενους ορίζοντες σε υψόμετρα μεγαλύτερα της θάλασσας. Στα χαμηλά υψόμετρα σημαντική είναι η πηγή Λίμνη, η οποία πηγάζει από ασβεστολίθους, διερρηγμένους και κερματισμένους, σε υψόμετρο περίπου 10 μέτρων. Έχει μεγάλη και σχεδόν σταθερή παροχή σε όλο σχεδόν το έτος, στο ύψος περίπου των 200 m3/h. Η μέση θερμοκρασία ύδατος είναι 20°C, σταθερά υψηλότερη από τη θερμοκρασία των καρστικών υδάτων.Προς τα δυτικά ο φρεάτιος ορίζων εξασθενεί και διακόπτει την επικοινωνία του με τους βαθύτερους ορίζοντες. Με την πηγή Λίμνη επιτυγχάνεται η μερική αποφόρτιση των ασβεστολιθικών αποθεμάτων, λειτουργώντας ως πηγή υπερπληρώσεως. Η σχεδόν ανύπαρκτη εποχική διακύμανση της παροχής της πηγής αποδίδεται στον τρόπο τροφοδοσίας του υδροφορέα. Μάλλον τροφοδοτείται πλευρικώς μέσω των ανάντη ιζηματογενών σχηματισμών και κυρίως από τον εκτεταμένο σχηματισμό τριτογενών και τεταρτογενών πετρωμάτων μέσα στον οποίο διηθούνται επιφανειακές απορροές.Η πεδινή έκταση κατάντη της Λίμνης βασικά αρδεύεται απ’ αυτή. Με βάση πρόσφατη μελέτη  εκτιμάται ότι είναι δυνατόν να αρδευτούν 250 στρέμματα περίπου. Η εκτίμηση αυτή βασίστηκε σε μία μέτρηση παροχής, που έγινε περί το τέλος του Ιουνίου του 2000, και βρέθηκε ότι ανέρχεται σε περίπου 240 m3/h. Δεν αναφέρεται η μέθοδος μέτρησης της παροχής. Σήμερα αρδεύεται έκταση 130 στρεμμάτων περίπου. Από δύο χημικές αναλύσεις του νερού της Λίμνης, μία στις 1/10/1995 και μία στις 2/4/2000, φαίνεται ότι η παρουσία χλωριόντων είναι αυξημένη, με αποτέλεσμα το νερό να αξιολογείται από ανεκτό έως αμφίβολο για άρδευση, ενώ δεν είναι αξιοποιήσιμο για θερμοκηπιακές καλλιέργειες.... 

https://drive.google.com/file/d/1feSqnjj5KO2x5xI-xerrr5pTOhm517PR/view?usp=drive_link