Μία άγνωστη πτυχή της αγγλοκρατίας στην Κω- Ο ηρωικός αρχαιοφύλακας Γιάννης Θαλασσινός

Φωτογραφία του Γιάννη Θαλασσινού,πατέρα του καθηγητή μας στο γυμνάσιο Κώστα Θαλασσινού ,από το αρχείο της νύφης του Ελισάβετ Θαλασσινού.

Στις 9 Μαΐου 1945, μια ημέρα μετά την παράδοση των γερμανικών δυνάμεων στα Δωδεκάνησα, κατέφθασαν στην Κω οι «απελευθερωτές» Άγγλοι, που προς μεγάλη δυσαρέσκεια τους, βρέθηκαν αντιμέτωπες με ελληνικές δημοτικές Αρχές που τους υποδέχτηκαν ως απελευθερωτές συμμάχους επί ελληνικού εδάφους.

Οι ίδιοι όμως θεώρησαν νομικά (και πολιτικά), ότι κατέλαβαν εχθρικό έδαφος, τυπικά ιταλικό ακόμη, κατεχόμενο από γερμανικά στρατεύματα. Εξηγείται έτσι η συνεχής απρεπής συμπεριφορά έναντι του

Δημάρχου και γενικότερα των ελληνικών δημοτικών αρχών, που τις υποβίβασαν σε «τοπικές αρχές» -local authorities- και η άμεση υποστολή της ελληνικής σημαίας από το κτήριο του δημαρχείου,που αντικαταστάθηκε από τη βρετανική,παρά τις έγγραφες διαμαρτυρίες των Κώων.

Η δημοτική αρχή, υπό τον πρώτο εκλεγέντα δια βοής εξ ανάγκης και πίεσης

χρόνου , δικηγόρο Γιώργο Κουτσουράδη, πρόλαβε πάντως και στελέχωσε τις δημοτικές υπηρεσίες, σχολεία, κτηματολόγιο, με ντόπιους πατριώτες γνωστούς όλους για την εθνοπρεπή συμπεριφορά τους στα χρόνια της Ιταλοκρατίας.

Στον ευαίσθητο χώρο της διαφύλαξης της ιστορικής-πολιτισμικής μας κληρονομίας, ο δήμαρχος επέλεξε ως αρχαιοφύλακα στο Μουσείο της Κω, τον Γιάννη Θαλασσινό,ο οποίος είχε άλλωστε επαρκή γνώση και εμπειρία δοθέντος ότι εργάστηκε στις ιταλικές ανασκαφές και, όπως λέγεται αυτός υπέδειξε τη θέση του ρωμαϊκού θεάτρου (θεατράκι),το οποίο στη συνέχεια ανασκάφτηκε .

Κάποια ημέρα ,σύμφωνα με διηγήσεις του πατέρα μου, βρετανός αποικιακός αξιωματικός εισήρθε στο Μουσείο και με τη λαβή του περιστρόφου του ,άρχισε να θρυμματίζει τις γυάλινες προθήκες με τα κτερίσματα ,αγγεία ,νομίσματα κλπ και να τα αφαιρεί ανεξέλεγκτα τοποθετώντας τα στις τσέπες της στολής του, προφανώς ως «αρχαιόφιλος» και πιστεύοντας ότι ως κατακτητής μπορούσε αζημίως να λαφυραγωγεί την περιουσία των ηττημένων.

Ο Γιάννης Θαλασσινός που αντιλήφθηκε το συμβάν, αυθόρμητα ενεργώντας χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες συνεπλάκη μαζί του, εμποδίζοντας τον να συνεχίσει το έργο του.

Αποτέλεσμα της άγριας όπως φάνηκε συμπλοκής ήταν να δεχτεί στο πρόσωπο κτυπήματα από το μαστίγιο του αξιωματικού, εκδορές στο σώμα, αιμορραγία κλπ. Το γεγονός κατήγγειλε στον Δήμαρχο που επιλήφθηκε αμέσως του σοβαρού συμβάντος με παράσταση στις αγγλικές στρατιωτικές αρχές.

Αν ο Άγγλος αξιωματικός επέστρεψε τα διαρπαγέντα αρχαιολογικά ευρήματα , παρά την τολμηρή αντίσταση του Κώου αρχαιοφύλακα είναι άγνωστο. Ίσως η αρχαιολογική υπηρεσία με βάση τους προπολεμικούς καταλόγους των Ιταλών αρχαιολόγων και τη σημερινή κατάσταση των εκτιθέμενων ευρημάτων στον χώρο του μουσείου μπορεί να
απαντήσει.

Η ηρωική πράξη του Γιάννη Θαλασσινού δεν αναγνωρίστηκε ποτέ .Ίσως στο ετοιμαζόμενο βιβλίο που σκόπευε να εκδώσει ο Γιώργος Κουτσουράδης για

την Ιταλοκρατία ,να υπήρχαν περισσότερες πληροφορίες.Δυστυχώς τον πρόλαβε ο θάνατος. Σε κάθε περίπτωση αιωνία η μνήμη όσων προστάτευσαν

τη κληρονομιά των προγόνων μας.

Αχιλλέας Γ. Κουτσουράδης