Ο άνθρωπος που έσωσε την Πέργαμο από την θεϊκή τιμωρία
«Humann, είσαι γάιδαρος!» Δεν θα πετύχεις ποτέ τίποτα! »
Ίσως ο Γερμανός αρχαιολόγος Carl Humann[1839-1896] να θυμήθηκε τι είπε ο δάσκαλός του όταν μόλις είχε σώσει τον Μεγάλο Βωμό της Περγάμου από την καταστροφή.
Πρέπει να επιστρέψουμε στις ακμάζουσες μέρες της αρχαιότητας και στην ίδια την προέλευση της λέξης Πέργαμος (πύργος) που δηλώνει ένα οχυρό μέρος, ένα φρούριο εν συντομία. Στην «Ανάβασις» του Ξενοφώντα βρίσκουμε την πρώτη κιόλας αναφορά της πόλης, το 399 π.Χ.
Προωθούμενη ως πρωτεύουσα ενός σημαντικού ελληνιστικού βασιλείου τον 2ο και 2ο αιώνα π.Χ., θα έλαμπε έντονα υπό τη δυναστεία των Ατταλιδών. Οι αντιξοότητες του χρόνου θα αποκάλυπταν τη δύναμή του: το 133 π.Χ, κληροδοτήθηκε στους Ρωμαίους.
Τελικά έχασε την ελκυστικότητά του με την εισαγωγή του Χριστιανισμού. Το ηρώον, τα βασιλικά ανάκτορα, το οπλοστάσιο, τα υδάτινα έργα, ο ναός του Διονύσου, το ιερό της Αθηνάς και ο βωμός του Δία, όλα ξεχάστηκαν σταδιακά.
Αλλά τα χειρότερα επρόκειτο να έρθουν, στις παγίδες του τέλους μιας χρυσής εποχής: η καταστροφή της πόλης από τους Άραβες στο δρόμο τους προς την Κωνσταντινούπολη το 716 σηματοδότησε μια εντυπωσιακή παρακμή, που περιγράφεται από τους σύγχρονους ως θεϊκή τιμωρία.
Ο περίφημος Βωμός της Περγάμου, όπου η γιγαντομαχία απαντούσε με μεγαλοπρέπεια, γκρεμίστηκε μαζί με άλλα κτίρια. Ο λόγος ήταν ανόητα πεζός, έπρεπε να ανεγερθούν νέες οχυρώσεις βιαστικά για να προστατευτούν από απρόβλεπτες εισβολές από επιτιθέμενους.