H σημασία του status

Η Ν. Κορέα ξόδεψε 200 δισεκατομμύρια δολάρια προσπαθώντας να αυξήσει το ποσοστό γεννήσεων της. Η Ουγγαρία ξοδεύει το 5% του ΑΕΠ.

Και οι δύο αποτυγχάνουν.

Ωστόσο, η μικρή χώρα της Γεωργίας αύξησε τον αριθμό των γεννήσεων της χωρίς να ξοδέψει ούτε ένα δολάριο. Πως;

Κατάλαβαν ότι η γονιμότητα δεν είναι τα χρήματα. Είναι θέμα status -κατάστασης, κύρους.

Πριν εξηγήσουμε τη σημασία του status, ας σημειώσουμε γρήγορα ότι οι κοινές εξηγήσεις γιατί η γονιμότητα καταρρέει δεν μπορεί να είναι όλη η ιστορία. Όπως δείχνουν οι παραπάνω χώρες και οι Σκανδιναβοί, το να δίνουμε στους ανθρώπους οικονομικά οφέλη για να κάνουν παιδιά δεν κινεί τη βελόνα.

Η θρησκευτικότητα από μόνη της δεν έχει την απάντηση. Ακόμα και αν απομονώσετε τον πιο θρησκευόμενο πληθυσμό (εβδομαδιαίες εκκλησιαστές) στις πιο θρησκευόμενες από τις μεγαλύτερες δυτικές χώρες (Η.Π.Α), βρίσκετε ελάχιστα εξισορροπημένα ποσοστά γονιμότητας. Θα δούμε τους Amish και τους Εβραίους σύντομα.

Την περασμένη δεκαετία σημειώθηκε σημαντική αύξηση στο μερίδιο των millennials που έχουν σπίτια (μέχρι το 2022, περισσότερο από το 50% των millennials των ΗΠΑ ήταν ιδιοκτήτες σπιτιού), αλλά η έλλειψη παιδιών στην ίδια ομάδα συνεχίστηκε με γοργούς ρυθμούς.

Η κατάρρευση των ποσοστών γονιμότητας στον δυτικό κόσμο, που ξεκίνησε πριν από περισσότερο από έναν αιώνα, προηγείται εδώ και πολύ καιρό της εμφάνισης των από του στόματος αντισυλληπτικών χαπιών, καθώς και των ενδοκρινικών διαταραχών και άλλων σχετικών χημικών παραγόντων που ενδέχεται να επηρεάζουν την υγεία της γονιμότητας.

Μας παρουσιάζεται έτσι ένα φαινομενικό παράδοξο: μια σταθερή τάση που συνεχίζει να εκτυλίσσεται σε όλη τη Δύση, από χώρα σε χώρα, γενιά σε γενιά, χωρίς προφανή αιτιώδη λογική. Πώς εξηγείται αυτό; 

Προτείνω ότι υπάρχει, στην πραγματικότητα, μια υποεκτιμημένη θεμελιώδης αιτία αυτών των τάσεων, η οποία εκδηλώνεται με τη μορφή διαφορετικών κοντινών αιτιών (πραγματικών και φανταστικών) σε διαφορετικές γεωγραφίες και χρόνους. 

Αυτή η θεμελιώδης αιτία είναι το στάτους

Η κοινωνική «κατάσταση» υποδηλώνει ένα παγκόσμιο σύνολο ανθρώπινων ενστίκτων και συμπεριφορών. Η κατάσταση περιγράφει την αντιληπτή θέση του ατόμου μέσα στην ομάδα. Δηλώνει την κοινωνική τους αξία και τη θέση τους μέσα στις επίσημες και άτυπες ιεραρχίες που αποτελούν μια κοινωνία. 

Βρίσκει έκφραση στις συμπεριφορές του σεβασμού, της πρόσβασης, της ένταξης, της έγκρισης, της αναγνώρισης, του σεβασμού και της τιμής (και μάλιστα στα αντίθετά τους - απόρριψη, εξοστρακισμό, ταπείνωση και ούτω καθεξής).

Η κατάσταση αποκτάται και διατηρείται μέσω εγκεκριμένων συμπεριφορών (επίτευγμα, εθιμοτυπία, υπεράσπιση της ομάδας) και μέσω της κατοχής αναγνωρισμένων «συμβόλων κατάστασης» (τίτλοι, πλούτος, σημαντικά φυσικά περιουσιακά στοιχεία).

Η πεποίθησή μου: οι αξίες μας μετά τη διαφώτιση έχουν ως αποτέλεσμα το καθαρό αποτέλεσμα της κατοχής ενός παιδιού να είναι χαμηλότερο από τα αποτελέσματα της κατάστασης διαφόρων ανταγωνιστικών επιχειρήσεων - και ότι αυτό είναι απίστευτα σημαντικό. Θα το αναλύσω με περισσότερες λεπτομέρειες σύντομα.

Ως επεξηγηματικός παράγοντας, το status έχει το πλεονέκτημα ότι είναι ένα σχετικό - σε αντίθεση με το απόλυτο - χαρακτηριστικό. Αυτό είναι σημαντικό γιατί οι απόλυτες υλικές συνθήκες έχουν βελτιωθεί ριζικά, ακόμη και όταν οι γεννήσεις έχουν μειωθεί. Πολλά παιδιά πέθαιναν μικρά.

Έχει επίσης υπαρξιακή σημασία για τα άτομα

Αυτό είναι απαραίτητο για την έρευνά μας: αναζητούμε έναν καθοριστικό παράγοντα συμπεριφοράς που είναι αρκετά ισχυρός ώστε να επηρεάζει θεμελιώδεις ανθρώπινες αποφάσεις, όπως το αν θα αναπαραχθεί ή όχι. Οι άνθρωποι αυτοκτονούν λόγω απώλειας της θέσης τους.

Πού είναι τα στοιχεία για τη θεωρία μου; Ας στραφούμε στην πρώτη από τον μικρό αριθμό ευρωπαϊκών και ασιατικών χωρών που αψηφούν τις ευρύτερες τάσεις γονιμότητας. Αυτή είναι η χώρα της Γεωργίας, η οποία βρίσκεται στη διασταύρωση των δύο ηπείρων, με πληθυσμό περίπου τέσσερα εκατομμύρια.

Στα μέσα της δεκαετίας του 2000, η ​​Γεωργία αύξησε το ποσοστό γεννήσεων της, το οποίο αυξήθηκε από ~ 50.000 σε ~ 64.000 στη διάρκεια δύο ετών - μια αύξηση 28%, την οποία διατήρησε για πολλά χρόνια. Πως;

Τα στοιχεία δείχνουν έναν ασυνήθιστο παράγοντα: ένας εξέχων Πατριάρχης της λαϊκής Γεωργιανής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο Ηλίας Β', ανακοίνωσε ότι θα βάφτιζε προσωπικά και θα γινόταν νονός για όλα τα τρίτα παιδιά και μετά.

Οι γεννήσεις τρίτων παιδιών σημείωσαν άνθηση (τόσο, μάλιστα, που επισκίασε τη συνεχιζόμενη πτώση στο πρώτο και το δεύτερο παιδί). Αυτό έχει γίνει ευρέως κατανοητό ως θρησκευτικό φαινόμενο, αλλά προτείνω να κατανοηθεί καλύτερα ως φαινόμενο κατάστασης- του στατους.

Τι γίνεται με το αντίστροφο; Μπορεί η κατάσταση να καταστείλει τους ρυθμούς γεννήσεων; Μπορεί. Ας στραφούμε στο κανονικό παράδειγμα της χαμηλής γονιμότητας: τη Νότια Κορέα.

Χάρη στα κορεατικά επισημοποιημένα συστήματα εθιμοτυπίας, γλώσσας και τίτλων, οι κοινωνικές ιεραρχίες είναι σαφείς και εμφανείς. Τα άτομα έχουν κίνητρα να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι η κατάταξή τους εντός του συστήματος μεγιστοποιείται.

Αυτή η διαδικασία βρίσκει ιδιαίτερη έκφραση στη δομή της κορεατικής οικονομίας, στην οποία οι μόνοι εργοδότες υψηλού επιπέδου είναι ο μικρός αριθμός βιομηχανικών μεγάλων ομίλων όπως η Samsung (οι λεγόμενοι «chaebols»). Ένα απόσπασμα από τον Malcolm @SimoneHCollins , που εργάστηκε εκεί:«Για να καταλάβετε πόσο σημαντικό είναι το σύστημα chaebol στην Κορέα: δεν είστε άτομο ίσης θέσης με τους άλλους ανθρώπους εάν δεν εργάζεστε σε ένα από τα chaebol».

Στην περίοδο προ του Διαφωτισμού, το καθεστώς της γυναίκας καθοριζόταν από τη γέννησή της (τάξη), διατηρήθηκε από την αρετή της (παρθενία, ευσέβεια, μητρότητα) και τροποποιήθηκε ουσιαστικά από το καθεστώς του συζύγου της.

Ως εκ τούτου, οι πρωταρχικές πηγές της θέσης της υποστηρίχθηκαν από την Εκκλησία (η οποία είχε έναν ρόλο κοινωνικής κυριαρχίας ασύγκριτου με σήμερα) και την οικογένειά της (ενσωματωμένη σε μια επισημοποιημένη ταξική δομή).

Με άλλα λόγια, η προδιαφωτιστική γυναίκα αντλούσε την ιδιότητά της από παιχνίδια αρετής και κυριαρχίας. Αυτές οι στρατηγικές αρετής δεν συμβιβάζονταν με τη γονιμότητα και πιθανότατα την υποστήριξαν, με την Εκκλησία να διδάσκει το «συζυγικό καθήκον» και τις οικογένειες να απαιτούν κληρονόμους.

Ο Διαφωτισμός έφερε μαζί του όχι μόνο πνευματικές, οικονομικές και επιστημονικές επαναστάσεις - οδήγησε μια επανάσταση του καθεστώτος. Αμφισβήτησε την κυριαρχία της Εκκλησίας και της αριστοκρατίας μέσω της εξύψωσης των ιδανικών της ισότητας, της ελεύθερης σκέψης και της αξιοκρατίας.

Με τη σειρά του, αυτή η έμφαση στην ηθική υπεροχή της αξιοκρατίας άλλαξε το παιχνίδι της πρωταρχικής θέσης από κυριαρχία και αρετή σε επιτυχία, με εκείνους που επέδειξαν εξαιρετικές γνώσεις ή επαγγελματικές δεξιότητες να έχουν πρόσφατα υψηλή εκτίμηση.

Είναι σημαντικό ότι η αξιοκρατία είναι ένα ατομικιστικό μοντέλο καθεστώτος. Το status που αποκτά ένας εξέχων επιστήμονας δεν επεκτείνεται απαραίτητα στη σύζυγο ή τα παιδιά του.

Η επιτυχής συγκέντρωση του μέσω μηχανισμών αρετής απαιτεί να ενσωματωθεί κάποιος σε μια σε μεγάλο βαθμό στατική κοινότητα με κοινά πρότυπα, που εκτιμούν και ανταμείβουν τις θυσίες που γίνονται για την ομάδα. 

Αντίθετα, οι δείκτες κατάστασης που σχετίζονται με την επιτυχία (πλούτος, γνώση, δεξιότητα) συνδέονται κυρίως με το άτομο και είναι ανταλλάξιμοι σε ομάδες και γεωγραφίες, διατηρώντας έτσι την αξία σε λιγότερο πυκνά δίκτυα. Αυτό γίνεται σημαντικό σε μια εποχή μαζικών μεταφορών. 

Έτσι, ο Διαφωτισμός άνοιξε αρχικά νέες ευκαιρίες θέσης για τους άνδρες (επιτυχία), ενώ υπονόμευε εκείνες που υποστήριζαν τις γυναίκες (αρετή). 

Όλοι έχουμε μια ψυχολογική ανάγκη για στάτους, και έτσι ήταν θέμα χρόνου οι γυναίκες να απαιτήσουν πρόσβαση και συμμετοχή σε παιχνίδια επιτυχίας (εκπαίδευση, εμπόριο, πολιτική, ακόμη και αθλητισμός). Δυστυχώς, η συγκέντρωση θέσης μέσω των παιχνιδιών επιτυχίας απαιτεί χρόνο και, σε αντίθεση με τα παιχνίδια αρετής, ανταλλάσσεται άμεσα με τη γονιμότητα.

Με την πάροδο του χρόνου, αυτό το σύνολο μηχανισμών κατάστασης εξαπλώθηκε, εντάθηκε και εμβαθύνθηκε, ιδιαίτερα κατά τη διαδικασία αστικοποίησης κατά τη διάρκεια της Βιομηχανικής Επανάστασης. 

Τελικά αυτό κορυφώνεται στο σήμερα, όταν η τυπική εισαγωγική ερώτηση έχει γίνει:«Τι κάνεις;».

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να μετρήσουμε την κατάσταση του συνομιλητή μας είναι να κατανοήσουμε το επίπεδο επιτυχίας του στην αξιοκρατία μας. 

Δυστυχώς, το «είμαι μητέρα» δεν είναι μια καλή απάντηση σε αυτήν την ερώτηση, γιατί αυτό μεταφέρει ελάχιστη θέση μέσα σε ένα πλαίσιο επιτυχίας, το οποίο είναι συνήθως το λειτουργικό. Υπάρχει λοιπόν ελπίδα για τις επόμενες γενιές; Ναί.

Johann  Kurtz/ twitter

https://x.com/JohannKurtz/status/1827070223037382762