Όταν οι Ναζί προσπάθησαν να αναπαραγάγουν ένα εξαφανισμένο είδος
Χέρμαν Βίλχελμ Γκαίρινγκ-Göring από τους γνωστότερους Γερμανούς πιλότους του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, εθνικοσοσιαλιστής πολιτικός με μεγάλη επιρροή και καταδικασμένος εγκληματίας πολέμου-Φωτογραφία ,Wikimedia Commons.
Πως το ναζιστικό πρόγραμμα αναπαραγωγής ανάστησε ένα εξαφανισμένο είδος και πως η ιδεολογία περί γενετικής καθαρότητας είχε επεκταθεί στην αναβίωση ενός παρθένου τοπίου με αρχαία ζώα και δάση;
Όλα άρχισαν από τον διευθυντή του ζωολογικού κήπου του Βερολίνου, τον Lutz Heck. Ο Heck από ότι φαίνεται αντί να αγωνίζεται για την προστασία των ζώων, είχε μια πιο σκοτεινή σχέση: προσπαθούσε να πειραματιστεί με αυτά. Ο Heck δεν ήταν μόνο επιφορτισμένος με την λεηλασία του ζωολογικού κήπου της Βαρσοβίας, είχε επίσης ξεκινήσει ένα έργο πριν έλθουν οι Ναζί στην εξουσία: Με κάποιο τρόπο ανακάλυψε εκ νέου τη φύση, φέρνοντας ένα εξαφανισμένο είδος πίσω στη ζωή.
Ο Lutz και ο νεώτερος αδελφός του, Heinz, μεγάλωσαν κοντά σε ζώα κτηνοτροφικής μονάδας, ξεκινώντας με μικρά πλάσματα, όπως τα κουνέλια. Την ίδια στιγμή που ως αγόρια μάθαιναν περισσότερα για αυτές τις πρακτικές, ζωολόγοι σε όλη την Ευρώπη συμμετείχαν σε συζητήσεις σχετικά με το ρόλο των ανθρώπων στην πρόληψη, εξαφάνιση και τη δημιουργία νέων ειδών.
Ενώ έτρεχε η φαντασία των κτηνοτρόφων για δημιουργία νέων ειδών, οι Ευρωπαϊκοί βίσονες, γνωστοί ως Wisent [ευρωπαϊκός βίσονας, γνωστός και ως βόνασος, είδος βίσονα της Ευρασίας], κινδύνευαν να εξαφανιστούν από την άγρια φύση. Οι επιστήμονες άρχισαν να εξετάζουν το ρόλο των ζωολογικών κήπων και πως θα μπορούσε να συμβάλλουν για τη διατήρηση των ειδών ζωντανών. Εν τω μεταξύ στη Γερμανία, για να συνδυάσουν αυτές τις απαντήσεις με τις θεωρίες σχετικά με την υποτιθέμενη «καθαρότητα» άρχισαν να εξετάζουν την αναβίωση ενός παρθένου τοπίου με αρχαία ζώα και δάση.
Στην περίπτωση του Wisent σκέφτηκαν να χρησιμοποιήσουν τον αμερικανικό βίσωνα ως ζώο αναπαραγωγής.
Ο Heinz είδε την εξαφάνιση του Wisent ως φυσική εξέλιξη του αποτελέσματος των νομαδικών φυλών στο υπερβολικό κυνήγι. Ο αδελφός του, από την άλλη πλευρά, ενδιαφερόταν για αυτό που θεωρείται ότι είναι «αρχέγονο γερμανικό παιχνίδι» -έτρεφε ενδιαφέρον όλο και περισσότερο από κοινού με τους Ναζί που ζήτησαν την επιστροφή σε ένα μυθικό γερμανικό παρελθόν χωρίς φυλετικές προσμίξεις.
Στην αυτοβιογραφία του με τίλο «Ζώα:Η Περιπέτεια μου» ,ο Lutz δηλώνει γοητευμένος από ζώα που σχετίζονται με αυτό το μυθικό παρελθόν, ειδικά τον Wisent και τον τρομερό Άουροχς[ επιστημονική ονομασία,Βους ο ταύρος].
Τα Άουροχς ήταν ζώα με μεγάλα κέρατα που εξαφανίστηκαν το 1627 από υπερβολικό κυνήγι και τον ανταγωνισμό με τα οικόσιτα ζώα. Οι αδελφοί πίστευαν ότι θα μπορούσαν να αναδημιουργήσουν τα ζώα μέσα από αναπαραγωγή: επιλέγοντας τα είδη από υπάρχοντα βοοειδή προσπάθησαν να δώσουν το σωστό σχήμα στο κέρατο, τον χρωματισμό και τη συμπεριφορά και αναπαρήγαγαν κάτι που προσέγγιζε τα αρχικά ζώα. Αυτό έγινε πριν από την ανακάλυψη της διπλής έλικας του DNA, έτσι ώστε οι αδελφοί πήραν πληροφορίες από αρχαιολογικά ευρήματα και γραπτά αρχεία. Πίστευαν ότι τα σύγχρονα βοοειδή κατάγονταν από Άουροχς, και ότι διαφορετικές φυλές ζώων περιείχαν ίχνη από την αρχαία καταγωγή τους.
«Αυτό που ο αδελφός μου και εγώ τώρα έπρεπε να κάνω ήταν να ενώσω σε ένα ενιαίο απόθεμα αναπαραγωγής όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά των άγριων ζώων που βρίσκονται τώρα μόνο ξεχωριστά σε μεμονωμένα ζώα,» έγραψε στο βιβλίο του ο Heck. Το σχέδιό τους ήταν το αντίστροφο του ρωσικού πειράματος με το οποίο προσπάθησαν να δημιουργήσουν τα οικόσιτα αλεπούδες μέσω επιλεκτικής αναπαραγωγής, αντί να αναπαράγουν προς τα εμπρός με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στο μυαλό, νόμιζαν ότι μπορούσαν να αναπαραχθούν προς τα πίσω για να εξαλείψουν τις πτυχές του φαινοτύπου τους, που τα έκανε οικόσιτα. (Παρόμοια πειράματα έχουν γίνει από σύγχρονους επιστήμονες για να δημιουργήσουν Άουροχς για μια ακόμη φορά, και οι επιστήμονες προσπαθούν να αναδημιουργήσουν το εξαφανισμένο κουάγκα ,ένα υποείδος ζέβρας. Οι ερευνητές διαφωνούν για το κατά πόσον είναι δυνατόν αυτός ο τύπος από-εξαφάνισης.)
Οι αδελφοί ταξίδεψαν στην ήπειρο, επιλέγοντας πάντα, από πολεμικά βοοειδή στην Ισπανία, τα ουγγρικά βοοειδή στέπας για να δημιουργήσουν τα δικά τους Άουροχς. Μελέτησαν κρανία και ζωγραφιές των σπηλαίων πριν αποφασίσουν πως έπρεπε να μοιάζουν, και οι δύο υποστήριξαν με επιτυχία στην αναζωογόνηση τους από τα μέσα της δεκαετίας του 1930 . Τα ζώα τους ήταν ψηλά με μεγάλα κέρατα και με επιθετική προσωπικότητα, ικανά να επιβιώνουν με περιορισμένη ανθρώπινη φροντίδα .Στη σύγχρονη εποχή θα ονομάζονταν βοοειδή Heck. Τα ζώα εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα , ζούσαν παντού από το ζωολογικό κήπο του Μονάχου εως σε δάση στα σύνορα της Πολωνίας και της Ρωσίας.
Όμως, παρά το ενδιαφέρον τους για τη ζωολογία και την κτηνοτροφία, τα μονοπάτια των αδελφών απομακρύνθηκαν σημαντικά, όταν οι Ναζί πήραν την εξουσία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, ο Heinz ήταν από τους πρώτους που φυλακίστηκε στο Νταχάου, ως πολιτικός κρατούμενος για την υποψία συμμετοχής στο Κομμουνιστικό Κόμμα και το σύντομο γάμο του με μια Εβραία. Ο Heinz ήταν σαφές ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να αποδεχτεί τους ναζιστικούς κανόνες, καθώς δεν υποστήριζε την ιδεολογία τους και το έργο του φαίνεται μόνο να επικεντρώθηκε στην αγνότητα της φύσης και του περιβάλλοντος.
Ο Lutz εντάχθηκε στο ναζιστικό κόμμα και γρήγορα κέρδισε έναν ισχυρό σύμμαχο, τον Hermann Göring, δεύτερο στην ιεραρχία του Αδόλφου Χίτλερ. Οι δύο άνδρες σύντομα είχαν ένα κοινό ενδιαφέρον - το κυνήγι και την αναδημιουργία προγόνων από τα αρχαία γερμανικά τοπία. Ο Goring είχε πολλές θέσεις ταυτόχρονα: έγινε ο πρωθυπουργός της Πρωσίας, αρχηγός της Luftwaffe, της Δασικής Υπηρεσίας του Ράιχ κά. Ήταν σε αυτή την τελευταία θέση που παραχώρησε τον τίτλο της Αρχής Προστασίας της Φύσης στο Lutz, στενό φίλο του, το 1938.
«Ο Göring είδε την κατάλληλη ευκαιρία να κάνει την προστασία της φύσης μέρος της πολιτικής αυτοκρατορίας του,» λέει ο περιβαλλοντολόγος ιστορικός Φρανκ Uekotter. Ο Lutz συνέχισε τα πειράματα της αναπαραγωγής του με την υποστήριξη του Göring, τον πειραματισμό με Ταρπάν (άγρια εξαφανισμένα άλογα από τα οποία ο Heck, δημιούργησε απόγονους που εξακολουθούν να υπάρχουν και σήμερα) και Wisent. Έτσι, δημιουργίες του Lutz εμφανίστηκαν σε διάφορα δάση κάνοντας τον Göring να εκπληρώσει την επιθυμία του και να αναδημιουργήσει μυθικές σκηνές από το γερμανικό επικό ποίημα «Το τραγούδι των Νιμπελούνγκεν» στο οποίο ο ήρωας των Τευτόνων ,Ζίγκφριντ σκοτώνει δράκους και άλλα πλάσματα του δάσους .
«Από τη μία πλευρά ο εθνικοσοσιαλισμός είχε αγκαλιάσει την νεωτερικότητα και τον ορθολογισμό στην τεχνολογία, ευγονική, πειραματική φυσική και εφαρμοσμένα μαθηματικά..» γράφουν οι γεωγράφοι Trevor Barnes και Claudio Minca. «Από την άλλη πλευρά η αγκαλιά του εθνικοσοσιαλισμού ήταν μια σκοτεινή αντι-νεωτερικότητα και αντι-διαφωτισμός. Θριάμβευσε μία παράδοση, ένα μυθικό παρελθόν, ένα παράλογο συναίσθημα που μετατράπηκε εύκολα σε δόγμα, προκατάληψη, και πολύ, πολύ χειρότερο....»
Το 1941, ο Lutz πήγε στο ζωολογικό κήπο της Βαρσοβίας για να επιβλέψει τη μετάβασή του σε γερμανικά χέρια. Μετά την επιλογή των ειδών που θα είναι πιο πολύτιμα για τους γερμανικούς ζωολογικούς κήπους, οργάνωσε ένα ιδιωτικό πάρτι κυνηγιού για να ξεφορτωθεί τα υπόλοιπα. «Αυτά τα ζώα δεν θα μπορούσε να ανακτηθούν για οποιαδήποτε ουσιαστική αιτία, και ο Heck, με τους συντρόφους του, απολάμβαναν να τα σκοτώνουν», γράφει η ειδική σε εβραϊκές μελέτες, Kitty Millet.
Η Millet βλέπει μια δυσοίωνη σύνδεση με τη ναζιστική ιδεολογία της φυλετικής καθαρότητας. «Η υπόθεση ήταν ότι οι Ναζί βρίσκονταν ήδη σε μεταβατική κατάσταση στην ανάκαμψη της Άριας φυλής». Για αυτό τον λόγο «η φύση έπρεπε να μετατραπεί από ένα μολυσμένο χώρο σε ένα ναζιστικό χώρο.»
Σύμφωνα με κάποιους η εμπλοκή του Lutz με αυτές τις ιδέες, τουλάχιστον η δημοσιευμένη έρευνα του φαίνεται να αντιστοιχεί με εκείνη του Eugen Fischer, ένας από τους αρχιτέκτονες της ναζιστικής ευγονικής [πρακτική εφαρμογή κοινωνικών πολιτικών της ναζιστικής Γερμανίας, που τοποθέτησαν στο κέντρο της ναζιστικής ιδεολογίας τη βελτίωση της Άριας φυλής ή της γερμανικής κυρίαρχης φυλής].
Αλλά το έργο του που αφορά την δημιουργία Άουροχς και Wisent με τον Göring φαίνεται να μοιράζεται το ίδιο συμπέρασμα όπως άλλα ναζιστικά έργα. Τελικά, συμμαχικές δυνάμεις σκότωσαν τα άγρια ζώα των Γερμανών στο τέλος του πολέμου. Μερικά ζώα Heck που κατάγονταν από αυτά που επέζησαν από το τέλος του πολέμου στους ζωολογικούς κήπους εξακολουθούν να υπάρχουν, και να κυκλοφορούν σε όλη την Ευρώπη. Αυτά έχουν γίνει μια πηγή διαμάχης που ανανεώνεται κάθε λίγα χρόνια. Έχουν επίσης επισημανθεί ως ένα πιθανό συστατικό των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών προγραμμάτων Rewilding, όπως αυτό που οραματίστηκε μια ολλανδική ομάδα συντηρητών του Stichting Taurus [ολλανδικό ίδρυμα το οποίο χρησιμοποιεί μεγάλα φυτοφάγα υπό φυσικές συνθήκες για τη διατήρηση της φύσης].
Με επιστήμονες όπως οι Ολλανδοί και άλλοι σχετικά με την αναζωπύρωση της εξαφανισμένης άγριας ζωής που θα βοηθήσει στην αποκατάσταση της διαταραγμένων περιβαλλόντων, ο Uekotter [από το Τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ] πιστεύει ότι ο ρόλος Heck στο ναζιστικό πρόγραμμα μπορεί να χρησιμεύσει ως μια προειδοποιητική ιστορία. «Δεν υπάρχει καμία ουδέτερη θέση, όταν μιλάτε για το περιβάλλον. Χρειάζεται εταίρους και, [σε σύγκριση με το αδιέξοδο που συμβαίνει στη δημοκρατία,] υπάρχει ένα δέλεαρ του απολυταρχικού καθεστώτος για το οποίο τα πράγματα ξαφνικά γίνονται πολύ απλά», λέει ο Uekotter. «Η ναζιστική εμπειρία δείχνει που μπορείτε να καταλήξετε αν προετοιμάσετε κάτι με έναν αφελή τρόπο.»
Γεωδίφης
Πηγές
1.smithsonianmag.com
2.Βικιπαίδεια
