Η στήλη σεισμογράφος στη Μονή του Τατέβ

Η στήλη «Gavazan» χρησιμοποιείτο ως σεισμογράφος από τους μοναχούς. Κάτω το μοναστήρι Τατέβ στην ΝΑ Αρμενία.

Σχεδόν 1000 χρόνια πριν από την ανάπτυξη του σύγχρονου σεισμογράφου [τον 19ο αιώνα], οι Αρμένιοι μοναχοί που ζούσαν στο μοναστήρι Τατέβ [Tatev] κατασκεύασαν τη στήλη «Gavazan», ένα πυλώνας με βάση περιστροφής, που έγερνε όταν το έδαφος τινασσόταν από δονήσεις που προκαλούνταν από σεισμούς (ή όταν πλησίαζαν στρατοί).

Το μοναστήρι του Τατέβ είναι ένα μοναστήρι που  βρίσκεται στο μεγαλύτερο οροπέδιο από βασάλτη, κοντά στο ομώνυμο χωριό στην νοτιοανατολική Αρμενία. Το μοναστηριακό συγκρότημα βρίσκεται στο χείλος του βαθιού φαραγγιού του ποταμού Vorotan. Η Μονή έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της περιοχής σαν οικονομικό, πολιτικό, θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο.

Σύμφωνα με την παράδοση, το μοναστήρι πήρε το όνομα του από τον Ευστάθιο, έναν μαθητή του Απόστολου Θαδδαίου (ο Θαδδαίος αναφέρεται από τον Ευαγγελιστή Μάρκο) που κήρυξε και μαρτύρησε στην περιοχή. Αργότερα πήρε το όνομα Τατέβ.

Το 1000 ετών μοναστήρι ήταν ένα μεγάλο κέντρο επιστημών και φιλοσοφίας στη μεσαιωνική εποχή. Η περιοχή, με θέα το φαράγγι του ποταμού Vorotan, χρησιμοποιήθηκε αρχικά για την παγανιστική λατρεία, έως ότου η πρώτη εκκλησία χτίστηκε εκεί κάπου μεταξύ 895 και 906, αφιερωμένη στους αγίους Πέτρο και Παύλο. Ήταν η έδρα του επισκόπου της περιοχής Syunik και ασκούσε σημαντική επιρροή.

Με την κατασκευή ενός άλλου ιερού, αφιερωμένου στην Παναγία, τον 11ο αιώνα, το μοναστήρι είχε εισέλθει σε μια χρυσή περίοδο, με σχεδόν 1.000 μοναχούς και τεχνίτες. Στη βιβλιοθήκη του στεγάζονταν περισσότερα από 10.000 χειρόγραφα. Δυστυχώς, τόσο τα βιβλία όσο και η περίοδος ευημερίας έφθασαν στο τέλος τους με την εισβολή των Σελτζούκων Τούρκων στο 1170. Τα χειρόγραφα είχαν σταλεί σε ένα φρούριο για  φύλαξη, αλλά το φρούριο καταστράφηκε, και το ίδιο το μοναστήρι λεηλατήθηκε.

Αργότερα ανακατασκευάστηκε και ανέκαμψε ακαδημαϊκά τον 14ο και 15ο αιώνα, όταν ιδρύθηκε το Πανεπιστήμιο Tatev και έγινε βασικό κέντρο μάθησης των Αρμενίων, υπό την ηγεσία του Γκριγκόρ Tatevatsi. Σε τρία διαφορετικά σχολεία, διακρίθηκαν οι κλάδοι της αρχιτεκτονικής, της φιλοσοφίας και της αστρονομίας. Ολόκληρο το συγκρότημα ήταν αυτάρκες με δικό του λάδι, αλεύρι, και τροφοδοτείτο με οπώρες και σταφύλια από το φαράγγι Vorotan. Αυτή η περίοδος τελείωσε όταν ο Τιμούρ, ιστορικά γνωστός ως Ταμερλάνος, Μογγόλος κατακτητής και ιδρυτής αυτοκρατορίας στην Περσία και την Κεντρική Ασία και ο γιος του, ξεκίνησαν τις διαδοχικές στρατιωτικές εκστρατείες στην περιοχή.

Σε όλους τους επόμενους αιώνες, το συγκρότημα χτυπήθηκε από εισβολές και ένας σεισμός το έπληξε το 1931. Αρκετές προσπάθειες έχουν γίνει για την ανοικοδόμηση εν μέρει των βασικών δομών και υπάρχει ένα εν εξελίξει έργο για την αποκατάσταση του μοναστηριού και την επαναφορά στην παλιά του αίγλη.

Οι επισκέπτες  εκτός από το μοναστήρι, μπορούν να θαυμάσουν την εκπληκτική πανοραμική άποψη του φαραγγιού. Η στήλη  Gavazan εξακολουθεί να βρίσκεται στο μοναστήρι, αν και δεν γέρνει, όταν χτυπηθεί από σεισμό. Ένα καλά διατηρημένο ελαιοτριβείο από το Μεσαίωνα βρίσκεται επίσης στις εγκαταστάσεις, μαζί με τον τάφο του Γκριγκόρ Tatevatsi, ο οποίος ήταν επικεφαλής της Μονής κατά τη διάρκεια μιας από τις πιο δημιουργικές εποχές της.

Γεωδίφης

Πηγή- atlasobscura.com