Η 8η ήπειρος της Γης

Ενας χάρτης που δείχνει την όγδοη ήπειρο Zealandia. Αν και το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ηπείρου είναι βυθισμένη κάτω από τον ωκεανό, οι επιστήμονες λένε ότι έχει όλα τα γεωλογικά χαρακτηριστικά μιας ξεχωριστής ηπείρου. Πηγή: Nick Μόρτιμερ / GNS Science.

Με βάση τον γεωλογικό ορισμό μιας ηπείρου, η Γη έχει πράγματι μία χαμένη όγδοη ήπειρο, που είναι γνωστή ως Zealandia. Τα μεγαλύτερο μέρος από αυτή την ήπειρο είναι βυθισμένη κάτω από τη θάλασσα, ενώ ένα μικρό τμήμα της, συμπεριλαμβανομένης της Νέας Ζηλανδίας, είναι πάνω από το νερό. Η Zealandia πρέπει να διευκρινίσουμε ότι δεν είναι μια τεράστια ήπειρος . Μόνο μικρά κομμάτια-συμπεριλαμβανομένης της Νέας Ζηλανδίας, Νέας Καληδονίας και μερικά άλλα μέρη της ξηράς της- στον Ειρηνικό Ωκεανό - είναι πάνω από το επίπεδο της θάλασσας, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.

Η πρώτη ένδειξη της ύπαρξης της προέρχεται απλά  κοιτάζοντας τον πυθμένα του ωκεανού γύρω από τη Νέα Ζηλανδία: Η υφαλοκρηπίδα της Zealandia βρίσκεται σε βάθος περίπου 1.000 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ ο κοντινότερος ωκεάνιος φλοιός είναι περίπου 3.000 μέτρα κάτω από αυτή. Η δεύτερη ένδειξη προέρχεται από εκτενή μελέτη των πετρωμάτων κάτω από τον ωκεανό. Κατά τα τελευταία 20 χρόνια, οι γεωλόγοι έχουν βρει βασαλτικά πετρώματα από το πρόσφατο γεωλογικό παρελθόν. 

Η κρούστα γύρω από τη Νέα Ζηλανδία αποτελείται από μια ποικιλία διαφορετικών τύπων πετρωμάτων, συμπεριλαμβανομένων γρανίτη, ασβεστόλιθο και ψαμμίτη, μερικά από τα οποία είναι απίστευτα αρχαία. Αυτό είναι χαρακτηριστικό του ηπειρωτικού φλοιού, αναφέρουν οι ερευνητές. Τέλος, οι επιστήμονες έχουν δείξει ότι υπάρχει μια στενή λωρίδα του ωκεάνιου φλοιού που χωρίζει την ήπειρο της Αυστραλίας από την Zealandia, που σημαίνει ότι και οι δύο είναι χωριστές ήπειροι.

Αν και το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ηπείρου είναι βυθισμένο κάτω από τον ωκεανό, οι επιστήμονες λένε ότι έχει όλα τα γεωλογικά χαρακτηριστικά έχουν να κάνουν με μια ξεχωριστή ήπειρο.

Η Zealandia γεννήθηκε από τη διάλυση της αρχαίας υπερηπείρου Γκοντβάνα, περίπου 85 εκατομμύρια χρόνια πριν. Εκείνη την εποχή, ένας ωκεανός άρχισε να αναδύεται μεταξύ της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας.

Βέβαια η Zealandia είναι κάπως ασυνήθιστη, διότι λίγο πριν διαχωριστεί από την υπερήπειρο Γκοντβάνα, άρχισε να τεντώνεται. To τέντωμα ουσιαστικά αραίωσε τον ηπειρωτικό φλοιό, καθιστώντας την περισσότερο να βυθιστεί από τον παχύτερο ηπειρωτικό φλοιό, και τείνει να επιπλέει.

Σε σύγκριση με άλλες ηπείρους, η Zealandia έχει έκταση 4.900.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, είναι λίγο μεγαλύτερη από την Ινδία και έχει το μισό μέγεθος της Ευρώπης.

Και αν και μόνο ένα μικρό μέρος της ηπείρου είναι πάνω από το νερό σήμερα, κάποτε το αποτύπωμα της πάνω από το νερό ήταν ακόμη μικρότερο. Με βάση γεωλογικά στρώματα που ανακαλύφθηκαν στη Νέα Ζηλανδία, η ήπειρος είχε φτάσει στο μέγιστο επίπεδο της βύθισης περίπου 30 εκατομμύρια χρόνια πριν.

Τώρα, η κίνηση της Αυστραλιανής πλάκας έχει κόψει την Zealandia σε δύο μέρη, κάτι το οποίο θα συνεχιστεί και θα σπάσει την ήπειρο κατά το ήμισυ σε 10 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα.

Γεωδίφης

Πηγή: GNS Science