Οι πιο διεισδυτικοί κήρυκες

Για μένα, τα δέντρα ήταν πάντα οι πιο διεισδυτικοί κήρυκες. Τα σέβομαι όταν ζουν σε φυλές και οικογένειες, σε δάση και άλση. Και ακόμα περισσότερο τα σέβομαι όταν στέκονται μόνα. Είναι σαν μοναχικά άτομα. Όχι σαν ερημίτες από κάποια αδυναμία, αλλά σαν σπουδαίοι, μοναχικοί άντρες, όπως ο Μπετόβεν και ο Νίτσε. Στα ψηλότερα κλαδιά τους ο κόσμος θροΐζει, οι ρίζες τους στηρίζονται στο άπειρο, αλλά δεν χάνουν τον εαυτό τους εκεί, αγωνίζονται με όλη τη δύναμη της ζωής τους για ένα μόνο πράγμα: να εκπληρώσουν τον εαυτό τους σύμφωνα με τους δικούς τους νόμους, να χτίσουν τη δική τους μορφή, να εκπροσωπήσουν τον εαυτό τους.

Τίποτα δεν είναι πιο ιερό, τίποτα δεν είναι πιο υποδειγματικό από ένα όμορφο, δυνατό δέντρο. Όταν ένα δέντρο κόβεται και αποκαλύπτει τη γυμνή πληγή του θανάτου του στον ήλιο, μπορεί κανείς να διαβάσει ολόκληρη την ιστορία του στον φωτεινό, εγγεγραμμένο δίσκο του κορμού του: στα δαχτυλίδια των χρόνων του, τις ουλές του, όλο τον αγώνα, όλα τα βάσανα , όλη η αρρώστια, όλη η ευτυχία και η ευημερία στέκονται αληθινά γραμμένα, τα στενά χρόνια και τα πολυτελή χρόνια, οι επιθέσεις άντεξαν, οι καταιγίδες άντεξαν. 

Και κάθε νεαρός αγρότης ξέρει ότι το πιο σκληρό και ευγενές ξύλο έχει τους πιο στενούς δακτυλίους, ότι ψηλά στα βουνά και σε συνεχή κίνδυνο φυτρώνουν τα πιο άφθαρτα, τα πιο δυνατά, τα ιδανικά δέντρα. 

Τα δέντρα είναι ιερά. Όποιος ξέρει να τους μιλά, όποιος ξέρει να τα ακούει, μπορεί να μάθει την αλήθεια. Δεν κηρύττουν μάθηση και εντολές, κηρύττουν, απτόητες ιδιαιτερότητες, τον αρχαίο νόμο της ζωής. Ένα δέντρο λέει: Ένας πυρήνας είναι κρυμμένος μέσα μου, μια σπίθα, μια σκέψη, είμαι ζωή από την αιώνια ζωή. Μοναδική η προσπάθεια και το ρίσκο που πήρε μαζί μου η αιώνια μάνα, μοναδική η μορφή και οι φλέβες του δέρματός μου, μοναδικό το πιο μικρό παιχνίδι των φύλλων στα κλαδιά μου και η πιο μικρή ουλή στο φλοιό μου. Φτιάχτηκα να σχηματίζω και να αποκαλύπτω το αιώνιο με την παραμικρή μου ιδιαίτερη λεπτομέρεια. 

Ένα δέντρο λέει: Η δύναμή μου είναι η εμπιστοσύνη. Δεν ξέρω τίποτα για τους πατεράδες μου, δεν ξέρω τίποτα για τα χίλια παιδιά που κάθε χρόνο ξεπηδούν από μέσα μου. Ζω το μυστικό του σπόρου μου μέχρι το τέλος, και δεν με νοιάζει τίποτα άλλο. Πιστεύω ότι ο Θεός είναι μέσα μου. Πιστεύω ότι ο κόπος μου είναι ιερός. Μέσα από αυτή την εμπιστοσύνη ζω. 

Όταν χτυπιόμαστε και δεν αντέχουμε άλλο τη ζωή μας, τότε ένα δέντρο έχει κάτι να μας πει: Μείνετε ακίνητοι! Μείνε ακίνητος! Κοίτα με! Η ζωή δεν είναι εύκολη, η ζωή δεν είναι δύσκολη. Αυτές είναι παιδικές σκέψεις. Αφήστε τον Θεό να μιλήσει μέσα σας και οι σκέψεις σας θα σιωπήσουν. Είστε ανήσυχοι γιατί ο δρόμος σας οδηγεί μακριά από τη μητέρα και το σπίτι. Αλλά κάθε βήμα και κάθε μέρα σε οδηγεί ξανά στη μητέρα. 

Το σπίτι δεν είναι ούτε εδώ ούτε εκεί. Το σπίτι είναι μέσα σου ή το σπίτι δεν είναι πουθενά. Μια λαχτάρα για περιπλάνηση σκίζει την καρδιά μου όταν ακούω δέντρα να θροΐζουν στον αέρα το βράδυ. Αν τα ακούει κανείς σιωπηλά για πολλή ώρα, αυτή η λαχτάρα φανερώνει τον πυρήνα της, το νόημά της. Δεν είναι τόσο πολύ το θέμα της απόδρασης από τα βάσανά του, αν και μπορεί να φαίνεται ότι είναι έτσι. Είναι μια λαχτάρα για το σπίτι, για μια ανάμνηση της μητέρας, για νέες μεταφορές για τη ζωή. Οδηγεί στο σπίτι. Κάθε μονοπάτι οδηγεί στο σπίτι, κάθε βήμα είναι γέννηση, κάθε βήμα είναι θάνατος, κάθε τάφος είναι μητέρα. Έτσι το δέντρο θροΐζει το βράδυ, όταν στεκόμαστε ανήσυχοι μπροστά στις δικές μας παιδικές σκέψεις: Τα δέντρα έχουν μακριές σκέψεις, με μεγάλη αναπνοή και ξεκούραση, όπως έχουν μεγαλύτερη ζωή από τη δική μας.

Είναι πιο σοφοί από εμάς, αρκεί να μην τους ακούμε. Όταν όμως έχουμε μάθει πώς να ακούμε τα δέντρα, τότε η συντομία και η ταχύτητα και η παιδική βιασύνη των σκέψεών μας πετυχαίνουν μια απαράμιλλη χαρά. Όποιος έχει μάθει να ακούει δέντρα δεν θέλει πια να είναι δέντρο. Θέλει να μην είναι τίποτα εκτός από αυτό που είναι. Αυτό είναι το σπίτι. Αυτό είναι ευτυχία.

Herman Hesse, Bäume: Betrachtungen und Gedichte

Ο Χέρμαν Καρλ Έσσε[1877-1962] ήταν Γερμανοελβετός ποιητής, μυθιστοριογράφος και ζωγράφος.