Ο χρυσός σχηματίζεται με τη βοήθεια σεισμών;
Ψήγματα χρυσού σχηματίζονται μέσα σε φλέβες χαλαζία, οι οποίες είναι ρωγμές στο βράχο γεμάτες με υδροθερμικά υγρά πλούσια σε ορυκτά. (Εικόνα: Henri Koskinen via Alamy).
Οι σεισμοί μπορούν να πυροδοτήσουν τον χαλαζία να σχηματίσει γιγάντια ψήγματα χρυσού, σύμφωνα με μελέτη.
Οι γεωλόγοι γνώριζαν εδώ και δεκαετίες ότι ο χρυσός σχηματίζεται στον χαλαζία με τη βοήθεια σεισμών, αλλά τώρα έχουν επεξεργαστεί ακριβώς πώς η ρύθμιση και τα σεισμικά κύματα συνδυάζονται για να σχηματίσουν μεγάλα ψήγματα.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ακριβώς πώς οι σεισμοί πυροδοτούν τον χαλαζία για να σχηματίσει μεγάλα ψήγματα χρυσού - λύνοντας τελικά ένα μυστήριο που προβληματίζει τους ερευνητές για δεκαετίες.
Ο χρυσός σχηματίζεται φυσικά στον χαλαζία - το δεύτερο πιο άφθονο ορυκτό στον φλοιό της Γης μετά τον άστριο. Αλλά σε αντίθεση με άλλους τύπους κοιτασμάτων χρυσού, αυτά που βρίσκονται στον χαλαζία συχνά συγκεντρώνονται σε γιγάντια ψήγματα . Αυτά τα ψήγματα επιπλέουν στη μέση αυτού που οι γεωλόγοι αποκαλούν φλέβες χαλαζία, οι οποίες είναι ρωγμές σε πετρώματα πλούσια σε χαλαζία που περιοδικά αντλούνται γεμάτα υδροθερμικά ρευστά από βαθιά μέσα στον φλοιό.
«Ο χρυσός σχηματίζεται στον χαλαζία όλη την ώρα», δήλωσε ο Chris Voisey , γεωλόγος στο Πανεπιστήμιο Monash στην Αυστραλία και επικεφαλής συγγραφέας μιας νέας μελέτης που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα (2 Σεπτεμβρίου) στο περιοδικό Nature Geoscience . «Το περίεργο είναι πραγματικά, πολύ μεγάλος σχηματισμός ψήγματος χρυσού. Δεν ξέραμε πώς λειτούργησε αυτό - πώς μπορείτε να αποκτήσετε έναν μεγάλο όγκο χρυσού για μεταλλοποίηση σε ένα διακριτικό μικρό μέρος», είπε ο Voisey στο Live Science.
Τα υδροθερμικά υγρά μεταφέρουν άτομα χρυσού από τα βάθη και τα ξεπλένουν μέσα από φλέβες χαλαζία , που σημαίνει ότι ο χρυσός θα πρέπει θεωρητικά να απλώνεται ομοιόμορφα στις ρωγμές αντί να συγκεντρώνεται σε ψήγματα, είπε ο Voisey. Αυτά τα ψήγματα είναι εξαιρετικά πολύτιμα και αντιπροσωπεύουν έως και το 75% του συνόλου του χρυσού που έχει εξορυχθεί ποτέ, σύμφωνα με τη μελέτη.
Δύο ξεχωριστές ενδείξεις βοήθησαν τον Voisey και τους συναδέλφους του να λύσουν το μυστήριο του ψήγματος χρυσού, είπε. Το πρώτο ήταν ότι τα μεγαλύτερα ψήγματα εμφανίζονται σε ορογενή κοιτάσματα χρυσού, τα οποία είναι κοιτάσματα που σχηματίζονται κατά τη διάρκεια σεισμών. Το δεύτερο ήταν ότι ο χαλαζίας είναι ένα πιεζοηλεκτρικό ορυκτό, που σημαίνει ότι δημιουργεί το δικό του ηλεκτρικό φορτίο ως απόκριση στο γεωλογικό στρες, όπως το στρες που δημιουργείται από τους σεισμούς.
«Όταν το συνδυάζεις πραγματικά, βγαίνει λίγο πολύ προσεγμένο», είπε ο Voisey. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι σεισμοί σπάζουν πετρώματα και αναγκάζουν τα υδροθερμικά υγρά να ανεβαίνουν στις φλέβες χαλαζία, γεμίζοντάς τες με διαλυμένο χρυσό. Σε απόκριση στο στρες του σεισμού, οι φλέβες χαλαζία παράγουν ταυτόχρονα ένα ηλεκτρικό φορτίο που αντιδρά με τον χρυσό, προκαλώντας την κατακρήμνιση και τη στερεοποίηση του.
Ο χρυσός συμπυκνώνεται σε συγκεκριμένα σημεία επειδή «ο χρυσός διαλυμένος σε διάλυμα θα εναποτίθεται κατά προτίμηση σε προϋπάρχοντες κόκκους χρυσού», είπε ο Voisey. «Ο χρυσός ουσιαστικά λειτουργεί ως ηλεκτρόδιο για περαιτέρω αντιδράσεις υιοθετώντας την τάση που παράγεται από τους κοντινούς κρυστάλλους χαλαζία».
Αυτό σημαίνει ότι στις φλέβες χαλαζία, ο χρυσός στερεοποιείται σε συστάδες που μεγαλώνουν με κάθε σεισμό. Τα μεγαλύτερα ορογενή ψήγματα χρυσού που βρέθηκαν μέχρι σήμερα ζυγίζουν περίπου 130 λίβρες (60 κιλά), είπε ο Voisey.
Για να δοκιμάσουν αυτή την ιδέα, οι ερευνητές προσομοίωσαν την επίδραση ενός σεισμού στους κρυστάλλους χαλαζία στο εργαστήριο. Βύθισαν τους κρυστάλλους σε ένα υγρό που περιείχε χρυσό και αναπαρήγαγαν σεισμικά κύματα για να δημιουργήσουν ένα πιεζοηλεκτρικό φορτίο. Το πείραμα επιβεβαίωσε ότι κάτω από γεωλογική πίεση, ο χαλαζίας μπορεί να παράγει μια αρκετά μεγάλη τάση ώστε να καθιζάνει χρυσό εκτός διαλύματος.
Η προσομοίωση επιβεβαίωσε επίσης ότι ο χρυσός στερεοποιείται κατά προτίμηση πάνω από τα υπάρχοντα κοιτάσματα χρυσού σε φλέβες χαλαζία, κάτι που βοηθά στην εξήγηση του σχηματισμού μεγάλων ψηγμάτων χρυσού.
«Το να έχεις προϋπάρχον χρυσό και να γίνει βασικά ο καταλύτης ή το αλεξικέραυνο στο οποίο θα προσκολλούσε άλλος χρυσός ήταν πολύ, πολύ συναρπαστικό», είπε ο Voisey.
Μία από τις συνέπειες της μελέτης είναι ότι οι επιστήμονες μπορούν τώρα να φτιάξουν μεγάλα ψήγματα χρυσού στο εργαστήριο, «αλλά δεν είναι αλχημεία», είπε ο Voisey. «Θα έπρεπε να έχεις χρυσό σε ένα διάλυμα και μετά απλά να τον μετακινήσεις από το να είναι βασικά σε υγρό για να κολλήσει σε κάτι άλλο».
Ωστόσο, τα αποτελέσματα δεν δίνουν στους γεωλόγους και τις εταιρείες εξερεύνησης νέες ενδείξεις σχετικά με το πού να εξορύξουν για ψήγματα χρυσού. Το καλύτερο που μπορεί να προσφέρει η επιστήμη προς το παρόν είναι μια συσκευή που ανιχνεύει πιεζοηλεκτρικά σήματα από χαλαζία σε βάθος, είπε ο Voisey.«Αυτό μπορεί να σας πει πού βρίσκονται οι φλέβες χαλαζία - αλλά όχι να σας πει αν υπάρχει χρυσός σε αυτές τις φλέβες χαλαζία».
Γεωδίφης με πληροφορίες από την Sascha Pare/livescience.com
https://www.livescience.com/planet-earth/geology/earthquakes-can-trigger-quartz-into-forming-giant-gold-nuggets-study-finds