Το ιερό του Μέσσου
Τρισδιάστατη απόδοση του ναού των Μεσσών, στη Λέσβο. Αυτό το ιωνικό μνημείο ανεγέρθηκε για να στεγάσει την έδρα του Κοινού των Λεσβιακών πόλεων, τον 4ο αιώνα π.Χ. Καταστράφηκε από σεισμό τον 4ο αιώνα μ.Χ.
Η Anasynthesis έχει συνεργαστεί με τον Δρ Γιάννη Κουρτζέλλη για την ανακατασκευή του ναού που είναι ένα από τα πιο σημαντικά δείγματα Ιωνικής αρχιτεκτονικής.
Το ιερό αποτελεί το σημαντικότερο μνημείο της ιστορίας του νησιού και είναι ο μοναδικός οργανωμένος επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος της Λέσβου σήμερα.
Στα «Μέσα», όπου και ο ομώνυμος οικισμός, 9 χλμ. νοτιοανατολικά της Αγίας Παρασκευής έχουν αποκαλυφθεί τα ερείπια του μεγάλου και σημαντικού για τη Λέσβου ιερού, όπου έδρευε το «Κοινό των Λεσβιακών πόλεων» αφιερωμένο στη λεσβιακή τριάδα Δία, Ήρα και Διόνυσο, αν και η θεωρία ότι ήταν αφιερωμένο στην Αφροδίτη βρίσκει πολλούς υποστηρικτές.
Το ιερό του Μέσσου βρίσκεται στην ομώνυμη κοιλάδα, 35 χλμ. από την Μυτιλήνη, 7,5 χλμ. από την αρχαία Αρίσβη. Η πρώτη αναφορά στο ιερό έγινε από το Γάλλο περιηγητή M. Boutan ενώ ο Γερμανός R. Koldewey διενήργησε τις πρώτες ανασκαφές τον Δεκέμβριο του 1885 και τον Ιανουάριο του 1886.
Το όνομα του ιερού προέρχεται από το αρχαίο όνομα «το Μέσσον», που δηλώνει το μέσον του νησιού. Η καίρια του θέση, χωρίς άλλο, έκανε να γίνει το ιερό κέντρο παλλεσβιακής λατρείας και επαφής. Εκεί γίνονταν κάθε χρόνο εορτές κοινές των Λεσβίων, στις οποίες λατρεύονταν οι θεοί της τριάδας και μάλιστα η «Αιολήια θεός πάντων γενέθλα», που ήταν η κατεξοχήν προστάτρια των αιολικών γενών. Προς τιμήν της γίνονταν και τα καλλιστεία, όπου κρίνονταν για την ομορφιά τους οι «Λεσβίδες ελκεσίπεπλοι», ενώ γύρω ηχούσαν θεσπέσια οι ιερές ιαχές των γυναικών.
Η λατρεία εκεί είχε παλλεσβιακό χαρακτήρα ήδη από τα αρχαϊκά χρόνια. Οι φιλολογικές μαρτυρίες (Αλκαίος, Σαπφώ) αναφέρονται σε «τέμενος μέγα ξύνον» και από επιγραφικές μαρτυρίες γνωρίζουμε ότι το ιερό αποτελούσε έδρα του κοινού των λεσβιακών πόλεων.
Στον πυρήνα του αρχαιολογικού χώρου βρίσκεται ο ιωνικός ψευδοδίπτερος ναός διαστάσεων 45 Χ 26 μ., μοναδικό μνημείο αυτού του τύπου στον ελλαδικό χώρο.
Γεωδίφης
περισσότερα,
https://www.anasynthesis.co.uk/index.php/articles/temple-of-messon
http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2560
https://agiaparaskevilesvou.gr/2020/09/03/%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CF%87%CF%8E%CF%81%CE%BF%CF%82-%CE%B9%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%8D-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%AD%CF%83%CF%83%CE%BF%CF%85/