Ασταθής πλαγιά προκαλεί κατολίσθηση στη Θηρασιά
«Μην φοβάσαι; η μοίρα μας δεν μπορεί να μας αφαιρεθεί, είναι δώρο», Dante Alighieri, Inferno, Canto XV.
Κατολίσθηση σημειώθηκε στη Θηρασιά, το Σάββατο 27 Απριλίου, στις 19:00, προκάλεσε ένα τεράστιο σύννεφο σκόνης δίπλα από το λιμάνι του Κόρφου σύμφωνα με τη σελίδα cyclades24.gr.
Οι κατολισθήσεις δεν είναι άλλο από καθοδική κίνηση των υλικών της γης (πέτρες, συντρίμμια και χώμα) με ρυθμούς που κυμαίνονται από εκατοστά ανά έτος έως δεκάδες χλμ. την ώρα. Ορισμένες κατολισθήσεις μπορούν να κινηθούν πιο γρήγορα από ό,τι μπορεί να τρέξει ένα άτομο.
Δεν υπάρχουν αναφορές για τραυματισμούς, διαβάζω, παρά μόνο υλικές ζημιές σε καταστήματα της περιοχής. Πάλι καλά λέω μέσα μου.Η περιοχή είναι γεωλογικά ενεργή. Τα απότομα πρανή είναι από την φύση τους ασταθή και αυτά τα απρόβλεπτα φαινόμενα μπορούν να συμβούν κάθε στιγμή ιδιαίτερα σε ηφαιστειότοπους.
Η στιγμή της κατολίσθησης αποθανατίστηκε από επιβαίνοντες σε σκάφη. Δεν έχουν γίνει γνωστοί οι λόγοι του συμβάντος. Δείτε το βίντεο.
Θηρασιά
Το νησί είναι ηφαιστειακό και ανήκει στο ηφαιστειακό νησιωτικό σύμπλεγμα της Σαντορίνης, αποτελεί την Δημοτική Ενότητα Οίας και μέρος του ηφαιστειακού τόξου του νότιου Αιγαίου.
Βρίσκεται βορειοδυτικά της Νέας Καμένης, ενός μικρού νησιού που σχηματίστηκε τους τελευταίους αιώνες από ηφαιστειακή δραστηριότητα και σηματοδοτεί έτσι το κέντρο του νησιωτικού συμπλέγματος. Η Θηρασιά είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της ηφαιστειακής συστάδας, το μεγαλύτερο μακράν είναι η Θήρα.
Η Θήρα και η Θηρασία χωρίστηκαν από την μινωική έκρηξη.
Στην Κνωσό, σε ένα πλαίσιο LMIIIA [14ος αιώνας π.Χ], επτά κείμενα της Γραμμικής Β καλούν «όλους τους θεούς» να παραχωρήσουν την πρωτοκαθεδρία σε μια οντότητα που δεν έχει πιστοποιηθεί αλλού που ονομάζεται qe-ra-si-ja . Ωστόσο, αυτό πιθανώς αναφέρεται σε θεό ή πρόσωπο παρά στο νησί Qherasia [Θηρασιά]. Τα αρχαία χρόνια, το νησί της Θηρασίας διέθετε μια ομώνυμη πόλη.
Τι προκαλεί τις κατολισθήσεις;
Όλα τα ηφαιστειακά οικοδομήματα είναι επιρρεπή σε κατολισθήσεις και οι κατολισθήσεις είναι σημαντικές διεργασίες σε τέτοια περιβάλλοντα.
Οι κατολισθήσεις προκαλούνται από διαταραχές στη φυσική σταθερότητα μιας πλαγιάς. Μπορούν να συνοδεύουν έντονες βροχοπτώσεις ή να ακολουθούν ξηρασίες, σεισμούς ή ακόμη ηφαιστειακές εκρήξεις. Μπορεί να παρατηρηθούν και κατολισθήσεις λάσπης όταν το νερό συσσωρεύεται γρήγορα στο έδαφος και οδηγεί σε ένα κύμα κορεσμένων με νερό βράχων, γης και συντριμμιών.
Μπορούν να έχουν τη μορφή στιβάδων συντριμμιών, ροών συντριμμιών, καθίζησης και πτώσεων βράχων. Μάλλον στη Θηρασιά προέρχεται από τυχαίο συμβάν πτώσης βράχων ή πλαγιάς.
Δεν φαίνεται να έγινε κάποιος σεισμός που να επηρέασε την στεθερότητα της πλαγιάς.
Ο καθηγητής Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών και πρόεδρος του ΟΑΣΠ Ευθύμιος Λέκκας μιλώντας σε εκπομπή της ΕΡΤ, ανέφερε:«Η Σαντορίνη έχει πάντα στην καλντέρα υψηλό κατολισθητικό κίνδυνο. Τι σημαίνει αυτό; Ότι έχουμε την εκδήλωση πολλών κατολισθήσεων και αυτές οφείλονται στο γεγονός ότι υπάρχουν αίτια, τα οποία είναι τα εξής: οι απότομες μορφολογικές κλίσεις, η υψηλή σεισμικότητα που χαρακτηρίζει τη Σαντορίνη και η αλληλουχία των πετρωμάτων. Δομείται από ηφαιστειακά πετρώματα, λάβες και πυροκλαστικά σε συνεχείς επαναλήψεις. Τα πυροκλαστικά πετρώματα διαλύονται εύκολα ενώ οι λάβες είναι τα πιο σκληρά ίσως πετρώματα που υπάρχουν, με αποτέλεσμα όταν κάτω από έναν όγκο λάβα βρίσκεται ένα πυροκλαστικό πέτρωμα, σιγά σιγά διαβρώνεται με αποτέλεσμα να χάνει την υποστήριξη η υπερκείμενη λάβα. Είναι ο κλασικός μηχανισμός αυτός που αναπτύσσεται στη Σαντορίνη, σε όλη την καλδέρα σχεδόν. Το 2011 είχαμε την απώλεια ανθρώπων στην Οία από την εκδήλωση της κατολίσθησης και γενικώς ο κίνδυνος είναι υψηλός, αλλά και η έκθεση των ανθρώπων είναι πολύ υψηλή γιατί έχουμε μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού τους καλοκαιρινούς μήνες. Συνεπώς δημιουργεί κάποιο πρόβλημα το οποίο βεβαίως εδώ και αρκετά χρόνια έχουμε επισημάνει. Έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα, το 2010 έχουν γίνει μεγάλα έργα στη Σαντορίνη προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι κατολισθήσεις και στον Αθηνιό και στο παλιό λιμάνι και στην Οία. Αλλά όπως καταλαβαίνετε όλα αυτά είναι σε μία δυναμική διαδικασία εξέλιξης ».
Οι πλευρικές καταρρεύσεις είναι πολύ μικρότερες από τις καταρρεύσεις οικοδομήματος αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσουν εκτεταμένες ροές συντριμμιών. Διαφέρουν από τις καταρρεύσεις οικοδομήματος στο ότι αφορούν μόνο την πλευρά του ηφαιστείου, ενώ οι δεύτερες είναι αρκετά μεγάλες ώστε να περιλαμβάνουν την κορυφή του ηφαιστείου.
Ορισμένα γεγονότα ιδιαίτερα ροές συντριμμιών, συμβαίνουν κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά τις ηφαιστειακές εκρήξεις. Είναι συχνές στους ηφαιστειακούς κώνους επειδή είναι ψηλοί, απότομοι και εξασθενημένοι από την άνοδο και την έκρηξη λιωμένου βράχου. Το μάγμα απελευθερώνει ηφαιστειακά αέρια που διαλύονται εν μέρει στα υπόγεια ύδατα, με αποτέλεσμα ένα ζεστό όξινο υδροθερμικό σύστημα το οποίο αποδυναμώνει τα πετρώματα μετατρέποντας τα ορυκτά σε άργιλο.
Ηφαιστειακός κίνδυνος
Η Θηρασιά συναντάται στα δυτικά της Σαντορίνης. Απέχει περίπου 1,5 χλμ. από το Αμμούδι της Οίας. Το νησί αποτελούσε μικρό τμήμα της δυτικής ακτής της προϊστορικής Στρογγύλης και δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της της μινωικής έκρηξης του 1613 π.Χ.
Κάθε ηφαιστειακή διεργασία που απειλεί τη ζωή ή καταστρέφει γη ή υποδομές αποτελεί μέρος του ηφαιστειακού κινδύνου μιας περιοχής όπως της Σαντορίνης, των γύρω ηφαιστειακών νησίδων και όχι μόνο.
Οι μεγαλύτερες ηφαιστειακές κατολισθήσεις στη Γη συμβαίνουν από υποθαλάσσια ηφαίστεια και είναι αρκετές φορές μεγαλύτερες από αυτές που συμβαίνουν στην ξηρά. Υποθαλάσσιες κατολισθήσεις με όγκους 100–150 km3 έχουν σημειωθεί στα Κανάρια Νησιά τα τελευταία 43 εκατομμύρια χρόνια, αλλά οι μεγαλύτερες υποθαλάσσιες κατολισθήσεις θα μπορούσαν να ήταν έως και 900 km3 σε όγκο.Τεράστιες υποθαλάσσιες κατολισθήσεις έχουν σημειωθεί επίσης στα νησιά της Χαβάης τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια, οι μεγαλύτερες από τις οποίες αποτελούν σημαντικά τμήματα των νησιών από τα οποία προέρχονται.
Οι μεγαλύτερες κατολισθήσεις από ηφαίστεια ονομάζονται καταρρεύσεις οικοδομημάτων. Οι προιστορικές καταρρεύσεις διατηρούνται στο γεωλογικό αρχείο με τη μορφή αποθέσεων χιονοστιβάδων και ουλών κατάρρευσης.Αποθέσεις χιονοστιβάδας συντριμμιών μπορούν να βρεθούν έως και 20 χλμ. από το σημείο της κατάρρευσης. Οι ουλές κατάρρευσης είναι επίσης δείκτης κατάρρευσης οικοδομήματος και συχνά περιγράφονται ως «αμφιθεάτρου» ή σε σχήμα «πέταλου».Τέτοιες ουλές κατάρρευσης, ανοιχτές στο ένα άκρο, έχουν παρατηρηθεί από καιρό σε πολλές ηφαιστειακές περιοχές σε όλο τον κόσμο.Η μεγαλύτερη κατάρρευση ηφαιστειακού νησιωτικού οικοδομήματος στους ιστορικούς χρόνους έλαβε χώρα το 1888 όταν το νησί Ritter κατέρρευσε στα ανοιχτά της βόρειας ακτής της Παπούα Νέας Γουινέας.
Γεωδίφης με πληροφορίες από το USGS
περισσότερα,
https://www.scitepress.org/papers/2017/63858/63858.pdf
https://cyclades24.gr/2024/04/santorini-katolisthisi-sti-thirasia-deite-sygklonistiko-vinteo/
https://www.researchgate.net/figure/View-of-the-volcanic-complex-of-Santorini-Thera-including-the-Fira-town-on-the-caldera_fig3_242684593