Η κουλτούρα του κρασιού

Η κουλτούρα του κρασιού στην Ευρώπη προϋπήρχε των Ρωμαίων: στην αρχαία Ελλάδα, το κρασί υμνήθηκε από ποιητές, ιστορικούς και καλλιτέχνες. Ο Διόνυσος, ο Έλληνας θεός του κρασιού, αντιπροσώπευε όχι μόνο τη μεθυστική δύναμη του κρασιού όταν καταχραστεί, αλλά και τις κοινωνικές και ευεργετικές επιρροές του. Πράγματι, σύμφωνα με τον αρχαίο Έλληνα ιστορικό Θουκυδίδη:

«Οι λαοί της Μεσογείου άρχισαν να βγαίνουν από τη βαρβαρότητα όταν έμαθαν να καλλιεργούν ελιά και αμπέλια»

Η οινοποίηση εμφανίστηκε στην Ευρώπη με την επέκταση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε όλη τη Μεσόγειο, όταν δημιουργήθηκαν πολλές μεγάλες οινοπαραγωγικές περιοχές που υπάρχουν ακόμα και σήμερα. Ακόμη και τότε, η οινοποίηση ήταν μια ακριβής καλλιέργεια που ενθάρρυνε την ανάπτυξη διαφορετικών ποικιλιών σταφυλιών και τεχνικών καλλιέργειας.

Εμφανίστηκαν βαρέλια για αποθήκευση και αποστολή, μπουκάλια χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά και ακόμη και ένα υποτυπώδες σύστημα ονομασιών αναπτύχθηκε καθώς ορισμένες περιοχές απέκτησαν τη φήμη του καλού κρασιού. Καθώς η παραγωγή κρασιού βελτιωνόταν σταδιακά, η δημοτικότητά του αυξήθηκε και οι ταβέρνες με κρασί έγιναν κοινό χαρακτηριστικό στις πόλεις σε όλη την Αυτοκρατορία.

Με τους αιώνες που περνούν, η τέχνη της οινοποίησης εξαπλώθηκε στη Γαλλία, την Ισπανία, τη Γερμανία και μέρη της Βρετανίας. Μέχρι εκείνη την εποχή, το κρασί θεωρούνταν σημαντικό μέρος της καθημερινής διατροφής και οι άνθρωποι άρχισαν να προτιμούν πιο δυνατά, πιο βαριά κρασιά. Η ευρωπαϊκή εκτίμηση του κρασιού διήρκεσε καθ' όλη τη διάρκεια των σκοτεινών χρόνων. Εν μέρει επειδή το πόσιμο νερό ήταν ακόμα αναξιόπιστο, το κρασί προτιμήθηκε ως εναλλακτική λύση για τα γεύματα. Ταυτόχρονα, η αμπελοκαλλιέργεια και η παραγωγή προχώρησαν χάρη στην καλλιέργεια των μοναστηριών της Εκκλησίας σε όλη την ήπειρο, η οποία οδήγησε σε μερικούς από τους καλύτερους αμπελώνες στην Ευρώπη. 

Οι Βενεδικτίνοι μοναχοί, για παράδειγμα, έγιναν ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς κρασιού της Ευρώπης με αμπελώνες στις περιοχές Champagne, Burgundy και Bordeaux της Γαλλίας, καθώς και στις περιοχές Rheingau και Franconia της Γερμανίας. Οι τάξεις των εμπόρων και των ευγενών έπαιρναν κρασί με κάθε γεύμα και διατηρούσαν καλά εφοδιασμένα κελάρια.

Κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα μ.Χ., το κρασί εκτιμήθηκε ως μια πιο εξελιγμένη εναλλακτική λύση στη μπύρα και καθώς τα προϊόντα κρασιού άρχισαν να διαφοροποιούνται, οι καταναλωτές άρχισαν να εκτιμούν την έννοια της αλλαγής των συνηθειών κατανάλωσης. Οι άνθρωποι άρχισαν να συζητούν για τις αρετές και τα κακά του κρασιού με μεγαλύτερο ενθουσιασμό από ό,τι στους προηγούμενους αιώνες. 

Ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ παρατήρησε μάλιστα ότι «το καλό κρασί είναι ένα καλό οικείο πλάσμα αν χρησιμοποιείται καλά», σχολιάζοντας σιωπηρά την κακή χρήση του κρασιού αυτή τη στιγμή. Η εποχή του Σαίξπηρ είδε τη διαθεσιμότητα φρέσκου πόσιμου νερού στο Λονδίνο, μια σημαντική ανακάλυψη που έφερε τη βιομηχανία κρασιού σε μια νέα εποχή».

Οι βελτιωμένες τεχνικές παραγωγής τον 17ο-18ο αιώνα είχαν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση καλύτερων ποιοτήτων κρασιού, άρχισαν να χρησιμοποιούνται γυάλινα μπουκάλια με φελλούς και εφευρέθηκε το τιρμπουσόν. Η γαλλική οινοποιία απογειώθηκε σε αυτό το σημείο, με ιδιαίτερη αναγνώριση που δόθηκε στις ποικιλίες του Μπορντό από εμπόρους από τις Κάτω Χώρες, τη Γερμανία, την Ιρλανδία και τη Σκανδιναβία. Το Μπορντό αντάλλαξε το κρασί με τον καφέ και άλλα περιζήτητα είδη από τον Νέο Κόσμο, συμβάλλοντας στην ενίσχυση του ρόλου του κρασιού στο αναδυόμενο παγκόσμιο εμπόριο. Ενώ ο 19ος αιώνας θεωρείται η χρυσή εποχή του κρασιού για πολλές περιοχές, δεν ήταν χωρίς τραγωδία.

Γύρω στο 1863 πολλά γαλλικά αμπέλια υπέφεραν από μια ασθένεια που προκλήθηκε από την αφίδα Phylloxera, η οποία ρουφούσε το χυμό από τις ρίζες. Όταν ανακαλύφθηκε ότι τα αμπέλια στην Αμερική ήταν ανθεκτικά στη φυλλοξήρα, αποφασίστηκε να φυτευτούν αμερικανικά αμπέλια σε πληγείσες γαλλικές περιοχές. Αυτό δημιούργησε υβριδικά σταφύλια που παρήγαγαν ακόμη μεγαλύτερη ποικιλία κρασιών.

Τα τελευταία 150 χρόνια, η οινοποίηση έχει αλλάξει ριζικά την επανάσταση ως τέχνη και επιστήμη. Με την πρόσβαση στην ψύξη, έχει καταστεί ευκολότερο για τα οινοποιεία να ελέγχουν τη θερμοκρασία της διαδικασίας ζύμωσης και να παράγουν κρασιά υψηλής ποιότητας σε ζεστά κλίματα. Η εισαγωγή μηχανών συγκομιδής επέτρεψε στους οινοποιούς να αυξήσουν το μέγεθος των αμπελώνων τους και να τους κάνουν πιο αποδοτικούς. Η σύγχρονη εκτίμηση του κρασιού αποτίει φόρο τιμής στη διαχρονική τέχνη της οινοποίησης και καταδεικνύει τη σημασία του κρασιού στην ιστορία και την ποικιλομορφία του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου πολιτισμού».

Γεωδίφης με πληροφορίες από την σελίδα archaeohistories