Τελετουργικές συνήθειες των Μινωιτών, νέα στοιχεία από το Σίσι

Αεροφωτογραφία, Σίσι, Κρήτη.Χρυσό κολιέ (©EBSA, Μ. Αναστασιάδου).

Για γενιές, οι αρχαίοι Μινωίτες που ζούσαν στο νησί της Κρήτης έθαβαν τους νεκρούς τους σε κοινοτικούς τάφους. Μερικές φορές αυτά τα νεκροταφεία εγκαταλείφθηκαν σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. 

Σύμφωνα με το Greek Reporter, μια τέτοια νεκρόπολη σε αυτό που είναι γνωστό ως Ζώνη 9 στον παράκτιο οικισμό Σίσι, ακριβώς ανατολικά του παλατιού των Μαλίων της Εποχής του Χαλκού, έκλεισε δραματικά κατά τη διάρκεια μιας περίεργης τελετής που έλαβε χώρα πριν από περίπου 3.700 χρόνια. 

Οι αρχαιολόγοι βρήκαν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι οι τάφοι κατεδαφίστηκαν σκόπιμα, το έδαφος ισοπεδώθηκε και ο χώρος σφραγίστηκε με ένα στρώμα χώματος και λίθων. Επιπλέον, η κοινότητα γιόρτασε αυτό το γεγονός με ένα μεγάλο γλέντι. 

α) Μερικώς ανακατασκευασμένα λίθινα και κεραμικά αγγεία· β) θραύσματα κυπέλλων με ευθείες πλευρές· γ) κύπελλα με γείσο· δ) κύπελλα με ανάγλυφη διακόσμηση· ε) μαγειρικά σκεύη και πιάτα

Ακριβώς δυτικά του νεκροταφείου, οι ερευνητές βρήκαν 13.000 θραύσματα σπασμένων κυπέλλων, μπολ και μαγειρικών αγγείων που είχαν χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου τελετουργικού συμποσίου που σχετίζεται με το τέλος της χρήσης του νεκροταφείου. 

Αυτό το γεγονός έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια μιας περιόδου σημαντικών μετασχηματισμών στην Κρήτη, όταν οι κοινότητες μετατοπίζονταν από κοινωνικές δομές βασισμένες σε συγγενείς σε πιο συγκεντρωτικά συστήματα εξουσίας που συνοψίζονταν στην κατασκευή μεγάλων παλατιών. 

Οι συλλογικοί τάφοι, που ήταν από καιρό συνδεδεμένοι με την οικογενειακή ταυτότητα, έχαναν τον ρόλο τους ως κέντρο της τελετουργικής ζωής. Η «θανάτωση» αυτών των τάφων πιστεύεται ότι ήταν μια συμβολική πράξη που σηματοδότησε το τέλος μιας παλιάς εποχής και την αρχή μιας νέας. Διαβάστε το πρωτότυπο επιστημονικό άρθρο σχετικά με αυτήν την έρευνα στο Antiquity. Περισσότερα για τη θρησκευτική ζωή στο Σίσι, αναφέρονται στο «Cretan Coastal Rites».

Κρητικές Παράκτιες Τελετουργίες

Ένα μνημειώδες μινωικό κτίριο που περιβάλλει μια αυλή μήκους 110 ποδιών ανακαλύφθηκε στο Σίσι, στη βόρεια ακτή της Κρήτης. Χτισμένο γύρω στο 1700 π.Χ. και με δάπεδα με λεπτό σοβά, το κτίριο είναι παρόμοιο σε μέγεθος και μεγαλοπρέπεια με πολλά παλάτια στο νησί που χρονολογούνται στην ίδια περίοδο. 

Ωστόσο, δεν διαθέτει πολλά τυπικά χαρακτηριστικά αυτών των συγκροτημάτων, όπως αποθηκευτικούς χώρους, διοικητικό υλικό και βιομηχανικούς χώρους. Αρχαιολόγοι της Βελγικής Σχολής Αθηνών, σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου, βρήκαν μια σειρά από τελετουργικά σκεύη στο χώρο, προσφέροντας μια ένδειξη για το τι χρησίμευε.

 «Αυτό το κτίριο επικεντρώθηκε στην κεντρική του αυλή», λέει ο διευθυντής ανασκαφών Jan Driessen του Καθολικού Πανεπιστημίου της Λουβέν. «Είναι αρκετά σαφές ότι εκεί λάμβαναν χώρα θρησκευτικές τελετές». Κοντά, οι ερευνητές ανακάλυψαν τον τάφο μιας γυναίκας που χρονολογείται γύρω στο 1400 π.Χ., χαρακτηριστικό των Μυκηναίων, οι οποίοι ήρθαν από την ηπειρωτική Ελλάδα περίπου την εποχή που πέθανε. 

Η γυναίκα θάφτηκε με έναν χάλκινο καθρέφτη με λαβή από ελεφαντόδοντο και ένα κολιέ με χρυσές χάντρες. Οστά και χάλκινες περόνες που στηρίζονταν στον σκελετό της φαίνεται να κρατούσαν κάποτε τα ρούχα της γυναίκας στη θέση τους. Ο δικός της είναι ο πρώτος τάφος μυκηναϊκού τύπου που έχει βρεθεί τόσο ανατολικά στο νησί.

Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα archaeology.org

https://archaeology.org/news/2025/05/01/minoans-symbolicallykilled-their-cemeteries-during-ritual-ceremonies/

https://archaeology.org/issues/january-february-2020/digs-discoveries/digs-crete-sissi-complex/

https://www.cambridge.org/core/journals/antiquity/article/death-of-collective-tombs-in-middle-bronze-age-crete-new-evidence-from-sissi/77E9A0314FBA3AF133273C9AF3250D25#