Γιατρέ μη κάνεις κακό!
Τι σχέση έχει ο όρκος του Ιπποκράτη με την Οικολογία;
Το «Γιατρέ μη κάνεις κακό» (Ιπποκράτης, Ελλάδα, 5ος αιώνας π.Χ.) είναι ένα από τα κλασικά ηθικά πρότυπα της ιατρικής. Φυσικά, καθώς η ιατρική επιστήμη έχει προχωρήσει, οι θεραπείες που κάποτε θεωρούνταν ωφέλιμες είναι πλέον γνωστό ότι προκαλούν βλάβη, επομένως κάποιος πρέπει να εφαρμόσει αυτά τα πρότυπα στον χρόνο και τον τόπο δράσης.
Πώς ισχύουν όλα αυτά για την οικολογία και τι σχέση έχουν με την περιβαλλοντική επιστήμη;
Όλη η επιστήμη βασίζεται ή πρέπει να βασίζεται σε στοιχεία και η δουλειά του οικολόγου είναι να εξετάσει και να μετρήσει τα στοιχεία σχετικά με το πώς λειτουργεί ο βιολογικός κόσμος, πώς λειτουργούν και συνεχίζουν να υπάρχουν οι φυσικοί πληθυσμοί, οι κοινότητες και τα οικοσυστήματα. Δεδομένου ότι η εξέλιξη είναι το υπόβαθρο όλων αυτών των εργασιών, μακροπρόθεσμα τα μεμονωμένα είδη θα έρχονται και θα φεύγουν και θα αλλάζουν τη δυναμική που περιγράφουμε τώρα.
Στο επίπεδο της βασικής έρευνας ή του «γαλάζιου ουρανού», οι οικολόγοι αντιμετωπίζουν λίγα ηθικά ζητήματα. Αλλά στο επίπεδο της εφαρμοσμένης οικολογίας, γινόμαστε οι «γιατροί του κόσμου» γιατί πρέπει να αξιολογήσουμε τα προβλήματα που προκύπτουν στον φυσικό κόσμο από τις πράξεις ή τις αδράνειες των ανθρώπων. Κατά συνέπεια, όταν οι οικολόγοι διερευνούν προβλήματα που προκαλούνται από την εξόρυξη, την υλοτομία, την υδατοκαλλιέργεια ή τη γεωργία και τα σχετικά ζητήματα που προκαλούνται από την αύξηση του πληθυσμού, έχουμε μια ηθική ευθύνη που αποτυπώνεται στον όρκο του Ιπποκράτη.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι οικολόγοι και οι περιβαλλοντικοί επιστήμονες τα καταφέρνουν καλά, παρουσιάζοντας τα ζητήματα, την επιστήμη πίσω από τα μετρούμενα αποτελέσματα και τις καλύτερες προβλέψεις που μπορούν να κάνουν για μελλοντικές αλλαγές. Η επιστήμη της κλιματικής αλλαγής είναι το καλύτερο σημερινό παράδειγμα. Όμως, σε πολλούς τομείς, τα συμπεράσματα των καλύτερων οικολόγων και περιβαλλοντικών επιστημόνων μας πέφτουν κατά μέτωπο στο οικονομικό τρένο που οδηγεί το 95% της λήψης αποφάσεων σε πολιτικό και επιχειρηματικό επίπεδο.
Αυτό είναι το βασικό σημείο στο οποίο πρέπει να μπει ο όρκος του Ιπποκράτη αν θέλουμε να συμπεριφερόμαστε ηθικά. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε σε εταιρείες ή στην κυβέρνηση να εφαρμόζουν περιβαλλοντικές πολιτικές που είναι επιβλαβείς για τους πληθυσμούς, τις κοινότητες και τα οικοσυστήματα της Γης χωρίς να ακουστεί η φωνή μας. Αυτό δεν μας επιτρέπει να κατασκευάσουμε αποδεικτικά στοιχεία ή να πάμε πέρα από τα γνωστά. Μας επιτρέπει να πούμε ό,τι δεν είναι γνωστό και χρειάζεται διερεύνηση, και ότι η πολιτική του «αυτό που δεν ξέρεις δεν μπορεί να σε βλάψει» είναι βλακεία στο τετράγωνο. Τίποτα από αυτά δεν μας κάνει αγαπημένους στην επιχειρηματική κοινότητα ή στην κυβέρνηση που τάσσεται για οικονομική ανάπτυξη με κάθε κόστος.
Μπορούμε να ελπίζουμε ότι αυτό αλλάζει, έστω και αργά. Οι πολιτικοί και οι πετρελαϊκές εταιρείες μιλούν τώρα τουλάχιστον για «βιωσιμότητα» ενώ προχωρούν. Αλλά αν αποκτηθεί περισσότερος πλούτος εις βάρος της Γης, χάνουμε μακροπρόθεσμα.
Ένα σημαντικό πρόβλημα για τους οικολόγους είναι ότι οι επιχειρησιακές αλλαγές γίνονται στη δασοκομία, τη γεωργία και την εξόρυξη με ελάχιστη σκέψη για τις συνέπειές τους στη βιοποικιλότητα και οι οικολόγοι αφήνονται να μαζέψουν τα κομμάτια αργότερα. Αν θέλετε ένα άμεσο παράδειγμα, το fracking για πετρέλαιο και φυσικό αέριο είναι υπεραρκετό. Αυτός δεν είναι ένας έξυπνος τρόπος να λειτουργήσουμε αν θέλουμε να είμαστε διαχειριστές της Γης. Έτσι, σε κάθε κομμάτι της οικολογίας που κάνουμε, πρέπει να έχουμε κατά νου τον όρκο του Ιπποκράτη και να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να σταματήσουμε να βλάπτουμε τη Γη.
Και σε πολιτικό επίπεδο, θα μπορούσαμε να κάνουμε το ριζικό βήμα ζητώντας από κάθε Υπουργό Περιβάλλοντος να εκπαιδεύεται στην περιβαλλοντική επιστήμη και την οικολογία και να κατανοεί τα περιβαλλοντικά προβλήματα της Γης.
Γεωδίφης με πληροροφορίες από τις οικολογικές απόψεις των Charley Krebs και Judy Myers
https://www.zoology.ubc.ca/~krebs/ecological_rants/the-hippocratic-oath-and-ecology/
