Ένα γιγάντιο ηφαίστειο κρυμμένο σε κοινή θέα στον Άρη
Οι επιστήμονες λένε ότι ανακάλυψαν ένα γιγάντιο ηφαίστειο κρυμμένο σε κοινή θέα στον Άρη.
Το ηφαίστειο, που ονομάζεται προσωρινά Noctis, έχει πλάτος 280 μίλια και ανακαλύφθηκε δίπλα σε έναν θαμμένο παγετώνα στα ανατολικά του Άρη, κοντά στον ισημερινό του Κόκκινου Πλανήτη, αποκάλυψαν οι επιστήμονες στο 55ο Συνέδριο Σεληνιακής και Πλανητικής Επιστήμης που πραγματοποιήθηκε στο Τέξας.
Οι επιστήμονες δήλωσαν ότι το ηφαίστειο ύψους 29.600 ποδιών ήταν ενεργό από την αρχαιότητα μέχρι πρόσφατα και έχει πιθανά υπολείμματα πάγου παγετώνα κοντά στη βάση του.
Λένε ότι η ανακάλυψή του δείχνει ένα συναρπαστικό νέο μέρος για αναζήτηση ζωής και έναν πιθανό προορισμό για μελλοντική ρομποτική και ανθρώπινη εξερεύνηση.
Τα ευρήματα αναφέρθηκαν λεπτομερώς σε μια νέα μελέτη, μια κοινή προσπάθεια μεταξύ του Ινστιτούτου SETI και του Ινστιτούτου Άρη που εδρεύει στο Ερευνητικό Κέντρο Έιμς της NASA.
«Εξετάζαμε τη γεωλογία μιας περιοχής όπου είχαμε βρει τα ερείπια ενός παγετώνα πέρυσι, όταν συνειδητοποιήσαμε ότι βρισκόμασταν μέσα σε ένα τεράστιο και βαθιά διαβρωμένο ηφαίστειο», δήλωσε ο Δρ Πασκάλ Λι, πλανητολόγος και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Η τοποθεσία είχε φωτογραφηθεί επανειλημμένα από διαστημόπλοια σε τροχιά γύρω από τον Άρη από το Mariner 9 το 1971, είπαν οι επιστήμονες, αλλά το ηφαίστειο είχε διαβρωθεί πέρα από την εύκολη αναγνώριση και «κρύβονταν σε κοινή θέα» για δεκαετίες σε μια από τις πιο εμβληματικές περιοχές του Άρη, στα όρια ανάμεσα στο βαριά σπασμένο, Noctis Labyrinthus (Λαβύρινθος της Νύχτας) και τα μνημειώδη φαράγγια Valles Marineris.
Στο νοτιοανατολικό τμήμα του βρίσκεται μια λεπτή, πρόσφατη ηφαιστειακή απόθεση κάτω από την οποία είναι πιθανό να υπάρχει ακόμη πάγος παγετώνα.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, το συνονθύλευμα πολυεπίπεδων μεσαίων και φαραγγιών σε αυτό το ανατολικό τμήμα του Noctis Labyrinthus αποκάλυψε την ηφαιστειακή του φύση.
Το ηφαίστειο, που ονομάζεται προσωρινά Noctis, εκτείνεται σε πλάτος 280 μιλίων και ανακαλύφθηκε δίπλα σε έναν θαμμένο παγετώνα στα ανατολικά του Άρη.
Η κεντρική περιοχή της κορυφής χαρακτηρίζεται από πολλά υπερυψωμένα σημεία που σχηματίζουν ένα τόξο, φθάνοντας σε περιφερειακό ύψος και κατηφορίζοντας μακριά από την περιοχή της κορυφής.
Οι απαλές εξωτερικές πλαγιές εκτείνονται 140 μίλια μακριά προς διαφορετικές κατευθύνσεις.
Ένα κατάλοιπο καλντέρας, τα υπολείμματα ενός ηφαιστειακού κρατήρα που κάποτε φιλοξενούσε μια λίμνη λάβας, μπορεί να δει κανείς κοντά στο κέντρο της δομής.
Ροές λάβας, ενυδατωμένα κοιτάσματα ορυκτών καθώς και πυροκλαστικές αποθέσεις από ηφαιστειακά σωματίδια όπως τέφρα, στάχτες, ελαφρόπετρα και τέφρα, εμφανίζονται σε αρκετές περιοχές εντός της περιμέτρου της κατασκευής.
«Αυτή η περιοχή του Άρη είναι γνωστό ότι έχει μια μεγάλη ποικιλία από ενυδατωμένα ορυκτά που εκτείνονται σε μια μεγάλη έκταση της ιστορίας του Άρη», δήλωσε ο Sourabh Shubham, μεταπτυχιακός φοιτητής στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου του Maryland και συν-συγγραφέας της μελέτης.
« Πιστεύαμε ότι ήταν μία ηφαιστειακή τοποθεσία, οπότε μπορεί να μην είναι πολύ περίεργο να βρούμε ένα ηφαίστειο εδώ. Κατά κάποιο τρόπο, αυτό το μεγάλο ηφαίστειο είναι ένα πολυαναμενόμενο «βουνό της φωτιάς».
Το ηφαίστειο έχει βιώσει εκρήξεις στη σύγχρονη εποχή, αλλά είναι άγνωστο εάν είναι ακόμα ενεργό και μπορεί να εκραγεί ξανά.
Εκτός από το ηφαίστειο, η μελέτη αναφέρει την ανακάλυψη μιας περιοχής 1.930 τετραγωνικών μιλίων (τρία τέταρτα του μεγέθους του Ντέλαγουερ) ηφαιστειακών αποθέσεων εντός της περιμέτρου του ηφαιστείου που παρουσιάζουν μεγάλο αριθμό χαμηλών, στρογγυλεμένων και επιμήκων αναχωμάτων που μοιάζουν με φουσκάλες .
Αυτές οι «φουσκάλες» ερμηνεύεται ότι είναι ένα πεδίο «χωρίς ρίζες κώνων», αναχώματα που παράγονται από εκρηκτικό εξαερισμό ή διόγκωση ατμού όταν μια λεπτή κουβέρτα καυτών ηφαιστειακών υλικών ακουμπάει πάνω σε μια επιφάνεια πλούσια σε νερό ή πάγο.
Εν τω μεταξύ, ο Lee πρόσθεσε ότι ένας συνδυασμός παραγόντων κάνει την τοποθεσία του ηφαιστείου Noctis «εξαιρετικά συναρπαστική».
«Είναι ένα αρχαίο και μακρόβιο ηφαίστειο τόσο βαθιά διαβρωμένο που θα μπορούσατε να περπατήσετε, να οδηγήσετε ή να πετάξετε μέσα από αυτό για να εξετάσετε, να λάβετε δείγματα και να χρονολογήσετε διαφορετικά μέρη του εσωτερικού του για να μελετήσετε την εξέλιξη του Άρη στο χρόνο».
«Είχε επίσης μια μακρά ιστορία αλληλεπίδρασης της θερμότητας με το νερό και τον πάγο, γεγονός που το καθιστά μια προνομιακή τοποθεσία για την αστροβιολογία και την αναζήτησή μας για σημάδια ζωής».
Οι επιστήμονες λένε ότι το ηφαίστειο βρίσκεται στο ανατολικό άκρο μιας ευρείας περιφερειακής τοπογραφικής ανόδου που ονομάζεται Tharsis, όπου βρίσκονται τρία άλλα γνωστά γιγάντια ηφαίστεια: το Ascraeus Mons, το Pavonis Mons και το Arsia Mons.
Σύμφωνα με τη NASA, ο Άρης απέχει 140 εκατομμύρια μίλια από τη Γη.
Γεωδίφης με πληροφορίες από NASA/USGS, SETI Institute
https://www.seti.org/press-release/giant-volcano-discovered-mars
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Το γιγάντιο ηφαίστειο που ανακαλύφθηκε πρόσφατα στον Άρη βρίσκεται ακριβώς νότια του ισημερινού του πλανήτη, στον ανατολικό λαβύρινθο Noctis, δυτικά του Valles Marineris, του τεράστιου συστήματος φαραγγιών του πλανήτη. Το ηφαίστειο βρίσκεται στο ανατολικό άκρο μιας ευρείας περιφερειακής τοπογραφικής ανύψωσης που ονομάζεται Tharsis, όπου βρίσκονται τρία άλλα γνωστά γιγάντια ηφαίστεια: το Ascraeus Mons, το Pavonis Mons και το Arsia Mons. Αν και πιο διαβρωμένο και λιγότερο ψηλό από αυτούς τους γίγαντες, το ηφαίστειο που ανακαλύφθηκε πρόσφατα ανταγωνίζεται τα άλλα σε διάμετρο, που είναι περίπου 450 km (κόκκινος διακεκομμένος κύκλος σε αυτήν την εικόνα). Πιθανός θαμμένος πάγος παγετώνα αναφέρεται επίσης κάτω από μια σχετικά πρόσφατη ηφαιστειακή απόθεση εντός της περιμέτρου του διαβρωμένου ηφαιστείου, καθιστώντας την περιοχή ελκυστική για αναζήτηση ζωής και μελλοντική ρομποτική και ανθρώπινη εξερεύνηση. (Εικόνα φόντου: NASA/USGS Mars globe. Γεωλογική ερμηνεία και σχολιασμοί από Pascal Lee και Sourabh Shubham 2024)