Το φάντασμα του υπερτουρισμού
Στο κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού, από τα καπνά στην ντομάτα και από την ντομάτα στα κρεβάτια.Μετά τι;
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περισσότεροι τουρίστες από ποτέ στην παγκόσμια ιστορία.
Ο διεθνής τουριστικός τομέας αναμένεται να αυξάνεται 3,3% ετησίως, έως το 2030. Όμως, από το 2017 πολλά μέσα ενημέρωσης δημοσίευσαν λίστες με προορισμούς που δεν συνιστώνται λόγω υπερβολικού αριθμού τουριστών.
Τι είναι ο υπερτουρισμός;
Η συμφόρηση ή ο συνωστισμός από την περίσσεια τουριστών, με αποτέλεσμα τις συγκρούσεις με τους ντόπιους λέγεται υπερτουρισμός.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (UNWTO) τον ορίζει ως «την επίδραση του τουρισμού σε έναν προορισμό ή μέρη του, που επηρεάζει υπερβολικά την αντιληπτή ποιότητα ζωής των πολιτών ή/και την ποιότητα των εμπειριών των επισκεπτών με αρνητικό τρόπο».
Αυτός ο ορισμός δείχνει πώς ο υπερτουρισμός μπορεί να παρατηρηθεί τόσο μεταξύ των ντόπιων, οι οποίοι βλέπουν τον τουρισμό ως παράγοντα αναστάτωσης που επιβαρύνει όλο και περισσότερο την καθημερινή ζωή, όσο και των επισκεπτών, που μπορεί να θεωρούν ενόχληση τον μεγάλο αριθμό τουριστών. Ο όρος χρησιμοποιείται συχνά μόνο από το 2015, αλλά τώρα είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη έκφραση για να περιγράψει τις αρνητικές επιπτώσεις που αποδίδονται στον τουρισμό.
Στη δεκαετία του 1990 οι κάτοικοι της Ισπανίας, της Ελλάδας, της Μάλτας και της Γαλλίας άρχισαν να αντιτίθενται στον μαζικό τουρισμό, ο οποίος θεωρούνταν κατά κάποιο τρόπο πιεστικός. Στις αγροτικές περιοχές της Λατινικής Αμερικής, οι περιβαλλοντικές ανησυχίες ήταν ο βασικός μοχλός για την αυξανόμενη δυσαρέσκεια και τις κοινωνικές εκστρατείες κατά της ανάπτυξης των τουριστικών ακινήτων.
Στο Μεξικό και την Κεντρική Αμερική, έντονες διαμαρτυρίες πυροδοτήθηκαν από κερδοσκοπία τουριστικών ακινήτων παράλληλα με την εκμετάλλευση των εργαζομένων, ακόμη και την εκκένωση ή τον εκτοπισμό των κατοίκων της περιοχής.
Το 2017 η Ευρώπη είδε ένα κύμα διαμαρτυριών κατοίκων σε πόλεις, όπως η Βαρκελώνη, η Βενετία και η Πάλμα ντε Μαγιόρκα. Τα προβλήματα που προκύπτουν από τον υπερτουρισμό άρχισαν να συζητούνται σε ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις, αλλά δεν έχει συμφωνηθεί ένας κοινά αποδεκτός ορισμός του φαινομένου.
Ο υπερτουρισμός έχει εξελιχθεί σε ένα ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο. Οι κυβερνήσεις, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης και μάρκετινγκ προορισμού προσπαθούν να αντιμετωπίσουν ή αδιαφορούν παντελώς για το πρόβλημα. Οι παράγοντες που ευνοούν τον υπερτουρισμό περιλαμβάνουν μεγαλύτερους αριθμούς τουριστών, οικονομικά προσιτά ταξίδια, νοοτροπία που κυριαρχείται από την επιθυμία για οικονομική ανάπτυξη, τη βραχυπρόθεσμη εστίαση στον τουρισμό, τον ανταγωνισμό για τοπικές υπηρεσίες και ανέσεις και πολλά άλλα.
Λήψη μέτρων κατά του υπερτουρισμού;
Τον Σεπτέμβριο του 2018, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (UNWTO) δημοσίευσε μια έκθεση για τον υπερτουρισμό και τον τρόπο αντιμετώπισής του. Η έκθεση υπογραμμίζει τη σημασία της εξέτασης του τουρισμού σε τοπικό πλαίσιο και περιγράφει λεπτομερώς 11 στρατηγικές για την αντιμετώπιση του υπερτουρισμού:[1] Αύξηση της φυσικής διασποράς του πλήθους μεταξύ διαφορετικών αξιοθέατων εντός μιας πόλης/προορισμού. Αύξηση της χρονικής διασποράς των τουριστών (π.χ. ενθαρρύνοντας επισκέψεις εκτός εποχής). Προώθηση νέων και ειδικών δρομολογίων και αξιοθέατων. Να κάνουν αποτελεσματική χρήση των κανονισμών για τον τουρισμό. Προσαρμογή δραστηριοτήτων σε συγκεκριμένα τμήματα της τουριστικής αγοράς. Διασφάλιση ότι οι κοινότητες και οι κάτοικοι επωφελούνται από τον τουρισμό· Δημιουργία εμπειριών ευεργετικών τόσο για τους τουρίστες όσο και για τους κατοίκους. Επέκταση των υποδομών. Συμμετοχή των κατοίκων της περιοχής στη χάραξη τουριστικής πολιτικής. Διερεύνηση των πιθανών αρνητικων επιπτώσεων του τουρισμού στις τοπικές κοινότητες. Χρησιμοποίηση δεδομένων για την παρακολούθηση και την αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με τον υπερτουρισμό.
Στη Σαντορίνη, οι επισκέπτες κρουαζιερόπλοιων έχουν περιοριστεί στους 8.000 την ημέρα λόγω υπερτουρισμού μετά από χρόνια κατά τα οποία το νησί των 15.000 κατοίκων δεχόταν έως και 18.000 τουρίστες την ημέρα.
Η Βενετία αντιμετώπισε μείωση του πληθυσμού λόγω του υπερτουρισμού. Το 2019 το Forbes τον χαρακτήρισε έναν από τους «πιο αξιοσημείωτους υπερτουριστικούς προορισμούς» στον κόσμο.Το Κάπρι το 2018 δοκίμασε τρόπους για να περιορίσει τον ημερήσιο τουρισμό.Το Cinque Terre είχε 2,5 εκατομμύρια επισκέπτες το 2015 και οι τοπικές αρχές προσπάθησαν να περιορίσουν τους επισκέπτες σε 1,5 εκατομμύρια το 2016, αλλά μια αντίδραση είχε ως αποτέλεσμα να αποσυρθεί.
Η εταιρεία συμβούλων McKinsey & Company προτείνει ότι για να αποφευχθεί ο υπερτουρισμός πρέπει κανείς να επικεντρωθεί σε τέσσερις προτεραιότητες:Δημιουργήστε μια ολοκληρωμένη βάση δεδομένων και ενημερώστε την τακτικά. Καθιερώστε μια στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης μέσω αυστηρού, μακροπρόθεσμου σχεδιασμού. Συμμετοχή όλων των τμημάτων της τοπικής κοινωνίας στον σχεδιασμό. Βρείτε νέες πηγές χρηματοδότησης.
«Αλλά θέλω περισσότερα από αυτά που βλέπετε, θέλω περισσότερα...» Pino Daniele....
Γεωδίφης με πληροφορίες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, BBC και τις εγκυκλοπαίδειες Britannica, Βικιπαίδεια, Treccani.
