Για τί περιοχή μιλάμε;

Το απίστευτο σεισμικό σμήνος που βρίσκεται σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή στα ανοικτά των ακτών του νησιού Σαντορίνη, εντείνεται περαιτέρω. Μόνο τις τελευταίες ώρες έχουν καταγραφεί άλλοι 14 (!!) σεισμοί μεγέθους 4 και άνω Ο ισχυρότερος, πριν από μισή ώρα, είχε μέγεθος 5,0.

Συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό το σεισμικό σμήνος που πλήττει τα νησιά Σαντορίνη και Άνυδρο.Τις τελευταίες ώρες φτάσαμε σε 566 τοπικούς σεισμούς σε μόλις έξι ημέρες, και αυτοί είναι μόνο εκείνοι με μέγεθος γενικά μεγαλύτερο από 2. Αν μείνουμε στην υπόθεση της τεκτονικής προέλευσης αυτών των κραδασμών, ποια ρήγματα θα μπορούσαν να εμπλέκονται στην τρέχουσα κρίση; σεισμικός; 

Υπήρξαν ποτέ σημαντικοί σεισμοί σε αυτή την περιοχή ιστορικά;

 Η απάντηση, ως συνήθως, δεν είναι απλή αλλά είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα! Ας τα πάρουμε από την αρχή! Το Ελληνικό Τόξο είναι μια γεωλογικά πολύ ενδιαφέρουσα περιοχή, διάσπαρτη με πολυάριθμα ηφαιστειακά συστήματα γνωστά σε όλο τον κόσμο και είναι το σκηνικό της πολύ συχνής και περιστασιακά έντονης σεισμικότητας. 

Όλος αυτός ο δυναμισμός προκαλείται από τη βύθιση της αφρικανικής πλάκας κάτω από τη μικροπλάκα του Αιγαίου με ρυθμό περίπου 0,9 εκατοστά/έτος. Η περιοχή που επλήγη από το σμήνος αυτών των ημερών είναι από τις πιο δραστήριες του ηφαιστειακού τόξου, τόσο από πλευράς σεισμών όσο και ηφαιστειακών εκρήξεων. Μάλιστα, εδώ έχουν εντοπιστεί ορισμένα σημαντικά συστήματα επέκτασης ρηγμάτων, τα οποία εκτείνονται μεταξύ των νησιών Σαντορίνης, Άνυδρου και Αμοργού. 

Το πιο γνωστό και πιο μελετημένο είναι αυτό της Αμοργού, που θεωρείται ότι ευθύνεται για τους δύο βίαιους δίδυμους σεισμούς του 1956. Πρόκειται για δύο σεισμικά γεγονότα που σημειώθηκαν τη νύχτα της 9ης Ιουλίου 1956, με διαφορά 13 λεπτών μεταξύ τους: το πρώτο στις 03:11 με εκτιμώμενο μέγεθος μεταξύ 7,2 και 7,8, το δεύτερο στις 03:24 με εκτιμώμενο μέγεθος μεταξύ 6,0 και 7,2. 

Οι δύο σεισμοί προκάλεσαν ένα μεγάλο τσουνάμι που έπληξε μεγάλο μέρος της Ανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και του Ισραήλ. Στις ακτές του νησιού της Αμοργού τα κύματα έφτασαν σε ύψος πάνω από 20 μέτρα. Ο σεισμός και το τσουνάμι άφησαν πίσω τους 53 νεκρούς, τουλάχιστον 100 τραυματίες και περισσότερα από 3.200 κτίρια καταστράφηκαν. 

Το ρήγμα που ευθύνεται για το σοκ εκτείνεται για πάνω από 75χλμ. αν λάβουμε υπόψη τις παρακείμενες δευτερεύουσες γεωδομές, πράγμα που σημαίνει ότι είναι απολύτως ικανό να προκαλέσει σεισμούς μεγέθους μεγαλύτερου από 7. 

Η επιφάνεια του ρήγματος της Αμοργού, υπεύθυνο για τους δύο βίαιους σεισμούς του 1956.

Με τα χρόνια, δύο άλλες πολύ σημαντικές τεκτονικές δομές  έχουν εντοπιστεί στο ίδιο περιοχή : αυτή της Ανάφης-Αστυπάλαιας και της Σαντορίνης-Αμοργού, και οι δύο μήκους μεταξύ 55 και 65 χιλιομέτρων, επίσης δυνητικά ικανές να προκαλέσουν σεισμούς ίσου ή μεγαλύτερου από 7. 

Σε αντίθεση με το ρήγμα της Αμοργού, ωστόσο, αυτές οι δύο γεωδομές δεν έχουν δημιουργήσει σημαντικούς σεισμούς τον περασμένο αιώνα, αλλά μόνο δύο σεισμοί των M 6,1 και 6,0 το 1911 και το 1919. Τι σημαίνει αυτό; Αυτά τα δύο ρήγματα θα μπορούσαν να αποκλειστούν και θα μπορούσαν να συσσωρεύουν στρες που, αργά ή γρήγορα, θα εξαλειφθεί με έναν βίαιο σεισμό περισσότερο ή λιγότερο ισχυρό από αυτόν του 1956. Ή ότι τα δύο ρήγματα ολισθαίνουν αργά με σεισμικό τρόπο, δηλαδή χωρίς δημιουργώντας σεισμούς (ναι, υπάρχουν και σεισμικές κινήσεις!). 

Είναι πολύ δύσκολο να πούμε εάν το σμήνος αυτών των ημερών αποδίδεται σε μία από αυτές τις γεωδομές, όπως είναι πρακτικά αδύνατο να διακινδυνεύσουμε μια εικασία για την εξέλιξη της σεισμικής κρίσης. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι πρόκειται για μια περιοχή που έχει προκαλέσει ιστορικά πολύ βίαιους σεισμούς και που αργά ή γρήγορα (ελπίζουμε όλο και περισσότερο αργότερα) θα προκαλέσει άλλους, ηθελημένα ή μη. 

Επομένως, ακόμη και όταν τελειώσει το σμήνος, η προσοχή στην περιοχή θα πρέπει να παραμένει πάντα υψηλή, ειδικά για τα πρωτόκολλα εκκένωσης σε περίπτωση τσουνάμι, το οποίο μπορεί πάντα να φτάσει ξαφνικά λόγω σεισμικής και ηφαιστειακής δραστηριότητας.

Il Mondo dei Terremoti  

Νέα και άρθρα για τον κόσμο των σεισμών και των ηφαιστείων

https://www.nature.com/articles/s43247-024-01839-0?fbclid=IwY2xjawIN99VleHRuA2FlbQIxMAABHXvtAHPHzHwQCkqQvF-F8hPtrcCzdQqHbGqdmK4Npk2Xh3CbibKEbB0VYQ_aem_c2NvUQKYo7Y75y4dXeGlOA

https://www.facebook.com/Ilmondodeiterremoti/posts/pfbid02Cvuyno8zwPN9uCxWhBBWD8SxMRNFidYyLMo8nTy3avo6A7pDPxbiUj5K1fb8FuwPl

Αρκετά επίκεντρα για το κύριο σοκ (αστέρι) και το δίδυμο σοκ (κουκκίδα) αντιπροσωπεύονται, όπως συνοψίζονται στους Brüstle et al.13, με δύο προτεινόμενους εστιακούς μηχανισμούς που υπολογίζονται για το επίκεντρο που σημειώνονται με ένα αστέρι και έναν αστερίσκο. Τα κύρια ρήγματα αντιπροσωπεύονται από μαύρες γραμμές, με παχύτερα ίχνη για μεγαλύτερα και ψηλότερα ρήγματα και τροποποιούνται από προηγούμενες εργασίες Σ.-Α. ρήγμα: ρήγμα Σαντορίνης-Αμοργού. Τμήματα ρηγμάτων που διερευνήθηκαν με τα ROV κατά τη διάρκεια της κρουαζιέρας AMORGOS-23 εντοπίζονται με κίτρινα και λευκά ορθογώνια. Οι υποθαλάσσιες κατολισθήσεις που εντοπίστηκαν είναι με διακεκομμένο κόκκινο χρώμα, ενώ η παρατήρηση ενός πιθανού καθρέφτη ρήγματος που σχετίζεται με το γεγονός του 1956 κατά μήκος του ρήγματος της Αμοργού είναι μια κόκκινη κουκκίδα. Οι μετρημένες προβολέςτου τσουνάμι του 1956 παρουσιάζονται ως μπλε ράβδοι. Στο ένθετο, άλλες παρατηρήσεις τσουνάμι του γεγονότος του 1956 εντοπίζονται με μπλε 14 και λευκές 20 κουκκίδες. Οι ανοιχτό μωβ περιοχές είναι τα ηφαίστεια της ξηράς και της θάλασσας. Τα μωβ βέλη στην Αστυπάλαια και τη Σαντορίνη δείχνουν τις σχετικές μετατοπίσεις τους προς τα νοτιοανατολικά και νοτιοδυτικά, αντίστοιχα, με ρυθμό ~4 mm/έτος, σε σχέση με το κεντρικό Αιγαίο (Νάξος. Το όρος Κρούκελος στην Αμοργό συμβολίζεται με μαύρο τρίγωνο. Οι δύο αρχαιολογικοί χώροι που παρουσιάζουν μακροχρόνια καθίζηση της βόρειας ακτής της Αμοργούβρίσκονται στα Κατάπολα (Κ.) και στην Αιγιάλη (Α.).