Τα μαγματικά συστήματα είναι πολύπλοκα!
Καλώς ήρθατε πίσω στο Eruptions, τώρα στη νέα του μορφή.
Επρόκειτο να κυκλοφορήσω επίσημα στις 2 Μαρτίου, αλλά ο κόσμος είναι περίπλοκος. Έτσι, ως προεπισκόπηση, έγραψα μερικές πληροφορίες για την αναταραχή γύρω από τη Σαντορίνη.
Στις 15 Φεβρουαρίου, εντοπίστηκε τρέμουλο κοντά στη Σαντορίνη — και αυτό τείνει να συμβαδίζει με την κίνηση του μάγματος. Αυτό δεν σημαίνει ότι μια έκρηξη είναι επικείμενη, αλλά αλλάζει ορισμένες από τις ερμηνείες της δραστηριότητας μέχρι στιγμής.
Πιθανώς η πιο σημαντική αναταραχή αυτή τη στιγμή είναι στο Αιγαίο Πέλαγος. Έχουν σημειωθεί χιλιάδες μικροί έως μέτριοι σεισμοί κοντά στο φημισμένο ηφαιστειακό νησί της Σαντορίνης (γνωστό και ως Θήρα στην ηφαιστειογενή κοινότητα). Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων του νησιού έχουν εκκενώσει.
Το νησί είναι ένας σημαντικός τουριστικός προορισμός, με το ζεστό του κλίμα και το δραματικό τοπίο που σχηματίστηκε από μια τεράστια έκρηξη το ~ 1600 π.Χ. — η μινωική έκρηξη που θα μπορούσε να έπαιξε ρόλο στην κατάρρευση των πολιτισμών στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου.
Η Μινωική έκρηξη είναι μια από τις μεγαλύτερες που είναι γνωστή τα τελευταία 10.000 χρόνια. Η Σαντορίνη απέχει πολύ από μια «σιωπηλή καλντέρα». Η τεράστια μινωική έκρηξη - που πιστεύεται ότι είναι 7 στον Ηφαιστειακό Εκρηκτικό Δείκτη - ήταν μόνο μία από τις πολλαπλές γιγάντιες εκρήξεις που σχηματίζουν καλντέρα πριν από ~ 180.000 χρόνια (συμπεριλαμβανομένης της καλντέρας του Σκάρου πριν από 70.000 χρόνια… ένα όνομα που θα ενέκρινε ο Δαύρος).
Το ηφαιστειακό σύστημα της Σαντορίνης έχει βιώσει τουλάχιστον 10 εκρήξεις, μερικές τόσο μεγάλες όσο το VEI 4, από τη μινωική έκρηξη του ~ 1600 π.Χ.
Η πιο πρόσφατη δραστηριότητα σχημάτισε θόλους λάβας μέσα στην καλντέρα, συμπεριλαμβανομένης της Νέας Καμένης. Αυτή φαίνεται να είναι η περιοχή στην οποία επικεντρώνεται η τρέχουσα αναταραχή, με παραμόρφωση από τα μέσα του 2024.
Οι σεισμοί που συγκλονίζουν την περιοχή από τον Ιανουάριο βρίσκονται πιο κοντά στο Κολούμπο, ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο βόρεια του νησιού που θεωρείται τελευταία φορά ότι εξερράγη γύρω στο 1650. Λοιπόν, γιατί η ανησυχία για έκρηξη επικεντρώνεται στη Σαντορίνη; Μέρος αυτού οφείλεται στο ότι τα μαγματικά συστήματα είναι πολύπλοκα!
Όταν το μάγμα εισχωρεί κάτω από ένα μεγάλο σύστημα όπως η Σαντορίνη, θα μεταναστεύσει προς τα πάνω από την πηγή του δεκάδες χιλιόμετρα κάτω από το ηφαίστειο, αλλά επίσης μπορεί να κινηθεί πλευρικά μέσω αδυναμιών και καθιερωμένων οδών στον φλοιό.Εδώ είναι η πραγματική πρόκληση αυτή τη στιγμή: Οι επιστήμονες της Γης που μελετούν τους σεισμούς δεν είναι σίγουροι τι προκαλεί τους σεισμούς. Θα μπορούσαν να σχηματιστούν από εισερχόμενο μάγμα, υδροθερμικά υγρά (ζεστό νερό, περισσότερο ή λιγότερο) ή τεκτονική πίεση στον φλοιό (άρα, δεν σχετίζεται με πιθανή έκρηξη).
Στην πραγματικότητα, αν και οι σεισμοί συμπίπτουν με τη Σαντορίνη και το Κολούμπο, πολλοί άνθρωποι που παρακολουθούσαν την κατάσταση πίστευαν ότι οι σεισμοί είναι τεκτονικής —όχι ηφαιστειακής— προέλευσης. Χωρίς αλλαγές σε άλλα ηφαιστειακά σήματα παρακολούθησης, όπως αυξημένο φούσκωμα της επιφάνειας του εδάφους (που περιπλέκεται εδώ από το γεγονός ότι μεγάλο μέρος αυτής της επιφάνειας βρίσκεται κάτω από τον ωκεανό), αύξηση της απελευθέρωσης ηφαιστειακών αερίων όπως διοξείδιο του άνθρακα ή διοξείδιο του θείου (και πάλι, πολύπλοκα λόγω της τοποθεσίας), σεισμοί όπως αυτοί από μόνοι τους δεν αρκούν για να πούμε ότι «έρχεται έκρηξη».
Το να εξηγώ όλες τις αποχρώσεις της ηφαιστειακής σεισμικότητας (σεισμοί) είναι κάτι που διαρκεί εβδομάδες στα μαθήματά μου, αλλά υπάρχουν διαφορές στον τύπο της δόνησης που προκαλείται από τεκτονικά γεγονότα (σε ρήγματα) και την κίνηση του μάγματος. Εάν το μάγμα κινείται προς την επιφάνεια πριν από μια έκρηξη, οι ηφαιστειολόγοι αναζητούν τρόμο — συνεχές τίναγμα που μπορεί να μην είναι αισθητό στην επιφάνεια.
Αυτό το συνεχές βουητό προκαλείται από το μάγμα (θυμηθείτε, είναι ένα πολύ παχύρρευστο υγρό!) που αλέθεται μέσα από τους βράχους στο δρόμο του προς την επιφάνεια. Αν και πολλά από τα μέχρι τώρα στοιχεία είχαν κάνει τον κόσμο να πιστεύει ότι οι σεισμοί είναι τεκτονικοί, στις 15 Φεβρουαρίου άρχισε να καταγράφεται δόνηση κοντά στη Σαντορίνη.
Αυτό σίγουρα σπρώχνει την κατάσταση περισσότερο σε ηφαιστειακή παρά σε τεκτονική — στην πραγματικότητα, ο Δρ Κώστας Συνολάκης των Φυσικών Καταστροφών και της Ακαδημίας Αθηνών πιστεύει, με την άφιξη του ηφαιστειακού τρόμου, τα σμήνη σεισμών είναι κυρίως ηφαιστειακής προέλευσης.
Ένα μεγάλο ερώτημα είναι η σχέση του πλήθους των σεισμών από τον Ιανουάριο και αυτής της νέας εξέλιξης. Πολλά ηφαίστεια βιώνουν τρόμο χωρίς έκρηξη, επομένως η προσεκτική παρακολούθηση του σεισμού και του βάθους των σεισμών θα βοηθήσει να δώσουν στους ειδικούς τις πληροφορίες που χρειάζονται για να αναπτύξουν ένα μοντέλο για το τι συμβαίνει.
Αναρτήσεις
