Άνοδος των θαλασσών, εξαφάνιση φωνών...
Μια ιστορία ιθαγενών από το Martha's Vineyard-Μάρθας Βίνεγιαρντ, Μασαχουσέτη, Ηνωμένες Πολιτείες.
Στο βιβλίο του «Τίποτα περισσότερο από αυτή τη γη», ο συγγραφέας Τζόζεφ Λι αναλογίζεται πώς έζησε ως Γουαμπανόγκ σε έναν τόπο που διαμορφώθηκε από τον αποικισμό.
Όταν ο Τζόζεφ Λι, πρώην μέλος του Grist, λέει στους ανθρώπους ότι η οικογένειά του κατάγεται από το Martha's Vineyard, ένα νησί στα ανοικτά των ακτών της Μασαχουσέτης, αυτοί πάντα φαίνονται μπερδεμένοι σχετικά με το τι σημαίνει να προέρχεται κανείς από έναν δημοφιλή προορισμό διακοπών για προέδρους των ΗΠΑ και διασημότητες όπως η Όπρα. Η σύγχυσή τους βαθαίνει όταν εξηγεί ότι είναι ιθαγενής και μέλος του έθνους Aquinnah Wampanoag.
«Η έκπληξή τους λέει τόσα πολλά για το Martha's Vineyard όσο και για τον τρόπο που αυτή η χώρα βλέπει τους αυτόχθονες», γράφει ο Lee στο νέο του βιβλίο, Nothing More of This Land[Τίποτα περισσότερο από αυτή τη γη, το οποίο δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα . «Πολύ λίγοι άνθρωποι το λένε ποτέ, αλλά πάντα νιώθω ένα ανείπωτο αλλά νόμιζα ότι ήσασταν όλοι νεκροί σε εκείνες τις στιγμές».
Σε όλο το βιβλίο του, ο Λι καταπιάνεται με το ερώτημα του τι σημαίνει να είσαι ιθαγενής. Είναι ένα ερώτημα άρρηκτα συνδεδεμένο με την κλιματική αλλαγή, λέει ο Λι, επειδή είναι ένα ερώτημα που σχετίζεται άμεσα με τη γη. Στο Martha's Vineyard, η κοινότητα του Λι έχει από καιρό επιβαρυνθεί με τις επιπτώσεις του αποικισμού, ο οποίος τροφοδοτεί τόσο την ακραία αστικοποίηση όσο και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Ο Λι ανιχνεύει την ιστορία του δικού του φυλετικού έθνους, αναλογίζεται το γεγονός ότι είναι μικτή φυλή και ζει στη διασπορά, και οραματίζεται πιθανά μέλλοντα απαλλαγμένα από αποικιακούς περιορισμούς.
Αυτή η συνέντευξη έχει συμπυκνωθεί και υποστεί επεξεργασία για λόγους σαφήνειας.
Ε.Πώς θα περιγράφατε τη σύνδεση μεταξύ της ιθαγενούς ταυτότητας και της κλιματικής αλλαγής;
Α.Όταν μιλάς για αυτόχθονες πληθυσμούς, πρέπει να μιλάς για γη. Και αυτή τη στιγμή, όταν μιλάς για γη σε οποιοδήποτε πλαίσιο, η κλιματική αλλαγή είναι το διαφαινόμενο φόντο. Πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αυτόχθονες κοινότητες μπορεί να μη σχετίζονται εξωτερικά με την κλιματική αλλαγή, αλλά επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή. Ο αγώνας για τα δικαιώματα στο νερό, που θα έλεγα ότι είναι ένας αγώνας κυριαρχίας και ένας πολιτικός αγώνας, γίνεται πιο δύσκολος και τα διακυβεύματα είναι υψηλότερα λόγω της ξηρασίας. Οι εντάσεις γύρω από την ιδιοκτησία γης και τι κάνουμε με τη γη μας γίνονται επίσης πιο περίπλοκες από τις κλιματικές επιπτώσεις, όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και οι ισχυρότερες καταιγίδες που κατατρώγουν τη γη μας. Αν μάχεστε για γη και η γη για την οποία μάχεστε συρρικνώνεται επειδή η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει, αυτό κάνει αυτόν τον αγώνα πολύ πιο έντονο και πολύ πιο επείγον. Θα μπορούσατε να εξετάσετε τον σολομό και το δικαίωμα προστασίας του σολομού και για τρόπους διαβίωσης και όλα αυτά γίνονται πιο περίπλοκα όχι μόνο λόγω της υπεραλίευσης αλλά και επειδή ο σολομός και άλλα ψάρια επηρεάζονται από τη θέρμανση των υδάτων και την κλιματική αλλαγή. Σε οποιοδήποτε σημείο της ιστορίας που εξετάζετε, η κλιματική αλλαγή είναι παρούσα.
Ε.Μεγάλωσα επίσης σε ένα νησί που αποτελεί τουριστικό κόμβο και σε τόσες πολλές κοινότητες αυτό συχνά θεωρείται ως ο μόνος βιώσιμος οικονομικός μοχλός. Μπορείτε να μας μιλήσετε για το πώς είναι να είσαι ιθαγενής σε μια χώρα που έχει γίνει τουριστικός προορισμός και πώς αυτό επηρεάζει τις κοινότητές μας;
Α.Σε αυτή τη χώρα, ένα μέρος της εμπειρίας του να είσαι ιθαγενής είναι η εμπειρία της διαγραφής και της αγνόησης. Αυτό συμβαίνει σε όλη την ιστορία, μέσω του πολιτισμού, μέσω της πολιτικής, μέσω όλων αυτών των χώρων. Αλλά νομίζω ότι ειδικά σε ένα μέρος όπως το Martha's Vineyard, είναι ακόμη πιο ακραίο επειδή η φήμη του τόπου είναι τόσο μεγάλη και τόσο συγκεκριμένη. Ως ιθαγενείς, οι άνθρωποι συχνά δεν σε ακούνε. Όσο περισσότερο η γη σου γίνεται τουριστικός προορισμός, τόσο πιο δύσκολο είναι να ακουστούν οι φωνές των ιθαγενών, τόσο πιο δύσκολο είναι για τους ιθαγενείς να κρατήσουν τη γη.
Με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο, ο τουρισμός συνήθως αυξάνει τις αξίες των ακινήτων. Αυξάνει τους φόρους. Και αυτό δυσκολεύει τους ανθρώπους να κρατήσουν γη που ανήκει στην οικογένεια για γενιές. Και αυτό συνέβη στο Martha's Vineyard. Πέρα από αυτό, νομίζω ότι ο τουρισμός είναι απλώς μια πραγματικά, πραγματικά δύσκολη και ατυχής επιλογή στην οποία οι άνθρωποι έχουν αναγκαστεί να κάνουν. Όταν τόσες πολλές ευκαιρίες έχουν αφαιρεθεί ή στερηθεί από τις ιθαγενείς κοινότητες σε αυτά τα μέρη, ο τουρισμός είναι συχνά το μόνο πράγμα που απομένει. Έτσι, μπορεί να γίνει σαν μια επιλογή μεταξύ του να μην έχεις τίποτα και να συμβάλλεις στον τουρισμό, ο οποίος πιθανώς τελικά βλάπτει την κοινότητα και τη γη, αλλά δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να βιοποριστεί κανείς. Νομίζω λοιπόν ότι αυτή είναι απλώς μια πραγματικά ατυχής πραγματικότητα.
Ε.Υπάρχει ένα σημείο στο βιβλίο όπου αναφέρεστε στο πώς κάθε φορά που λέτε ότι είστε από το Martha's Vineyard, οι άνθρωποι είτε υποθέτουν ότι είστε πολύ πλούσιοι είτε σκέφτονται, «Ω, δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι ζουν άνθρωποι εκεί». Και αυτό μου άρεσε πολύ, επειδή όταν λέω ότι είμαι από τη Σαϊπάν ή το Γκουάμ, οι άνθρωποι είτε δεν ξέρουν τι είναι είτε υποθέτουν:«Ω, είστε στρατιωτικός;» Και μετά, όταν λέω ότι δεν είμαι στρατιωτικός, μπερδεύονται. Αυτός είναι ένας μακροσκελής τρόπος να ρωτήσετε, τι θέλετε να γνωρίζουν οι άνθρωποι για την κοινότητά σας και τη φυλή σας ειδικότερα, ξεχωριστά από το ευρύτερο ταξίδι αυτού του βιβλίου; Υπάρχει κάτι που θα θέλατε να γνωρίζουν οι άνθρωποι ότι αυτό το βιβλίο θα μπορούσε να μεταφέρει, ώστε άλλα μέλη της φυλής να μη χρειάζεται να βρίσκονται στο στόχαστρο αυτής της ερώτησης;
Α.Καταρχάς, ελπίζω ότι αυτό θα βοηθήσει να αλλάξει η αφήγηση περί εξάλειψης που υπήρχε για τους Γουαμπανόγκ για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας αυτής της χώρας. Τουλάχιστον, ελπίζω ότι αυτό θα βοηθήσει τους ανθρώπους να καταλάβουν ότι υπάρχουμε - είμαστε εδώ. Και επίσης, μου αρέσει να πιστεύω ότι βοηθά να δείξουμε κάποια από την πολυπλοκότητα και την ποικιλομορφία της κοινότητάς μου: ότι έχουμε διαφωνίες, έχουμε διαφορετικές προοπτικές, έχουμε διαφορετικά ταλέντα, ζούμε σε διαφορετικά μέρη.
Κάτι άλλο που με έβαλε σε σκέψεις η ερώτησή σας ήταν το ζήτημα του κοινού. Και το σκέφτηκα πολύ. Ακόμα και μεγαλώνοντας μέσα στη φυλή, υπήρχαν τόσα πολλά για την κοινότητά μου που δεν γνώριζα. Έτσι προσπαθώ να μην κρίνω τι γνωρίζουν οι άνθρωποι, είτε είναι ιθαγενείς είτε όχι. Και έτσι ήθελα πραγματικά να προσεγγίσω το βιβλίο. Ελπίζω ότι οι ιθαγενείς και οι μη ιθαγενείς αναγνώστες θα μπορέσουν να αποκομίσουν κάτι από αυτό, τόσο όσον αφορά την εκμάθηση πραγμάτων, όσο και, ελπίζω, βλέποντας τον εαυτό τους στις σελίδες και σε αυτή την εξερεύνηση του να καταλάβουμε ποιοι είμαστε και πού θέλουμε να φτάσει η κοινότητά μας.
Ε.Ένα άλλο κομμάτι που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση και νομίζω ότι πολλοί αυτόχθονες αναγνώστες θα ταυτιστούν είναι η αγωνία για το τι σημαίνει να είσαι αυτόχθονας αν δεν ζεις στη γη σου. Αναρωτιόμουν τι ελπίζετε να αποκομίσουν οι αυτόχθονες αναγνώστες από το βιβλίο όσον αφορά την κατανόηση του τι μπορεί να σημαίνει η απόσταση από τη γη τους για την ταυτότητά τους.
Α.Ελπίζω οι αυτόχθονες αναγνώστες να ανακαλύψουν αυτό που ανακάλυψα κι εγώ, δηλαδή ότι υπάρχουν τόσοι πολλοί τρόποι να αλληλεπιδράσεις με τις πατρίδες σου και την κοινότητά σου, ακόμα κι αν δεν ζεις εκεί. Συνήθιζα να σκέφτομαι ότι αλληλεπιδρούσα μόνο αν ήμουν εκεί με τη φυλή και συμμετείχα σε κάποια πολιτιστική εκδήλωση ή κάτι τέτοιο, και συνειδητοποίησα ότι υπάρχουν τόσοι πολλοί άλλοι τρόποι αλληλεπιδράσεως. Δεν νομίζω ότι κάποιος από εμάς είναι λιγότερο αυτόχθονας επειδή ζει κάπου αλλού.
Για πολύ καιρό ένιωθα ότι αν δεν ήταν τέλειο, δεν άξιζε τον κόπο. Αν δεν ήταν το τέλειο ιδανικό για μένα να συμμετέχω στη φυλή, σκέφτηκα ότι δεν έπρεπε να το κάνω. Τελικά, αυτό που οδήγησε ήταν ότι απλώς δεν έκανα τίποτα επειδή δεν είχα τόσες πολλές ευκαιρίες να πάω σε αυτές τις φυλετικές συγκεντρώσεις ή να συμμετάσχω στην πολιτική της φυλής. Έτσι, απλά δεν έκανα τίποτα και ένιωθα την απόσταση να μεγαλώνει με τα χρόνια. Αυτό που μπορούν να κάνουν οι άλλοι άνθρωποι είναι να συνειδητοποιήσουν ότι υπάρχουν όλοι αυτοί οι μικροί τρόποι για να συμμετάσχουν και να προσπαθήσουν να τους αγκαλιάσουν, και να μην αφήσουν τις ιδέες για το τι σημαίνει να είσαι ιθαγενής να ορίζονται από ξένους ή από αυτές τις μεγάλες αποικιακές δομές όπως η ομοσπονδιακή αναγνώριση, για παράδειγμα, ή σχέση αίματος.
Ε.Γιατί; Τι διακυβεύεται; Γιατί πιστεύετε ότι είναι σημαντικό οι άνθρωποι να ασπαστούν την ιθαγενή ταυτότητα και γιατί είναι σημαντικό, ιδιαίτερα αυτή τη στιγμή;
Α.Επιστρέφοντας σε αυτά που συζητήσαμε στην αρχή, δεν θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις τεράστιες υπαρξιακές κρίσεις όπως η κλιματική αλλαγή, αν δεν μπορέσουμε να είμαστε τουλάχιστον με κάποιο τρόπο ενωμένοι ως κοινότητα, ως λαός. Αν διαφωνούμε συνεχώς για το ποιος ανήκει κάπου και τι σημαίνει να είσαι ιθαγενής και λέμε ότι οι άνθρωποι είναι λιγότερο ιθαγενείς λόγω του XYZ, αυτό μας στερεί την ικανότητά μας να αντιμετωπίσουμε αυτές τις μεγαλύτερες προκλήσεις. Αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουμε αυτές τις σοβαρές προκλήσεις και αυτό είναι που θα έπρεπε να αντιμετωπίσουμε, οπότε το να το καταλάβουμε αυτό είναι το πρώτο βήμα.
Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα grist.org
https://grist.org/indigenous/rising-seas-vanishing-voices-an-indigenous-story-from-marthas-vineyard/