Είναι πουλί ή δεινόσαυρος;

Απολίθωμα Ostromia crassipes 150 εκατομμυρίων ετών (παλαιότερα γνωστό ως δείγμα Αρχαιοπτέρυξ) από το Μουσείο Teylers στην Ολλανδία ετοιμάζεται για σάρωση. Πηγή: Diamond Light Source.

Τα φτερωτά άκρα, τα αιχμηρά δόντια και τα νύχια των παλαιότερων γνωστών δεινοσαύρων που μοιάζουν με πτηνά, του Archeopteryx έχουν γοητεύσει τους φυσιοδίφες και τους παλαιοντολόγους, συμπεριλαμβανομένων των Charles Lyell και Charles Darwin, οι οποίοι ώθησαν το είδος στη φήμη ειδικά μετά τη δημοσίευση της θεωρίας της εξέλιξης του.

Έτσι, όταν ένα πολύτιμο απολίθωμα Ostromia crassipes ηλικίας 150 εκατομμυρίων ετών - παλαιότερα γνωστό ως δείγμα Αρχαιοπτέρυξ - έφτασε στην Diamond Light Source σε μια επιχείρηση υψηλής ασφάλειας, προκάλεσε φυσικά μεγάλο ενθουσιασμό.

Το σπάνιο απολίθωμα, το οποίο συνήθως στεγάζεται στο διάσημο Μουσείο Teylers στην Ολλανδία, μεταφέρθηκε στο Diamond ώστε οι επιστήμονες να ανακαλύψουν περισσότερα για τα χαρακτηριστικά του, συμπεριλαμβανομένου του χρώματος των φτερών του. Το δείγμα μελετήθηκε στη γραμμή δέσμης I18, χρησιμοποιώντας μια ακτινογραφία μικροεστίασης διαθέσιμη στην κορυφαία επιστημονική εγκατάσταση του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ο Αρχαιοπτέρυξ ονομάζεται «το πρώτο αληθινό πουλί» και έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με μια κίσσα σε περίπου 20 ίντσες από το κεφάλι μέχρι την ουρά. Αυτό το απολίθωμα «Ostromia» δείχνει την περιοχή του γονάτου, μέρος της πτέρυγας, τα νύχια, τα πλευρά, τα κάτω οστά του στομάχου και τα αποτυπώματα φτερών. Αυτά εξετάστηκαν στο Diamond με περισσότερες λεπτομέρειες από ποτέ. Είναι η πρώτη φορά που το συγκεκριμένο απολίθωμα μελετάται με τέτοιο τρόπο.

Ο διευθυντής της συλλογής, Tim de Zeeuw, το περιέγραψε ως τη Μόνα Λίζα της συλλογής απολιθωμάτων του μουσείου. Εξήγησε ότι το απολίθωμα του Ιουρασικού ανακαλύφθηκε στο Jachenhausen, ένα χωριό στη νοτιοανατολική Γερμανία το 1855. Το απολίθωμα μεταφέρθηκε κρυφά στο Ηνωμένο Βασίλειο από μια ειδική ομάδα μεταφορών και κρατήθηκε κλειδωμένο όλο το εικοσιτετράωρο, ακόμη και όταν βρισκόταν στο Diamond.

Ο επικεφαλής συγγραφέας, Έντγκαρ Μούλντερ, φοιτητής μεταπτυχιακού στο πανεπιστήμιο εξήγησε ότι ήταν ένα μικρό όνειρο που έγινε πραγματικότητα να βρεις χρόνο για να εξετάσεις το απολίθωμα στο Diamond και η ομάδα εργάστηκε όλη τη νύχτα για να πάρει όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες.

Όταν ανακαλύφθηκε αυτό το απολίθωμα, θεωρήθηκε ότι ήταν πτερόσαυρος μέχρι το 1970, όταν αναγνωρίστηκε ως Αρχαιοπτέρυξ. Η καθηγήτρια Δρ. Anne S. Schulp στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης, δήλωσε: «Το 2017, συνήχθη το συμπέρασμα ότι αυτό το δείγμα ήταν πιο στενά συνδεδεμένο με τους Κινέζους Anchiornis και δόθηκε το όνομα Ostromia.

«Αυτή η νέα έρευνα στο Diamond βοηθά στον περαιτέρω προσδιορισμό των χαρακτηριστικών του. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς ο Αρχαιοπτέρυξ και άλλα «πρώιμα πουλιά» παίζουν βασικό ρόλο στην προέλευση των πτηνών».

Ο Mulder προσθέτει, «Αυτό είναι πραγματικά συναρπαστικό έργο καθώς το Ostromia έχει τα νύχια και τα δόντια ενός δεινοσαύρου αλλά τα φτερά ενός πουλιού, που τοποθετεί αυτό το είδος «ανάμεσα» σε δεινόσαυρους και πουλιά. Ελπίζουμε ότι τα αποτελέσματα θα αποκαλύψουν το σχέδιο στα φτερά και η αναγνώριση της μελανίνης θα μπορούσε να υποδηλώνει το χρώμα των φτερών.

«Ομοίως, εάν τα φτερά και τα νύχια έχουν διατηρηθεί και η κερατίνη είναι μέσα στη θήκη του οστέινου νυχιού, αυτό θα δείξει ότι όπως και οι άνθρωποι, είχε μια τερματική φάλαγγα, η οποία αναπτύσσεται στην κορυφή ενός εξειδικευμένου νυχιού από κερατίνη».

Η ανάλυση διεξήχθη χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό απεικόνισης φθορισμού ακτίνων Χ και φασματοσκοπίας απορρόφησης στη γραμμή δέσμης φασματοσκοπίας μικροεστίασης της Diamond I18. Ο κύριος επιστήμονας Beamline στο I18, Konstantin Ignatyev πρόσθεσε, «Αυτή η γραμμή δέσμης έχει μια εξαιρετικά φωτεινή μικροακτίνα X ρυθμιζόμενη με ενέργεια, η οποία μπορεί να εστιαστεί έως τα 2 micron, η οποία μπορεί να σαρώσει το μεγαλύτερο εύρος στοιχείων στον περιοδικό πίνακα.

«Αυτό επιτρέπει τη μελέτη της στοιχειακής και χημικής σύνθεσης διαφόρων δειγμάτων σε πολύ υψηλή χωρική ανάλυση. Σε αυτή την περίπτωση, μας επέτρεψε να εξετάσουμε λεπτομερώς το χημικό περιβάλλον του θείου σε διαφορετικές θέσεις στο απολίθωμα, καθώς και να εντοπίσουμε την κατανομή και τη συγκέντρωση άλλων στοιχείων από τον φώσφορο στον ψευδάργυρο.

«Η χημεία του θείου σε αυτό το δείγμα, για παράδειγμα, μπορεί να αποκαλύψει χημικά σήματα προϊόντων αποδόμησης μαλακών ιστών όπως ιστούς, φτερά, δέρμα, κερατίνη κ.λπ. Αυτό θα αποκαλύψει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με αυτό το απολίθωμα από ό,τι ήταν δυνατό να δούμε πριν .»

Γεωδίφης με πληροφορίες από Diamond Light Source 

https://www.eurekalert.org/news-releases/1044081

Το Μουσείο Teylers στην Ολλανδία, είναι ένα μουσείο τέχνης, φυσικής ιστορίας και επιστήμης που βρίσκεται στο Χάρλεμ της Ολλανδίας. Ιδρύθηκε το 1778, είναι το παλαιότερο μουσείο στην Ολλανδία και ιδρύθηκε ως κέντρο σύγχρονης τέχνης και επιστήμης. Η συλλογή του μουσείου περιλαμβάνει πάνω από 214.000 αντικείμενα που καλύπτουν διάφορους κλάδους. Το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης είναι ένα δημόσιο ερευνητικό πανεπιστήμιο στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας. Ιδρύθηκε το 1636 και είναι ένα από τα παλαιότερα πανεπιστήμια στην Ολλανδία. Το 2022, είχε εγγεγραμμένους 37.675 φοιτητές και απασχολούσε 8.584 μέλη ΔΕΠ και προσωπικό.