Παρασιτικά σκουλήκια επιβεβαιώνουν τα γραπτά του Ιπποκράτη
Τα αρχαία κόπρανα αποκαλύπτουν παράσιτα που περιγράφονται στα παλαιότερα ελληνικά ιατρικά κείμενα.
Τα πρώτα αρχαιολογικά στοιχεία εντερικών παρασιτικών σκουληκιών που μολύνουν τους αρχαίους κατοίκους της Ελλάδας επιβεβαιώνουν περιγραφές που βρέθηκαν σε γραπτά που σχετίζονται με τον Ιπποκράτη, τον πρώιμο γιατρό και «πατέρα της δυτικής ιατρικής».
Αυτή η έρευνα δείχνει πώς μπορούμε να συνδυάσουμε την αρχαιολογία και την ιστορία για να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα τις ανακαλύψεις βασικών πρώτων ιατρών και επιστημόνων .
Αρχαία περιττώματα από προϊστορικές ταφές στο ελληνικό νησί της Κέας έχουν δώσει τα πρώτα αρχαιολογικά στοιχεία για τα παρασιτικά σκουλήκια που περιγράφηκαν πριν από 2.500 χρόνια στα γραπτά του Ιπποκράτη - τα πιο σημαντικά έργα της κλασικής ιατρικής.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, Evilena Anastasiou και ο Piers Mitchell, χρησιμοποίησαν μικροσκόπιο για να μελετήσουν το έδαφος που σχηματίστηκε από αποσυντεθειμένα κόπρανα που ανακτήθηκαν από την επιφάνεια των οστών της λεκάνης σκελετών που ήταν θαμμένοι στη Νεολιθική (4η χιλιετία π.Χ), την Εποχή του Χαλκού (2η χιλιετία π.Χ) και τη Ρωμαϊκή περίοδο (146 π.Χ-330 μ.Χ.).
Η ομάδα του Κέιμπριτζ εργάστηκε σε αυτό το έργο με την Αναστασία Παπαθανασίου και τη Lynne Schepartz, οι οποίες είναι ειδικοί στην αρχαιολογία και την ανθρωπολογία της αρχαίας Ελλάδας και έχουν έδρα την Αθήνα.
Βρήκαν ότι υπήρχαν αυγά από δύο είδη παρασιτικών σκουληκιών (ελμίνθοι): το ανθρώπινο σκουλήκι (Trichuris trichiura) και το στρογγυλό σκουλήκι (Ascaris lumbricoides). Το ανθρώπινο σκουλήκι ήταν παρόν από τη Νεολιθική και ο ασκαροσκώληκας από την Εποχή του Χαλκού.
Ο Ιπποκράτης ήταν ιατρός από το ελληνικό νησί της Κω, που έζησε τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ. Έγινε διάσημος για την ανάπτυξη της έννοιας της χιουμοριστικής θεωρίας για να εξηγήσει γιατί αρρώστησαν οι άνθρωποι. Αυτή η θεωρία – στην οποία ένα υγιές σώμα έχει ισορροπία τεσσάρων «χιούμορ»: μαύρη χολή, κίτρινη χολή, αίμα και φλέγμα - παρέμεινε η αποδεκτή εξήγηση για την ασθένεια που ακολούθησαν οι γιατροί στην Ευρώπη μέχρι τον 17ο αιώνα, πάνω από 2.000 χρόνια αργότερα.
Ο Ιπποκράτης και οι μαθητές του περιέγραψαν πολλές ασθένειες στα ιατρικά τους κείμενα και οι ιστορικοί προσπαθούσαν να βρουν ποιες ασθένειες ήταν. Μέχρι τώρα, έπρεπε να βασίζονται στις αρχικές γραπτές περιγραφές των εντερικών σκουληκιών για να υπολογίσουν ποια παράσιτα μπορεί να είχαν μολύνει τους αρχαίους Έλληνες.
Τα κείμενα του Ιπποκράτη αποκαλούσαν αυτά τα εντερικά σκουλήκια Helmins strongyle, Ascaris και Helmins plateia. Οι ερευνητές λένε ότι αυτά τα νέα αρχαιολογικά στοιχεία προσδιορίζουν χωρίς αμφιβολία ορισμένα από τα είδη παρασίτων που μόλυναν τους ανθρώπους στην περιοχή.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο Journal of Archaeological Science: Reports. «Το σκουλήκι Helmins strongyle στα αρχαία ελληνικά κείμενα είναι πιθανό να αναφερόταν σε στρογγυλό σκουλήκι, όπως βρέθηκε στην Κέα. Το σκουλήκι Ascaris που περιγράφεται στα αρχαία ιατρικά κείμενα μπορεί κάλλιστα να αναφερόταν σε δύο παράσιτα, το pinworm και το whipworm, με το τελευταίο να βρίσκεται στην Κέα», δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης Piers Mitchell, από το Τμήμα Αρχαιολογίας του Cambridge.
«Μέχρι τώρα είχαμε μόνο εκτιμήσεις από ιστορικούς για το τι είδους παράσιτα περιγράφονταν στα αρχαία ελληνικά ιατρικά κείμενα. Η έρευνά μας επιβεβαιώνει ορισμένες πτυχές των όσων σκέφτηκαν οι ιστορικοί, αλλά προσθέτει και νέες πληροφορίες που δεν περίμεναν οι ιστορικοί, όπως το ότι ήταν παρών το whipworm».
Η αναφορά λοιμώξεων από αυτά τα παράσιτα στο Ιπποκράτειο Σώμα περιλαμβάνει συμπτώματα εμετού με σκουλήκια, διάρροια, πυρετούς και ρίγη, καούρα, αδυναμία και πρήξιμο της κοιλιάς. Οι περιγραφές της θεραπείας για τα σκουλήκια του εντέρου στο Corpus ήταν κυρίως μέσω φαρμάκων, όπως η θρυμματισμένη ρίζα του άγριου βοτάνου seseli αναμεμειγμένο με νερό και μέλι που λαμβάνεται ως ποτό.
«Η εύρεση των αυγών των εντερικών παρασίτων ήδη από τη νεολιθική περίοδο στην Ελλάδα είναι μια βασική πρόοδος στον τομέα μας», δήλωσε η Εβελένα Αναστασίου, μια από τις συγγραφείς της μελέτης.
«Αυτό παρέχει τα πρώτα στοιχεία για παρασιτικά σκουλήκια στην αρχαία Ελλάδα». «Αυτή η έρευνα δείχνει πώς μπορούμε να συνδυάσουμε την αρχαιολογία και την ιστορία για να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα τις ανακαλύψεις βασικών πρώιμων ιατρών και επιστημόνων», πρόσθεσε ο Μίτσελ.
Γεωδίφης με πληροφορίες από το University of Cambridge
Περισσότερα,
1.https://www.cam.ac.uk/research/news/ancient-faeces-reveal-parasites-described-in-earliest-greek-medical-texts
2.From the Roots of Parasitology: Hippocrates' First Scientific Observations in Helminthology-Constantinos Trompoukis, Vasilios German and Matthew E. Falagas
https://www.jstor.org/stable/40058905
3.Infectious disease in the ancient Aegean: Intestinal parasitic worms in the Neolithic to Roman Period inhabitants of Kea, Greece- Evilena Anastasiou , Anastasia Papathanasiou , Lynne A. Schepartz , Piers D. Mitchell
ahttps://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2352409X17303632