Ο μετεωρίτης Willamette

Ένας από τους θησαυρούς της μόνιμης συλλογής του Αμερικανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας είναι ένα μεγάλο κομμάτι εξωγήινου βράχου που ονομάζεται μετεωρίτης Willamette. Με 15,5 τόνους, είναι ο μεγαλύτερος μετεωρίτης που έχει βρεθεί ποτέ στις Ηνωμένες Πολιτείες και ο 6ος μεγαλύτερος στον κόσμο.

Ο μετεωρίτης Willamette αποτελείται κυρίως από σίδηρο και νικέλιο, και όπως όλοι οι μετεωρίτες σιδήρου, σχηματίστηκε πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, όταν το ηλιακό σύστημα σχηματιζόταν ακόμα από κοσμική σκόνη. Η βαρύτητα έκανε αυτά τα σωματίδια σκόνης να ενωθούν για να σχηματίσουν πρωτοπλανήτες και βαρύτερα μέταλλα όπως ο σίδηρος και το νικέλιο βυθίστηκαν στο εσωτερικό για να σχηματίσουν τον πυρήνα. Λίγο καιρό αργότερα, αυτός ο πρωτοπλανήτης πρέπει να συγκρούστηκε με ένα άλλο πλανητικό σώμα, προκαλώντας το σπάσιμο του, στέλνοντας κομμάτια πετρωμάτων πλούσια σε σίδηρο και νικέλιο έξω στο διάστημα.

Τα κομμάτια του πρωτοπλανήτη συνέχισαν να κάνουν κύκλους γύρω από τον ήλιο για τα επόμενα πολλά δισεκατομμύρια χρόνια, μέχρι πριν από περίπου 17.000 χρόνια, όταν οι τροχιές της γης και αυτή ενός από τους βράχους - που τελικά θα γίνει ο μετεωρίτης Willamette - διασταυρώθηκαν. Ο μετεωρίτης έπεσε στη γη με περισσότερα από 64.000 χλμ/ώρα, κάπου σε ένα κάλυμμα πάγου στο δυτικό Καναδά.

Κατά τη διάρκεια των αιώνων, οι κινούμενοι παγετώνες μετέφεραν αργά τον μετεωρίτη στη Μοντάνα κοντά σε ένα φράγμα πάγου που είχε σχηματιστεί κατά μήκος του ποταμού Clark Fork. Αυτό το φράγμα είχε λιμνάσει μια τεράστια ποσότητα νερού στη λίμνη Μισούλα. Μόλις ο μετεωρίτης έφτασε στην περιοχή, το φράγμα πάγου κατέρρευσε απελευθερώνοντας μία από τις μεγαλύτερες πλημμύρες που έχουν καταγραφεί ποτέ. Παγιδευμένος στον πάγο, ο μετεωρίτης επέπλεε στον ποταμό Κολούμπια έως ότου η παγοθήκη του έσπασε και ο μετεωρίτης βυθίστηκε στον πυθμένα του ποταμού κοντά στη σύγχρονη πόλη του Πόρτλαντ.

Στο τέλος της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων, καθώς τα νερά υποχώρησαν, ο μετεωρίτης έγινε εκτεθειμένος στα στοιχεία. Κατά τη διάρκεια χιλιάδων ετών, το νερό της βροχής αναμεμειγμένο με θειούχο σίδηρο στον μετεωρίτη παρήγαγε θειικό οξύ, το οποίο διέλυσε αργά τμήματα του βράχου δημιουργώντας κοιλότητες στην επιφάνειά του.

Ο μετεωρίτης ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά από τους Clackamas Chinook, οι οποίοι ζούσαν στην κοιλάδα Willamette του Όρεγκον πριν φτάσουν οι Ευρωπαίοι άποικοι. Οι Clackamas ονόμασαν τον μετεωρίτη "Tomanowos", πιστεύοντας ότι ο βράχος είναι εκπρόσωπος των Sky People και αποτελεί παράδειγμα μιας ένωσης μεταξύ ουρανού, γης και νερού. Για τους Clackamas, το Tomanowos ήταν ιερό. Το σεβάστηκαν ως πνευματικό ον με δυνάμεις να θεραπεύει και να ενδυναμώνει τους ανθρώπους της κοιλάδας. Χρησιμοποίησαν τον βράχο σε διάφορες τελετές, χρησιμοποιώντας το νερό που συγκεντρώθηκε στις σχισμές του μετεωρίτη για να καθαριστούν και να εξαγνιστούν. Οι κυνηγοί της φυλής, πριν βγουν για κυνήγι, βούτηξαν τις αιχμές των βελών τους στο νερό.

Το 1902, ένας ανθρακωρύχος ονόματι Έλις Χιουζ είδε τον μετεωρίτη και, αναγνωρίζοντας τη σημασία του βράχου, τον μετέφερε κρυφά στη δική του ιδιοκτησία - μια εργασία που κράτησε τρεις μήνες. Μόλις ο μετεωρίτης βρισκόταν στη γη του, άρχισε να χρεώνει την είσοδο για να δουν τον «Μετεωρίτη Willamette». Η γη όπου βρισκόταν αρχικά ο μετεωρίτης ανήκε στην εταιρεία σιδήρου και χάλυβα του Όρεγκον. Όταν ανακαλύφθηκε η κλοπή, ο νόμιμος ιδιοκτήτης του βράχου μήνυσε και κέρδισε την κατοχή του μετεωρίτη. Η εταιρεία πούλησε τον μετεωρίτη στην κυρία William Dodge, η οποία στη συνέχεια τον χάρισε στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Νέα Υόρκη.

Ο μετεωρίτης Willamette παρέμεινε εκτεθειμένος στο μουσείο για σχεδόν έναν αιώνα, όταν το 1999, οι Συνομοσπονδιακές Φυλές της Κοινότητας Grand Ronde του Όρεγκον (CTGRC), μια συνομοσπονδία ιθαγενών φυλών της Αμερικής, ζήτησαν να τους επιστραφεί το σεβαστό Tomanowos. 

Κατατέθηκε δικογραφία εναντίον του Αμερικανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας και αργότερα το ίδιο έτος, επιτεύχθηκε συμφωνία σύμφωνα με την οποία ο μετεωρίτης παρέμενε στο μουσείο, αλλά τα μέλη της φυλής είχαν τη δυνατότητα να διεξάγουν ιδιωτική τελετή γύρω από τον μετεωρίτη μία φορά το χρόνο. Ένα τμήμα του μετεωρίτη που κόπηκε από τον μεγαλύτερο βράχο επιστράφηκε επίσης στο CTGRC.

Γεωδίφης με πληροφορίες από amusingplanet.com

περισσότερα,

https://www.amnh.org/exhibitions/permanent/the-universe/planets/planetary-impacts/willamette-meteorite/agreement