Είμασταν τυχεροί...

Η πρώιμη ζωή ήταν ριζικά διαφορετική από τη σημερινή.

Όλη η σύγχρονη ζωή μοιράζεται ένα στιβαρό, ανθεκτικό, αποτελεσματικό σύστημα αλληλένδετων χημικών ουσιών που διαδίδονται μόνα τους. Αυτό το σύστημα πρέπει να προέκυψε από ένα πιο απλό, λιγότερο αποτελεσματικό, πιο ευαίσθητο. Αλλά ποιο ήταν αυτό το σύστημα και γιατί εμφανίστηκε σε όλα τα μέρη, στον πλανήτη Γη;

Αυτό είναι το κεντρικό ερώτημα της αβιογένεσης, της δημιουργίας ζωής από τη μη-ζωή. Δεν έχουμε ακόμη απάντηση σε αυτή την ερώτηση, αλλά έχουμε μια συλλογή από περίεργες ενδείξεις και λαμπρές υποθέσεις που μπορεί να μας οδηγήσουν στη σωστή κατεύθυνση.

Πρώτον, η χημεία. Όλες οι πρωτεΐνες στη Γη παράγονται από μόλις 22 αμινοξέα. Αυτά τα αμινοξέα απαιτούν άφθονες ποσότητες οργανικών μορίων - τα πιο βασικά δομικά στοιχεία της ζωής. Οι αστρονόμοι έχουν ανιχνεύσει οργανικά μόρια, ακόμη και ορισμένα αμινοξέα, διασκορπισμένα σε όλο το διάστημα, από τα βάθη των διαστρικών νεφών αερίων έως τα εύθραυστα μετεωροειδή που περιφέρονται στο ηλιακό σύστημα.

Είναι λοιπόν φυσικό να υποθέσουμε ότι ο πλανήτης μας, καθώς συνενώθηκε από τη δίνη που περιέβαλλε τον βρεφικό μας ήλιο, γεννήθηκε με τα σωστά συστατικά… αλλά σίγουρα δεν μπορούσαν να επιβιώσουν από τον αρχικό σχηματισμό του πλανήτη μας, όταν ήταν ακόμα λιωμένος από τις αμέτρητες συγκρούσεις που οδηγούσαν στην ανάπτυξή του.

Αντίθετα, αυτές οι οργανικές ενώσεις πρέπει να μας έχουν παραδοθεί πολύ μετά την ψύξη και στερεοποίηση του πλανήτη. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι τα πρώτα εκατομμύρια χρόνια στο ηλιακό σύστημα ήταν μια αρκετά εχθρική εποχή. Ακόμη και όταν ο πρωτοπλανητικός δίσκος γύρω από τον ήλιο εξατμίστηκε και οι 8 κύριοι πλανήτες του συστήματος αναδείχθηκαν νικητές έναντι των αντιπάλων τους, θραύσματα και συντρίμμια εξακολουθούσαν να είναι διάσπαρτα στις τροχιές τους. Κρούση μετά την πρόσκρουση έπληξε κάθε έναν από τους πλανήτες, με νέους γύρους που πυροδοτήθηκαν από βαρυτικές ανακατατάξεις των γιγάντιων εξωτερικών κόσμων καθώς εγκαταστάθηκαν σε σταθερές, μόνιμες διαμορφώσεις.

Βλέπουμε ακόμα τα σημάδια αυτής της νεανικής βίας σήμερα, ορατά στις στείρες επιφάνειες  του κενού της Σελήνης και του Ερμή.

Αλλά σε αυτή τη βία ήρθε μια ευκαιρία για ζωή. Το γλυκό νερό, που παράγεται από αμέτρητες κρούσεις κομητών, αναπλήρωσε ό,τι έχασε η Γη κατά τη διάρκεια της λιωμένης κατάστασής της. Και με αυτό το νερό, οργανικές ενώσεις έπεσαν βροχή στην επιφάνεια. Και εδώ βλέπουμε μια ακόμη λεπτή πράξη εξισορρόπησης. 

Αν η Γη είχε χτυπηθεί πολύ λίγες φορές, μπορεί να μην ήμασταν αρκετά πλούσιοι σε μοριακούς πόρους για να ξεκινήσουμε την ανάβαση προς τη ζωή. Εάν είχαν έρθει πάρα πολλά, ωστόσο, η επίμονη θερμότητα των κρούσεων θα είχε βράσει τους ωκεανούς μας και θα είχε στείλει οποιαδήποτε εκκολαπτόμενη ζωή διασκορπισμένη στο διαπλανητικό διάστημα.

Είμασταν τυχεροί. Κάπου η ζωή απέκτησε βάση. Τα πρώτα αδιαμφισβήτητα απολιθώματα για τη ζωή ρυθμίζουν το ρολόι πριν από 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Και πάλι, αυτή η εργασία γίνεται εξαιρετικά δύσκολη όσο πιο πίσω στο παρελθόν κοιτάμε, επειδή η πρώιμη ζωή δεν ήταν πολύ διαφορετική από τις μη ζωντανές χημικές αντιδράσεις που προηγήθηκαν, επομένως είναι δύσκολο να πούμε αν κάποιο μοριακό αποτύπωμα σε βράχο είναι το απολίθωμα ενός ζωντανού πλάσματος ή απλώς κάποια εκδήλωση εξωτικής χημείας, και αν υπάρχει ακόμη και διαφορά μεταξύ τους - υποδηλώνει ότι η ζωή ξεκίνησε ήδη πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια. 

Αυτό από μόνο του είναι εκπληκτικό, δεδομένων των κολασμένων συνθηκών που βίωνε ο πλανήτης μας εκείνη την εποχή, με ορισμένους επιστήμονες να υποστηρίζουν ότι ο κόσμος μας δεν ήταν καν κατοικήσιμος μέχρι περίπου 500 εκατομμύρια χρόνια αργότερα.

Αλλά κάπου, σε κάποιο ήσυχο μέρος, έγινε το μαγικό. Μια τυχαία ομάδα μορίων και χημικών αντιδράσεων άρχισε να αποθηκεύει πληροφορίες, άρχισε να αυτοαναπαράγεται και άρχισε να καταλύει αντιδράσεις. Μερικοί γεωβιολόγοι υποπτεύονται ότι επρόκειτο για υδροθερμικές οπές βαθέων υδάτων, οι οποίες εκτοξεύουν μόρια πλούσια σε οργανικά στο περιβάλλον τους. Ή ίσως ήταν σε παλιρροϊκές λίμνες, που παρείχαν έναν φυσικό ρυθμό που θα μετατρεπόταν στους κύκλους της ζωής. Ή ίσως θερμές πηγές, ή ακόμα και υπόγεια.

Μπορεί να συνέβη περισσότερες από μία φορές και με περισσότερους από έναν τρόπους, αλλά φαίνεται από όλα τα διαθέσιμα στοιχεία ότι μόλις προέκυψε η ζωή, προέκυψε.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το Universe Today