Μη νομίζετε ότι το έθνος των Ελλήνων είναι μικρό...

«η νομίζετε ότι το έθνος των Ελλήνων είναι μικρό και αεικίνητο. Είναι υπό πολιορκία για πολλά χρόνια κατά τα οποία έχασε εδάφη και βρέθηκε υπό πίεση. Ωστόσο, δεν έχει φθαρεί εντελώς. Ο Κύριος το προστατεύει σε μεγάλο βαθμό ».

Όταν η βυζαντινή πρεσβεία έφτασε στη Βασιλεία-Ελβετία στις αρχές της δεκαετίας του 1430, ο Έλληνας Μητροπολίτης Κιέβου, ο Ισίδωρος είχε κάποια πράγματα να ξεκαθαρίσει στους δυτικούς αντιπροσώπους: «Πρόσφατα το θείο και το άγιο φώτισαν τις ψυχές μας· συνήλθατε. Θεωρήσατε ό,τι καλύτερο και ενάρετο για την Εκκλησία του Χριστού· αποφασίσατε να ενώσετε τα κομμάτια που σχίστηκαν μέσω της σοφίας, μέσω της επιστήμης της ιερής θεολογίας, και μέσα από την εμπειρία των ιερών κανόνων και νόμων, με μια λέξη, αποφασίσατε να επαναφέρετε την κατάσταση της αρχαίας Εκκλησίας σε ειρήνη και αρμονία μέσω ιερών κανόνων και νόμων. Έτσι, στείλατε πρεσβευτές στον αυτοκράτορα των Ρωμαίων (Ρωμαίων-Ιωάννης Η' Παλαιολόγος) και επικαλέστηκε την ιερή Εκκλησία των Ελλήνων (Γραικόν), μη σκεπτόμενοι τους κόπους που αντιμετώπισαν οι πρεσβευτές σας σε αυτό το μακρύ και δύσκολο ταξίδι, έρχονταν συχνά και ανακοίνωναν την αποστολή τους, αλλά κατά κάποιο τρόπο δεν κατάφεραν να πραγματοποιήσουν τον στόχο τους. Μη νομίζετε ότι το έθνος των Ελλήνων (Γραικοί) είναι μικρό και αεικίνητο. Βρίσκεται υπό πολιορκία για πολλά χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων έχασε εδάφη και βρέθηκε υπό πίεση. Ωστόσο, δεν έχει φθαρεί εντελώς. Ο Κύριος το προστατεύει σε μεγάλο βαθμό. Όλη η Πελοπόννησος περιλαμβάνεται στην αυτοκρατορία των Ρωμαίων. το ίδιο και η Λήμνος, η Ίμβρος και το μεγαλύτερο μέρος της Θράκης κοντά στην πόλη του Κωνσταντίνου [Κωνσταντινούπολη]. Εκτός από τις υπόλοιπες περιοχές υπό φόρο, υπάρχει όλη η Κέρκυρα, η Κεφαλονιά, η Ζάκυνθος, η Λευκάδα, όλη η Ήπειρος, η Ιλλυρία, η Αχαΐα, η Φωκίδα, η Βοιωτία, η Αττική, η Ελλάδα, η Μακεδονία, η Θράκη, η Άνω και Κάτω Μυσία, η Εύβοια, τα νησιά των Κυκλάδων, Κρήτη, Ρόδος, Κύπρος, Χίος και Λέσβος. Όλες αυτές οι περιοχές κατοικούνται από Έλληνες. Όλα τα εδάφη στην Ασία υπό τους βαρβάρους [Τούρκους] κατοικούνται κυρίως από Έλληνες. Επίσης [κατοικούνται από] μεγάλο αριθμό Σύριων. Υπάρχουν πολλά άλλα βασίλεια, που δεν μιλούν ελληνικά, αλλά υπάγονται στην Ελληνική Εκκλησία. Το μεγάλο βασίλειο της Ιβηρίας [Γεωργία], το βασίλειο των Λαζιάνων [Λαζικάνων], οι περιοχές των Ζίκι (Τσετσένων;), Αλανών, Κιρκάσιων και Γότθων, για να μην αναφέρουμε τη Μολδοβλαχία, τη Μεγάλη Βλαχία και την περιοχή των Τριβαλιών [Σέρβων ]. Επιπλέον, υπάρχει η γη των Αλβανών και στο άκρο βορρά η πιο εκτεταμένη δημοκρατία των Ρώσων (κατά τους Ουγκράτες) και ο λεγόμενος βασιλιάς της Μεγάλης Ρωσίας, μαζί με άλλους βασιλιάδες της περιοχής, καθώς και η κάτω Ρωσία με τους πάνω και τους γειτονικούς βασιλιάδες της. Όλα αυτά είναι κάτω από την Κωνσταντινούπολη. Αυτά τα γειτονικά έθνη ξεπερνούν σε αριθμό τους γείτονές σας». 

Πρωτότυπο κείμενο στα ελληνικά και πηγές:

...κατὰ νοῦν ἐθήκατε τὰ πάλαι διερρωγότα συνάψαι τμήματα καὶ εἰς εἰρήνην καὶ ὁμόνοιαν τὴν ἐκκλησίαν ἐπαναγαγεῖν καὶ μίαν ὥσπερ τὸ πρότερον ἀποκαταστῆσαι πρὸς τὸν αὐτοκράτορα Ῥωμαίων καὶ τὴν ἱερὰν τῶν Γραικῶν πρέσβεις πέμψαντες ἐκκλησίαν ἀνακαλεῖσθε, οὐκ ὀλίγον τὸν πόνον τῆς τοσαύτης τῶν σταλέντων ὑπομεινάντων ὁδοῦ, μακρᾶς πάνυ καὶ δυσχεροῦς τυγχανούσης, κἀκείνων πολλάκις ὑπὲρ τούτου πρεσβευσάντων, οὐκ οἶδ’ ὅπως δὲ τῶν πρέσβεων ἐπανελθόντων παρ’ ἐκείνων πρὸς οὓς ἐπρέσβευον ἀπράκτων.

 Καὶ μηδὲν οἴεσθε μικρὸν καὶ ἀδρανὲς τὸ Γραικῶν εἶναι γένος. Αὐτὸ μὲν γὰρ ἴσως καθ’ ἑαυτό, χρόνους ἤδη συχνοὺς πολιορκηθέν, ὠλιγώθη τε καὶ ἐκακώθη, ἀλλ’ οὐκ εἰς τέλος ἐξετρίβη· φυλάττει γὰρ ἐκ μέρους αὐτὸ Κύριος. Πελοπόννησός τε γὰρ ὅλη τῇ βασιλείᾳ Ῥωμαίων ὑπείκει καὶ Λῆμνος καὶ Ἴμβρος καὶ περὶ τὴν Κωνσταντίνου τὸ πλεῖστον τῆς Θρᾴκης μέρος· ἔτι δ’ αὖ πλὴν τῶν ἀρχῶν καί τινων τῶν ἐν τέλει Κέρκυρα πᾶσα, Κεφαλληνία, Ζάκυνθος, Ἰθάκη, Λευκάς, Ἤπειρος πᾶσα, Ἰλλυρικόν, Ἀχαΐα, Φωκίς, Βοιωτία, Ἀττική, Ἑλλάς, Μακεδονία, Θρᾴκη, Μυσία ἡ ἄνω, Μυσία ἡ κάτω, Εὔβοια, Κυκλάδες νῆσοι, Κρήτη, Ῥόδος, Κύπρος, Χίος, Λέσβος, ταῦτα πάντα Γραικῶν οἴκησίς ἐστιν.

Καὶ πᾶσα δὲ ἡ περὶ τὴν Ἀσίαν ἀρχὴ πάντων βαρβάρων τὰ πλεῖστα Γραικοῖς ᾤκισται. Εἰσὶ δ’ αὖ καὶ Σύρων ἄθροισμα πλεῖστον· ἀλλὰ καὶ βασιλεῖαι παμπληθεῖς καὶ κατὰ γλῶτταν διάφοροι τῇ Γραικῶν ὑπείκουσιν ἐκκλησίᾳ. Ἥ τε γὰρ Ἰβήρων μεγίστη βασιλεία καὶ ἡ Λαζῶν καὶ πρὸς τούτοις ἡ Ζηκχῶν ἐπαρχία καὶ ἡ Ἀλανῶν ἥ τε Τζαρκασῶν καὶ ἡ τῶν Γότθων ἥ τε Μολδοβλαχία καὶ πρὸς τούτοις ἡ καλουμένη Βλαχία μεγάλη καὶ ἡ τῶν Τριβαλλῶν· οὐ μὴν καὶ ἡ τῶν Ἀλβανιτῶν ἀρχὴ καὶ περὶ τὰ ὑπερβόρεια ἡ τῶν Ῥῶς μεγίστη κατὰ τὸν Οὐγγράτην δημοκρατία καὶ ὁ τῆς μεγάλης Ῥωσίας μέγας καλούμενος ῥὴξ ἕτεροί τε ῥῆγες ἐν ἐκείνῃ καὶ ἡ κάτω πᾶσα Ῥωσία τῶν ῥηγῶν ἄνω καί τινων περὶ ἐκείνους ἅπαντας τὸ ὑπήκοον ὑπείκει τῷ Κωνσταντινουπόλεως. Τοσαῦτά εἰσι καὶ πλείω μᾶλλον τὰ προσοικειωθησόμενα ὑμῖν.

Chrysoloras/twitter

Πηγές:

Cardinal Isidore, c. 1390–1462, A Late Byzantine Scholar, Warlord, and Prelate, Marios Philippides and

Walter K. Hanak, Routledge, 2018, p.54

S. P. Lampros, Παλαιολόγεια καὶ Πελοποννησιακά, Α, Athens: B.N. Gregoriades, 1912/23: 333.