Ροή συντριμμιών στην Ζιά

 Ζιά, Κω στις  27 Ιανουαρίου 2025.

«Το πρωί πάνω από το παλιό λατομείο της Ζιάς έγινε κατολίσθηση...Κοίταξα εκείνη την ώρα αν είχε γίνει κανένας μικροσεισμός αλλά δεν έγινε.Στις 10 μια μικρή κ μιάμιση ώρα αργότερα μεγαλύτερος όγκος έπεσε όπως φαίνονται στις 2 φωτογραφίες...Ο ήχος που έπεφταν ήταν πολύ έντονος κ πρωτόγνωρος για μένα που έτυχα εκεί.. Ας έχουν τον νου τους όσοι τυχόν ανεβαίνουν προς τα εκεί»...  Alexandros Arxontia Aliada Alexandri απο το Facebook.

Είναι ο χώρος που είχε προταθεί παλαιότερα για πάρκινγκ και που το Πάσχα τα τελευταία χρόνια πετάνε δυναμίτες.

Οι κατολισθήσεις δεν είναι ξένες σε αυτή την περιοχή . Συγκάθιση [ροή εδάφους] καταγράφηκε μετά το 1960 στο Λαγούδι , ευτυχώς δεν θρηνήσαμε θύματα. Χωρίς δεντροφυτεύσεις στις πλαγιές των υψωμάτων πολύ δύσκολα θα είχε κατοικηθεί η ορεινή Κως. Ωστόσο, τα προβλήματα εξακολουθούν να υπάρχουν και συχνά θα εμφανίζονται. Η κλιματική αλλαγή και η απρογραμμάτιστη αστική εξάπλωση θα φέρουν περισσότερες κατολισθήσεις. Περισσότεροι οικισμοί θα υποφέρουν καθώς οι έντονες βροχοπτώσεις και οι άναρχες κατασκευές αποσταθεροποιούν τις πλαγιές στις ορεινές περιοχές,  αυτό δείχνουν τα επιστημονικά μοντέλα και οι έρευνες.

Η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της θερμοκρασίας αναμένεται να πυροδοτήσουν περισσότερες κατολισθήσεις, σε ορεινές περιοχές ειδικά με χιόνι και πάγο.Οι βραχώδεις πλαγιές μπορεί να γίνουν πιο ασταθείς με αποτέλεσμα την κατολίσθηση η οποία μπορεί να προκαλέσει υψηλή θνησιμότητα και τραυματισμούς από νερό και συντρίμμια που ρέουν γρήγορα.

Οι κατολισθήσεις προκαλούνται από έντονες βροχοπτώσεις, σεισμούς, αποψίλωση των δασών, ηφαιστειακές εκρήξεις, κατασκευή δρόμων, κτιρίων ή σπιτιών κ.λπ. Μπορεί να έχει ποικίλες βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στο περιβάλλον, την περιοχή και τους ανθρώπους.

Όταν η δύναμη της βαρύτητας που ενεργεί σε μια πλαγιά υπερβαίνει τις δυνάμεις αντίστασης μιας πλαγιάς, η κλίση θα αποτύχει και θα συμβεί κατολίσθηση. Εξωτερικοί παράγοντες μπορούν να οδηγήσουν σε κατολισθήσεις, όπως: έντονες βροχοπτώσεις που οδηγούν σε κορεσμό του εδάφους, διάβρωση της βάσης μιας πλαγιάς.

Οι έντονες βροχοπτώσεις αυξάνουν την περιεκτικότητα σε υγρασία στο έδαφος, οδηγώντας σε υψηλότερη πίεση του νερού στους πόρους που μειώνει τη συνοχή και τη σταθερότητα του εδάφους. Οι σεισμοί μπορούν να ταρακουνήσουν χαλαρά υλικά στις πλαγιές, ενώ οι ανθρώπινες δραστηριότητες συχνά διαταράσσουν τη φυσική βλάστηση που σταθεροποιεί τα εδάφη. Όλοι αυτοί οι παράγοντες συμβάλλουν στο να γίνουν οι πλαγιές πιο επιρρεπείς στην ολίσθηση.

Ορισμένες ροές συντριμμιών είναι πολύ γρήγορες-αυτές είναι που τραβούν την προσοχή. Σε περιοχές με πολύ απότομες πλαγιές μπορούν να φτάσουν ταχύτητες άνω των 160 χλμ. την ώρα, αν και οι περισσότεροι ταξιδεύουν μεταξύ 16 και 48 χλμ. την ώρα.

Η κατολίσθηση της Ζιάς είναι μία χαρακτηριστική ολίσθηση συντριμμιών , συνέβη σε απότομη, εξασθενημένη πλαγιά όπου ο βράχος από ασβεστόλιθο είναι χαλαρός, στερείται συνοχής λόγω αποσάθρωσης και ανθρωπογενών αιτίων. Δεν έγινε κάποιος σεισμός το τελευταίο διάστημα που μπορεί να επηρέασε τη βραχομάζα. Οι έντονες βροχοπτώσεις διαποτίζουν το έδαφος και αυξάνουν την πίεση του νερού στους πόρους. Η ταχύτητα μιας ολίσθησης συντριμμιών μπορεί να ποικίλλει  ανάλογα με τη γωνία κλίσης και την περιεκτικότητα σε υγρασία του υλικού. Οι κατολισθήσεις συντριμμιών μπορούν να δημιουργήσουν σημαντικούς κινδύνους καταστρέφοντας υποδομές, όπως δρόμους και κτίρια, και αλλάζοντας τα τοπικά τοπία. Εκτός από τα φυσικά αίτια, οι ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η αποψίλωση των δασών, οι κατασκευές ή η εξόρυξη μπορούν να αυξήσουν σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης κατολισθήσεων συντριμμιών.

Πρέπει να διερευνηθεί από τους αρμόδιους φορείς αν η περιοχή δεν διατρέχει κίνδυνο ενόψει της τουριστικής περιόδου ή ακόμη αν χρειάζονται πρόσθετα μέτρα ασφαλείας και προστασίας. 

Ποια είναι τα 4 είδη κατολισθήσεων; Οι πτώσεις βράχων, οι διαταραγμένες κατολισθήσεις βράχων και οι διαταραγμένες ολισθήσεις γης και συντριμμιών είναι οι πιο συχνοί τύποι κατολισθήσεων που προκαλούνται από σεισμό, ενώ οι ροές γης, οι ροές συντριμμιών και οι χιονοστιβάδες βράχων, γης ή συντριμμιών συνήθως μεταφέρουν υλικό πιο μακριά.

Πάνω από το 80% των θανατηφόρων κατολισθήσεων συμβαίνουν στις τροπικές περιοχές. Πυροδοτούνται κυρίως από έντονη βροχόπτωση, συχνά κατά τη διάρκεια κυκλώνων και μουσώνων. Οι κλιματικές προβλέψεις δείχνουν ότι, κατά μέσο όρο, οι εντάσεις των τροπικών πλημμυρών θα μπορούσαν να διπλασιαστούν μέχρι το τέλος του αιώνα. Ξέρουμε τα μέρη που θα δοκιμαστούν αλλά είναι δύσκολο να πούμε τι θα συμβεί σε οποιοδήποτε δεδομένο μέρος. Ο γρήγορος ρυθμός αστικοποίησης και εξάπλωσης, θα βάλει περισσότερους ανθρώπους στην πορεία των κατολισθήσεων. Οι άτυπες πρακτικές στέγασης, όπως η ανεξέλεγκτη αποψίλωση των δασών, η δόμηση σε  ασταθή πρανή και η αποστράγγιση των υδάτων, μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα κατολισθήσεων. 

Γεωδίφης

περισσότερα,

Το Λαγούδι και η «συγκάθιση» του ΄60

https://geogeodifhs.blogspot.com/2021/08/60.html

https://www.nature.com/articles/d41586-022-02141-9

https://www.facebook.com/arxontiaalexandros.aliada.3/posts/pfbid02WgDSNb7rRirJNZQrHBgiqU3WVseihii7gqhb3z3bSJSpK55icMKgG2wPhUAbiMPYl

https://aegeanews.gr/news/fimes/557813/megali-katolisthisi-petromatos-simera-proi-sto-palio-latomeio-tis-zias-ischyros-thoryvos-kai-skoni/?fbclid=IwY2xjawIFPblleHRuA2FlbQIxMQABHUA5UO-a-jAhq6Ui9JhPNt3tmp1BbJS0soEmqj7euscHWyXsxRCXaXhxoQ_aem_kKYQQuDS2n4TzZ9DT5W2yg

https://www.usgs.gov/faqs/what-a-landslide-and-what-causes-one

https://www.bgs.ac.uk/discovering-geology/earth-hazards/landslides/

http://www.ukgeohazards.info/pages/eng_geol/landslide_geohazard/eng_geol_landslides_classification.htm