Τα μυστηριώδη κόκκινα ξωτικά πάνω από τα Ιμαλάια

Η φωτογραφία, με τίτλο Cosmic Fireworks, κέρδισε την κατηγορία Skyscapes του διαγωνισμού Astronomy Photographer of the Year 2023, που διοργανώθηκε από το Royal Observatory Greenwich. Αυτή η εκπληκτική εικόνα όχι μόνο δείχνει την εκπληκτική ομορφιά των εκκενώσεων sprite, αλλά προκαλεί επίσης το ενδιαφέρον του κοινού για τα ακραία καιρικά φαινόμενα και την επιστημονική τους σημασία. Από Angel An.

Έχετε ακούσει ποτέ -ή έστω έχετε δει- κόκκινο κεραυνό; Δεν πρόκειται για κινούμενους χαρακτήρες αλλά για πραγματικά ατμοσφαιρικά φαινόμενα γνωστά ως ηλεκτρικές εκκενώσεις που συμβαίνουν ψηλά πάνω από καταιγίδες. Οι επιστήμονες τα αναφέρουν ως «κόκκινα ξωτικά», που ονομάστηκαν για την εμφάνισή τους που μοιάζει με μέδουσα και τις ζωηρές κόκκινες λάμψεις τους. Τώρα, φανταστείτε να παρακολουθείτε αυτές τις μαγευτικές επιδείξεις πάνω από την υψηλότερη οροσειρά του κόσμου-τα Ιμαλάια!

Τη νύχτα της 19ης Μαΐου 2022, δύο Κινέζοι αστροφωτογράφοι, ο Angel An και ο Shuchang Dong, απαθανάτισαν μια εντυπωσιακή εμφάνιση με περισσότερα από 100 κόκκινα ξωτικά πάνω από τα Ιμαλάια. Η τοποθεσία παρατήρησης, που βρίσκεται στο νότιο οροπέδιο του Θιβέτ κοντά στη λίμνη Pumoyongcuo - μια από τις τρεις ιερές λίμνες της περιοχής - αποκάλυψε ένα ουράνιο γεγονός που κόβει την ανάσα. Μεταξύ των φαινομένων που καταγράφηκαν ήταν χορευτικά sprites, σπάνιοι δευτερεύοντες πίδακες και η πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση στην Ασία πράσινης λάμψης αέρα στη βάση της νυχτερινής ιονόσφαιρας, που ονομάστηκαν «sprites-ghost»[ξωτικά φαντάσματα]. Αυτό το εξαιρετικό γεγονός τράβηξε την παγκόσμια προσοχή και καλύφθηκε ευρέως από μεγάλα μέσα ενημέρωσης.

Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Advances in Atmospheric Sciences από τον καθηγητή Gaopeng Lu και την ομάδα του στο Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Κίνας ρίχνει φως στην κινητήρια δύναμη πίσω από αυτά τα μεγάλα «πυροτεχνήματα sprite»-κεραυνούς και καταιγίδες.

«Αυτό το γεγονός ήταν πραγματικά αξιοσημείωτο», είπε ο καθηγητής Gaopeng Lu. «Αναλύοντας τις μητρικές εκκενώσεις κεραυνών, ανακαλύψαμε ότι τα ξωτικά πυροδοτήθηκαν από θετικούς κεραυνούς από σύννεφο σε έδαφος με ρεύμα υψηλής αιχμής μέσα σε ένα τεράστιο σύστημα μεταφοράς μεσοκλίμακας. Αυτό υποδηλώνει ότι οι καταιγίδες στην περιοχή των Ιμαλαΐων έχουν τη δυνατότητα να παράγουν μερικές από τις πιο περίπλοκες και έντονες ηλεκτρικές εκκενώσεις άνω της ατμόσφαιρας στη Γη».

Χωρίς ακριβείς χρονικές σημάνσεις για λεπτομερή ανάλυση, η ερευνητική ομάδα ανέπτυξε μια καινοτόμο μέθοδο για τον συγχρονισμό του χρόνου βίντεο χρησιμοποιώντας δορυφορικές τροχιές και ανάλυση πεδίου αστέρων. Αυτή η καινοτόμος προσέγγιση τους επέτρεψε να προσδιορίσουν τους ακριβείς χρόνους εμφάνισης των sprites και να τα συνδέσουν με τις γονικές εκκενώσεις κεραυνών τους. Ένας από τους ανώνυμους κριτές επαίνεσε την τεχνική, υπογραμμίζοντας τις δυνατότητές της ως αξιόπιστο εργαλείο χρονισμού για πολίτες επιστήμονες που συμβάλλουν σε επιστημονικές παρατηρήσεις.

Η μελέτη αποκάλυψε ότι οι μητρικές εκκενώσεις κεραυνών εμφανίστηκαν σε στρωματικές περιοχές βροχόπτωσης ενός μεσοκλίμακας μετααγωγικού συμπλέγματος που εκτείνεται από την πεδιάδα του Γάγγη έως τους νότιους πρόποδες του Θιβετιανού Οροπεδίου. Αυτό το συμβάν κατέγραψε τον υψηλότερο αριθμό ξωτικών καταιγίδων κατά τη διάρκεια μιας μεμονωμένης καταιγίδας στη Νότια Ασία, υποδηλώνοντας ότι οι καταιγίδες σε αυτήν την περιοχή διαθέτουν ικανότητες εκκένωσης ανώτερης ατμόσφαιρας συγκρίσιμες με εκείνες στις Μεγάλες Πεδιάδες των ΗΠΑ και στις υπεράκτιες ευρωπαϊκές καταιγίδες. Επιπλέον, τα ευρήματα δείχνουν ότι αυτές οι καταιγίδες μπορεί να δημιουργήσουν ακόμη πιο πολύπλοκες δομές εκκένωσης, επηρεάζοντας δυνητικά τις διαδικασίες ατμοσφαιρικής σύζευξης με σημαντικές φυσικές και χημικές επιπτώσεις.

Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα astrobiology

περισσότερα,

Massive Outbreak of Red Sprites in South Asia Observed from the Tibetan Plateau, Advances in Atmospheric Sciences

https://link.springer.com/article/10.1007/s00376-024-4143-5

https://astrobiology.com/2025/03/unveiling-the-mysterious-sprite-fireworks-over-the-himalayas.html