Ο Ήλιος προκαλεί σεισμούς;

Μπορεί να υπάρχει σύνδεση μεταξύ του ήλιου και των σεισμών, ακόμα κι αν το αποτέλεσμα είναι πολύ αδύναμο.

Ένας στους τρεις ανθρώπους στον κόσμο εκτίθεται σε σεισμούς, αριθμός που σχεδόν διπλασιάστηκε τα τελευταία 40 χρόνια. Κάθε χρόνο, οι σεισμοί προκαλούν θύματα και κοστίζουν δισεκατομμύρια σε άμεσες οικονομικές απώλειες, καταστρέφοντας σπίτια, γκρεμίζοντας υποδομές, καθιστώντας τις εγκαταστάσεις παραγωγής εκτός λειτουργίας και διακόπτοντας τις γραμμές μεταφοράς. 

Η γνώση του σεισμικού κινδύνου μιας περιοχής είναι τώρα μεγαλύτερη προτεραιότητα από ποτέ. Η βασική επιστήμη πίσω από τους σεισμούς είναι σχετικά απλή. Οι τεκτονικές πλάκες της Γης κινούνται, προκαλώντας τη συσσώρευση ενέργειας, καταπόνησης και αυτή η ενέργεια τελικά απελευθερώνεται με τη μορφή σεισμού. Αλλά τι ακριβώς πυροδοτεί έναν σεισμό εξακολουθεί να διαφεύγει από τους επιστήμονες. 

Οι παράγοντες που παίζουν ρόλο περιλαμβάνουν την αντοχή του βράχου, την παρουσία ρηγμάτων ή αδύναμων στρωμάτων στη διαδοχή των πετρωμάτων και το νερό που επηρεάζει τις μηχανικές ιδιότητες του βράχου. 

Τα τελευταία χρόνια, η έρευνα έχει επικεντρωθεί σε άλλους πιθανούς και συχνά εξωτικούς παράγοντες, όπως παλιρροϊκές δυνάμεις, σεληνιακές φάσεις, ηλιακές εκλείψεις, ηλιακές εκρήξεις, παγετώνες που υποχωρούν και καιρικά μοτίβα που αλληλεπιδρούν με τον φλοιό, τον πυρήνα και τον μανδύα του πλανήτη. 

Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε από ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Τσουκούμπα και το Εθνικό Ινστιτούτο Προηγμένης Βιομηχανικής Επιστήμης και Τεχνολογίας στην Ιαπωνία προτείνει έναν άλλο παράγοντα - την εισροή θερμότητας του ήλιου. 

Η μελέτη βασίζεται σε προηγούμενη έρευνα των συγγραφέων σχετικά με μια πιθανή σχέση μεταξύ της ηλιακής δραστηριότητας, ιδιαίτερα των αριθμών των ηλιακών κηλίδων, και της σεισμικής δραστηριότητας της Γης. Ωστόσο, σε αντίθεση με ορισμένες αμφιλεγόμενες έρευνες που συνδέουν τους σεισμούς με τις ηλεκτρομαγνητικές εκπομπές του ήλιου, προτείνουν ότι ο ήλιος που θερμαίνει την επιφάνεια της Γης είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από τη σύνδεση. 

Χρησιμοποιώντας μαθηματικές και υπολογιστικές μεθόδους, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα σεισμών παράλληλα με τα αρχεία ηλιακής δραστηριότητας και τις επιφανειακές θερμοκρασίες στη Γη. Μεταξύ άλλων ευρημάτων, παρατήρησαν ότι όταν συμπεριέλαβαν τις θερμοκρασίες της επιφάνειας της Γης στο μοντέλο τους, η πρόβλεψη έγινε πιο ακριβής, ειδικά για ρηχούς σεισμούς με σημείο προέλευσης μεταξύ 0 και 70 χιλιομέτρων βάθος. 

«Η ηλιακή θερμότητα προκαλεί ατμοσφαιρικές αλλαγές θερμοκρασίας, οι οποίες με τη σειρά τους μπορούν να επηρεάσουν πράγματα όπως τις ιδιότητες των βράχων και την κίνηση του υπόγειου νερού», λέει ο επικεφαλής συγγραφέας Matheus Henrique Junqueira Saldanha, αναλυτής δεδομένων στο Πανεπιστήμιο της Tsukuba.

«Τέτοιες διακυμάνσεις μπορούν να κάνουν τους βράχους πιο εύθραυστους και επιρρεπείς σε ρωγμές και οι αλλαγές στις βροχοπτώσεις και το λιώσιμο του χιονιού μπορούν να αλλάξουν την πίεση στα όρια των τεκτονικών πλακών», εξηγεί ο Saldanha. 

Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι η επίδραση είναι πολύ μικρή και είναι απίθανο ο κύριος μοχλός των σεισμών, αλλά μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της στατιστικής προσέγγισης για τη μοντελοποίηση και την πρόβλεψη σεισμών.

 «Είναι μια συναρπαστική κατεύθυνση και ελπίζουμε η μελέτη μας να ρίξει λίγο φως στη μεγαλύτερη εικόνα του τι προκαλεί τους σεισμούς», καταλήγει η Saldanha. Μέχρι στιγμής, δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί πότε θα συμβεί ένας σεισμός ή πόσο ισχυρός μπορεί να είναι. Οι επιστήμονες εργάζονται σε στατιστικές και χάρτες για να κατανοήσουν καλύτερα τον σεισμικό κίνδυνο μιας περιοχής, δείχνοντας πού χρειάζονται επενδύσεις σε αντισεισμικά κτίρια και ανθεκτικότητα υποδομών. 

Η μελέτη, «Ο ρόλος της ηλιακής θερμότητας στη δραστηριότητα των σεισμών», δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Chaos An Interdisciplinary Journal of Nonlinear Science. Πρόσθετο υλικό και συνεντεύξεις παρέχονται από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Φυσικής.

Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα forbes

The role of solar heat in earthquake activity, Chaos An Interdisciplinary Journal of Nonlinear Science (2025). DOI: 10.1063/5.0243721

https://phys.org/news/2025-03-sun-plays-role-seismic-earth.html

https://www.forbes.com/sites/davidbressan/2025/03/05/does-the-sun-cause-earthquakes/