Γιατί ονομάστηκε Πλατεία Καζούλη;
Πλατεία Καζούλη και Τζαμί Defterdar το 1979, φωτογραφία του Boris Carmi.
Η Πλατεία Καζούλη της πόλης Κω, βρίσκεται δίπλα στην είσοδο της πύλης του Φόρου[μ] του μεσαιωνικού οικισμού της Χώρας, στη συνοικία Κοντοπόδη. Φέρει το όνομα του πρώτου Έλληνα αξιωματικού που έφτασε στο νησί για αντιστασιακή δράση.
Ποιος ήταν ο Στέφανος Καζούλης;
Τον Φεβρουάριο του 1943 φτάνει κρυφά στην Κω από τις απέναντι μικρασιατικές ακτές ο Ανθυπολοχαγός Καζούλης, επικεφαλής Αγγλικής Ομάδας Κομμάντος, που είχε ως αποστολή τη συγκέντρωση πληροφοριών γύρω από τις ιταλικές στρατιωτικές θέσεις.
Ήταν ο πρώτος Έλληνας αξιωματικός που ήρθε στο νησί για συγκεκριμένη αντιστασιακή δράση. Ο Στέφανος Καζούλης, γεννημένος στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1912, ήταν γιος του ευεργέτη της Ρόδου Μιχαήλ Καζούλη και της Μαρίκας, το γένος Στεφάνου Δραγούμη.
Υπήρξε, δηλαδή, ανεψιός του πατριώτη Ίωνα Δραγούμη και του πρωτομάρτυρα του Μακεδονικού Αγώνα Παύλου Μελά. Αποφοίτησε από το Αβερώφειο Γυμνάσιο της Αλεξάνδρειας και από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Λωζάννης, για να συνεχίσει έπειτα Οικονομικές Σπουδές στο Economics School of London.
Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο κατατάχθηκε μαζί με τα αδέλφια του εθελοντής στον Ελληνικό Στρατό και αργότερα στάλθηκε στην Geneifa, κοντά στο Σουέζ, για εκπαίδευση. Μπήκε κατόπιν στη Σχολή Δοκίμων Αξιωματικών και ονομάστηκε Ανθυπολοχαγός. Οι Βρετανικές Στρατιωτικές Αρχές τον ζήτησαν ονομαστικά και τον απέσπασαν από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις στα S.B.S υπό τις διαταγές του Λόρδου Jellicoe.
Ο Στέφανος Καζούλης φθάνοντας στην Κω συναντήθηκε εντελώς τυχαία στη βραχώδη περιοχή της Χαλκήπετρας με το νεαρό Κώο Διαμαντή Γιαννιό, ο οποίος δούλευε με τον αδελφό του Μιχάλη στα ιαματικά λουτρά, τη «Θέρμη», φτιάχνοντας ξύλινες καμπίνες, που θα λειτουργούσαν το καλοκαίρι για τους λουόμενους.
Ο Καζούλης, συνέστησε στον Γιαννιό να είναι πολύ προσεκτικός και να μην αναφέρει σε κανένα την παρουσία του στο νησί, τον έστειλε να αναγνωρίσει τα φυλάκια και τα οχυρά των Ιταλών στα Μπογάζια και στο Ψαλίδι. Οι πληροφορίες που μετέφερε ο Γιαννιός στον Καζούλη υπήρξαν καθοριστικές.
Η συνάντηση αλλά και η συνεργασία τους θα σημαδεύσει καίρια τη ζωή του 17χρονου τότε Διαμαντή Γιαννιού. Από εκείνες τις στιγμές θα θέσει κι αυτός τον εαυτό του στην υπηρεσία του αγωνιζόμενου Ελληνικού και Συμμαχικού Στρατού, εντασσόμενος στη δύναμη του Ιερού Λόχου με εκπαίδευση στους καταδρομείς, λαμβάνοντας μέρος σε πολλές παράτολμες επιχειρήσεις, προσφέροντας πολλές υπηρεσίες στον αντιστασιακό αγώνα κατά των Γερμανών στα Δωδεκάνησα και ιδιαίτερα στο νησί του. Προάχθηκε σε Επιλοχία «επ’ ανδραγαθία» και του απονεμήθηκε δύο φορές το παράσημο των «εξαιρέτων πράξεων». Αλλά και ο Στέφανος Καζούλης θα λάβει μέρος σε πολλές επιχειρήσεις αποβάσεων στα νησιά, έως ότου θα πέσει ηρωικά μαχόμενος κατά των Γερμανοϊταλών στη Σαντορίνη, τη νύχτα της 23ης προς την 24η Απριλίου του 1944.
Η Ελληνική Κυβέρνηση επάξια του απένειμε το «Αριστείον Ανδρείας», ενώ μια από τις κεντρικές πλατείες της πόλης Κω φέρει τιμητικά το όνομά του.
Γεωδίφης
Πηγές:
1.Ροδιακή
2. Ιστορία της νήσου Κω -Β.Χατζηβασιλείου
3.Παλιές Φωτογραφίες της Κω/ΦΒ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Από την καθημερινή ζωή των κατοίκων της πόλης, στα μέσα της δεκαετίας του 30. Η φωτογραφία είναι από τη σημερινή Πλατεία Καζούλη, τότε συνοικία Κοντοπόδη.Ο δρόμος προς το λιμάνι είναι η οδός Βασ.Παύλου ή Via del Mercato των Ιταλών.Τότε η Πλατεία Καζούλη ήταν το κεντρικότερο σημείο της πόλης και η Πλατεία Ελευθερίας ακόμη δεν είχε δημιουργηθεί.
