Ο φαναριώτης πρίγκηπας Μιλτιάδης Αριστάρχης

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία  κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα επέλεξε να στείλει ως Μουτεσαρίφη (Διοικητή) της Επαρχίας Κω έναν εμπειρότατο σε θέματα της τουρκικής διοίκησης  αξιωματούχο της, τον Φαναριώτη Πρίγκιπα Μιλτιάδη Αριστάρχη, Πασά, πρώην ηγεμόνα της Σάμου, Κυβερνήτη της Κρήτης, Πασά και Μπεηλέρμπεη της Ρωμυλίας, αποδεικνύοντας έτσι την ιδιαίτερη σημασία  που απέδιδε η Σουλτανική Κυβέρνηση στη νέα διοικητική αναδιάρθρωση της Επαρχίας Κω κατά τη χρονική εκείνη περίοδο. 

Ο Μιλτιάδης Σταυράκη Αριστάρχης (1809 - 1893) ήταν διορισμένος από την Οθωμανική Αυτοκρατορία Πρίγκιπας της Σάμου από το 1859 ως το 1866.

Η εξουσία του, στην αρχή δίκαιη, κατέληξε αυστηρή και βάναυση. Άλλαξε το φορολογικό σύστημα και έκανε εχθρούς από τους φίλους του. Οι περιοχή Μυτιληνιοί επαναστάτησε εναντίον του και χρειάστηκε ο Οθωμανικός στρατός για καταπνίξει την εξέγερση, ενάντια στα δικαιώματα και προνόμια της Ηγεμονίας και των κατοίκων της. Εκθρονίστηκε μετά από λαϊκή εξέγερση το 1866.

Ο Μιλτιάδης Αριστάρχης έφτασε στη Σάμο στις 20 Απριλίου 1859. Στη δράση του πιστώνεται η ρύθμιση υπαλληλικών ζητημάτων, η ενίσχυση του κλάδου της δικαιοσύνης με τη σύσταση Εφετείου, χωρίς πλέον την ανάμειξη των βουλευτών, οι οποίοι αξιοποιούνταν ως ακυρωτικό δικαστήριο. Οι Αστικές σχέσεις στη Σάμο ρυθμίζονταν από τον Αρμενόπουλο και τα τοπικά έθιμα, τα οποία ο Αριστάρχης ζήτησε να καταγραφούν από σχετική επιτροπή, αλλά λόγω των αντιφάσεών τους το αποτέλεσμα δεν επικυρώθηκε. Η πρόσληψη νέου προσωπικού στο Πυθαγόρειο Γυμνάσιο και η ίδρυση νέων σχολείων αποτύπωνε τη μέριμνά του για θέματα παιδείας. Μάλιστα είχε εισηγηθεί την καθιέρωση φόρων επί των ενοικιαζομένων σπιτιών και φόρου επιτηδεύματος για ενίσχυση των σχολικών πόρων, αλλά η Συνέλευση τους απέρριψε. Επίσης εμπλουτίσθηκε το δημόσιο τυπογραφείο, για να μπορεί να αναλάβει την εκτύπωση διδακτικών βιβλίων για τα σχολεία. Κατασκεύασε το λιμάνι του Πυθαγορείου. Η πρώτη εφημερίδα της Σάμου εκδίδεται στα χρόνια του. Ψήφισε νόμους με τους οποίους ρυθμιζόταν η ταχυδρομική υπηρεσία του νησιού προς εξυπηρέτηση των οικισμών του νησιού και απαγορευόταν η ανέγερση κατοικιών πλησίον νεκροταφείων Ανολοκλήρωτο έμεινε το εγχείρημα καταγραφής της μοναστηριακής περιουσίας με τη θέσπιση αρμόδιας Επιτροπής. όπως και η ίδρυση Λωβοκομείου η οποία κατέστη δυνατή μεταγενεστέρως. Η Συνέλευση ψήφισε να καθιερωθεί ως τιμώμενη επέτειος προς τιμήν του νέου Ηγεμόνα η ημερομηνία άφιξης του Αριστάρχη στη Σάμο, η 23η Απριλίου. Επίσης ψηφίσθηκε η αγορά αμπελώνα από το δημόσιο, με σκοπό να δωρηθεί στη σύζυγο του Ηγεμόνα Ευρυδίκη, ως εκδήλωση ευγνωμοσύνης του τόπου στο πρόσωπό του. Ο Αριστάρχης θέλησε να εισάγει νέο φορολογικό σύστημα, για να γίνει πιο δίκαιη η φορολόγηση: αντικατέστησε το σύστημα της αποδεκάτισης με εκείνο της εγγείου φορολογίας. Τελικά προτιμήθηκε μικτό σύστημα φορολόγησης επί της παραγωγής και επί της εκτάσεως. Επί της Ηγεμονίας του στάλθηκαν για πρώτη φορά γεωργικά προϊόντα της Σάμου στη διεθνή έκθεση του Λονδίνου, τα οποία βραβεύθηκαν. Ο Αριστάρχης απουσίαζε συχνά στην Κωνσταντινούπολη και την ηγεμονική εξουσία ασκούσε η Βουλή με το Ηγεμονικό Γραφείο.

Ο Μιλτιάδης Αριστάρχης ερχόμενος στην Κω το 1877 θέλησε να ασκήσει την εποπτική του εξουσία στη Μητρόπολη και σε όλα τα Όργανα της Ορθόδοξης Κοινότητας. Γι αυτό  κάλεσε στις 13 Μαρτίου στην αίθουσα της Μητρόπολης τους προκρίτους της πόλης για να τους επισημάνει δύο βασικές του διαπιστώσεις: α) την προκλητική σύγχυση αρμοδιοτήτων και λειτουργικών καθηκόντων των διαφόρων Κοινοτικών Οργάνων, που οδηγούσε στην κακοδιοίκησή τους και β) την απόκλιση πολλές φορές από τον στόχο ενός κληροδοτήματος, δηλ. της περιουσιακής ωφέλειας που ο θανών  προσπόριζε για έναν αποκλειστικά κοινωφελή  σκοπό, ο οποίος όμως κατέληγε σε άλλη χρήση, ξένη προς τη θέληση του διαθέτη. Αυτό ακριβώς  αποδυνάμωνε οικονομικά τα Καθιδρύματα και απομάκρυνε την ευεργετική διάθεση των ανθρώπων να κληροδοτούν περιουσιακά τους στοιχεία στην Ορθόδοξη Κοινότητα.

 Για την αντιμετώπιση των ατασθαλιών αυτών ο Μιλτιάδης Αριστάρχης προχώρησε σε αναδιοργάνωση του Συνεδρίου της πόλης Κω  και της Επαρχιακής Συνέλευσης, συντάσσοντας δύο αντίστοιχους Κανονισμούς και ορίζοντας τον Μητροπολίτη  του νησιού ως Πρόεδρό τους. Συνέταξε επίσης και τους Κανονισμούς της Σχολικής Εφορίας, των Εκπαιδευτηρίων κ.ά. Τις τυχόν επεμβάσεις του σε διοικητικά ζητήματα του Μουσουλμανικού στοιχείου δεν τις γνωρίζουμε. Η παραμονή του στην Κω υπήρξε τελικά  σύντομη. Μόλις λίγων μηνών. 

Επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη αφήνοντας πίσω του ένα τολμηρό και καινοτόμο για την εποχή του θεσμικό έργο μαζί με τον δραστήριο και αποφασιστικό του χαρακτήρα. Χωρίς να απεμπολεί τα απαράγραπτα δίκαια του Γένους, εκτέλεσε με σωφροσύνη και εντιμότητα τα καθήκοντα του Διοικητή του Σαντζακίου της Κω, που το κυρίαρχο Οθωμανικό Κράτος του εμπιστεύθηκε.  Πέθανε στη Σμύρνη το 1893 σε ηλικία 85 ετών.

Γεωδίφης

Πηγές:

1.Ιστορία της Νήσου Κω- Β.Χατζηβασιλείου

2.Ηγεμονία της Σάμου

https://www.timesnews.gr/igemonia-tis-samoy/

3.https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B9%CE%BB%CF%84%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7%CF%82_%CE%91%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AC%CF%81%CF%87%CE%B7%CF%82

Ταξιδεύοντας στον χρόνο, η αστική γεωλογία της Πλατείας Πλατάνου του Ιπποκράτη στην πόλη της Κω...Η όλη δομή μαζί με την υπερυψωμένη εξέδρα[σοφά] φέρεται να έχει ανακατασκευαστεί από τον Μιλτιάδη Αριστάρχη Πασά, το 1878 [μετά τον σεισμό του 1863 με μέγεθος 7.5 νότια της Αντιτήλου] για να αποδώσει την πρέπουσα  τιμή και σεβασμό στον Ιπποκράτη.