Πρώτη απόδειξη ενός ηφαιστειακού κώνου spatter στον Άρη

Ηφαιστειογενείς κώνοι κατασκευασμένοι από συγκολλημένη βασαλτική λάβα στη Γη,  Νοτιοδυτική Ισλανδία, 2021.

Ο κώνος spatter είναι ένας χαμηλός, απότομης όψης λόφος ή ανάχωμα που αποτελείται από συγκολλημένα θραύσματα λάβας, που ονομάζονται πιτσιλίσματα, που έχει σχηματιστεί γύρω από ένα σιντριβάνι λάβας που εκπέμπεται από έναν κεντρικό αεραγωγό. Συνήθως, αυτοί οι κώνοι  έχουν ύψος περίπου 3-5 μέτρα.

Πρώτη απόδειξη ενός ηφαιστειακού κώνου spatter στον Άρη.Ένα ηφαιστειακό χαρακτηριστικό στον Άρη, αριστερά, και ένας κώνος πιτσιλίσματος στην Ισλανδία.Από Ian T.W. Φλιν.

Ενώ εργαζόταν υπό την Erika Rader, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Γης και Χωρικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Idaho, ένας μεταδιδακτορικός ερευνητής αναγνώρισε μια ηφαιστειακή οπή στον Άρη ως πιθανό κώνο πιτσιλίσματος και τη συνέκρινε με έναν ανάλογο κώνο που σχηματίστηκε κατά την έκρηξη του Fagradalsfjall το 2021, στην Ισλανδία. 

Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό Icarus. Μέσα από μια λεπτομερή μορφολογική έρευνα και βαλλιστική μοντελοποίηση, ο Ian T.W. Ο Flynn ανακάλυψε ότι το ηφαιστειακό χαρακτηριστικό του Άρη μοιάζει πολύ με κώνους spatter που βρέθηκαν στη Γη. «Οι κώνοι spatter  είναι τόσο συνηθισμένοι στη Γη που φαινόταν εξαιρετικά απίθανο να μην υπήρχαν στον Άρη», είπε ο Ράντερ. 

«Δεδομένου ότι οι κώνοι όπως αυτοί μπορούν να σχηματιστούν μόνο υπό τις κατάλληλες συνθήκες, η παρουσία τους μας δίνει ένα σημείο αναφοράς για να προσπαθήσουμε όταν προσομοιώνουμε τα ηφαίστεια του Άρη». Οι κώνοι spatter δημιουργούνται από θερμούς σβόλους ιπτάμενης λάβας που πέφτουν στην επιφάνεια κατά τη διάρκεια εκρηκτικών ηφαιστειακών εκρήξεων, ειδικά κατά τη διάρκεια παρατεταμένων περιόδων σιντριβανιών λάβας. Είναι κοινά χαρακτηριστικά στη Γη - συμπεριλαμβανομένου του Αϊντάχο, κυρίως στους κρατήρες της Σελήνης στο Εθνικό Μνημείο και στο Διατηρητήριο - και εδώ και καιρό υποπτευόταν ότι βρίσκονται και στον Άρη.

 Ωστόσο, μέχρι τώρα, δεν υπήρχαν στέρεες αποδείξεις για την ύπαρξή τους. «Η ομοιότητα μεταξύ των κώνων spatter  του Άρη και της Ισλανδίας δείχνει ότι η δυναμική της έκρηξης που συνέβη στην Ισλανδία, τα τελευταία χρόνια, συνέβη και στον Άρη», είπε ο Flynn. 

«Αυτό είναι συναρπαστικό καθώς επεκτείνει το φάσμα των δυνατών μορφών ηφαιστειακής έκρηξης στον Άρη». Αυτή η ανακάλυψη μπορεί να μας δώσει ενδείξεις για το πώς συνέβησαν οι ηφαιστειακές εκρήξεις στον Άρη, ειδικά σχετικά με τα αέρια στο μάγμα και τις περιβαλλοντικές συνθήκες τη στιγμή που συνέβη η έκρηξη. 

Είναι επίσης μια περαιτέρω επιβεβαίωση ότι τα ηφαίστεια της Ισλανδίας - και του Αϊνταχόαν - εκρήγνυνται τώρα με τον τρόπο που τα ηφαίστεια εξερράγησαν πριν από εκατομμύρια χρόνια στον Άρη. «Είμαστε ενθουσιασμένοι με αυτή την ανακάλυψη γιατί καλύπτει ένα διακριτό παρατηρητικό κενό στην ηφαιστειολογία του Άρη και θέτει τις βάσεις για μελλοντικές έρευνες για τα χαρακτηριστικά πιτσιλίσματος στον Άρη», είπε ο Flynn. 

Γεωδίφης 

περισσότερα,

 Ian T.W. Flynn et al, Evidence of a Martian spatter cone south of Pavonis Mons, Icarus (2024). DOI: 10.1016/j.icarus.2024.116286 Πληροφορίες περιοδικού: Icarus  Παρέχεται από το University of Idaho 

https://geology.com/volcanoes/spatter-cones/