Η επιστήμη δεν είναι χωρίς αξία

Η αντικειμενικότητα μπορεί να είναι ένας ανέφικτος στόχος - αλλά εξακολουθεί να είναι ένας στόχος που αξίζει. Οι επιστήμονες δεν θα πρέπει να έχουν εκ των προτέρων οικονομικό, εργασιακό ενδιαφέρον που να σχετίζεται με τη μελέτη τους.Είναι σημαντικό ότι η επιστήμη της κλιματικής αλλαγής μπορεί και πρέπει όντως να εκτελεστεί σε ένα πλαίσιο χωρίς οικονομικά συμφέροντα , αφεντούληδες, πολιτικές εμμονές και προκαταλήψεις.

Ως εκ τούτου, ακολουθεί ένα ενδιαφέρον άρθρο που αναφέρεται σε μία μάλλον περίεργη προηγούμενη ανάρτηση χωρίς αρεστά σημεία.Οι επιστήμονες θα πρέπει να προσπαθούν να είναι ελεύθεροι ατζέντας, σε αντίθεση με τις αξίες.

Πριν από λίγους μήνες, υπήρχε ένα κακώς επιχειρηματολογημένο και μάλλον συγκεχυμένο σχόλιο του Ulf Büntgen ( Buntgen, 2024 ) που ξεκίνησε:

Με ανησυχεί το γεγονός ότι οι επιστήμονες του κλίματος γίνονται ακτιβιστές για το κλίμα, επειδή οι μελετητές δεν πρέπει να έχουν εκ των προτέρων ενδιαφέροντα για το αποτέλεσμα των σπουδών τους. Ομοίως, ανησυχώ για τους ακτιβιστές που προσποιούνται ότι είναι επιστήμονες, καθώς αυτό μπορεί να είναι μια παραπλανητική μορφή εργαλειοποίησης.

Στο κομμάτι, οι στόχοι του ενδιαφέροντός του δεν ήταν πραγματικά καθορισμένοι και η γενική παρατήρηση ότι «οι επιστήμονες δεν πρέπει να έχουν a priori ενδιαφέροντα για το αποτέλεσμα των σπουδών τους» είναι απλώς αβάσιμο. Είναι ένα πράγμα να δηλώνουμε ότι οι επιστήμονες πρέπει να προσέχουν τις επιβεβαιωμένες προκαταλήψεις (πολύ λογικό), αλλά εντελώς άλλο να πούμε ότι οι επιστήμονες δεν πρέπει να ενδιαφέρονται για την απάντηση. Ένας γιατρός που εργάζεται σε ένα εμβόλιο δεν πρέπει να θέλει να λειτουργήσει; Δεν πρέπει ένας βιολόγος να θέλει να επιβιώσει το απειλούμενο είδος με το οποίο εργάζεται; Δεν πρέπει ένας επιστήμονας του κλίματος να θέλει να εμποδίσει την άνοδο των θαλασσών; Η αντίληψη ότι οι επιστήμονες δεν ενδιαφέρονται για τα αποτελέσματά τους είναι περίεργη.

Αυτό είναι φυσικά μια έκκληση για το «ελεύθερο από αξία ιδανικό» της επιστήμης , το οποίο σε ένα σημείο θεωρήθηκε έγκυρος στόχος, αλλά σύντομα αναγνωρίστηκε από τους φιλοσόφους ως πλάνη, αν και εξακολουθεί να κυριαρχεί σε ορισμένους επιστήμονες και μέλη του ευρύτερου κοινού. Το σχόλιο των van Eck et al. καθιστά αυτό το σημείο πολύ ξεκάθαρα και παρουσιάζει έναν πολύ πιο ρεαλιστικό οδηγό για το πώς η κλιματική επιστήμη ειδικότερα μπορεί να πετύχει όταν οι επιστήμονες είναι ανοιχτοί σχετικά με τις αξίες που τους καθοδηγούν και διαφανείς σχετικά με τους λόγους για τους οποίους υποστηρίζουν, ή μάλιστα, τον ακτιβισμό τους.

Στις δημόσιες ομιλίες μου για την επικοινωνία, συχνά επισημαίνω ότι η υπεράσπιση ενός επιστήμονα (που προτείνει συγκεκριμένες ενέργειες) προκύπτει από τον συνδυασμό της γνώσης του για την επιστήμη (τι είναι) και των αξιών του (αυτό που θεωρεί σημαντικό):

Η επιστήμη «είναι» και οι αξίες «πρέπει» σε συνδυασμό οδηγούν στην υπεράσπιση «πρέπει».

Είναι σωστό ότι η γνώση του «τι είναι», δεν καθορίζει από μόνη της τι «πρέπει να είναι» (κάτι που ο Hume αναγνώρισε πριν από αιώνες), και έτσι η επιστήμη αυτή καθεαυτή δεν καθορίζει τις πολιτικές. Αλλά η υποστήριξη πολιτικών που χωρίζονται από την επιστήμη είναι μια συνταγή για αναποτελεσματικότητα και αποτυχία.

Ένα σημαντικό πρόβλημα με το επιχείρημα του Büntgen (και άλλες κριτικές της λεγόμενης «υποστηρικτικής μυστικότητας») είναι ότι εφόσον κανένας επιστήμονας δεν ανταποκρίνεται στο ιδανικό χωρίς αξία, οτιδήποτε υποστηρίζει ένας επιστήμονας μπορεί να απορριφθεί αποδεικνύοντας ότι έχουν αξίες ή προτιμήσεις ή , παράδεισος, πολιτική στάση. Πράγματι, βλέπουμε αυτή τη δυναμική να αναδύεται συνεχώς – για παράδειγμα, ο Πάτρικ Μπράουν δηλώνει ότι οποιαδήποτε επιστήμη εμφανίζεται στην Επιστήμη ή τη Φύση (συμπεριλαμβανομένης της δικής του προφανώς) διακυβεύεται επειδή οι συντακτικές επιτροπές αυτών των περιοδικών έχουν εκφράσει πολιτικές απόψεις (και είναι σαφείς για τις αξίες τους).

Υπάρχουν δύο πιθανές απαντήσεις σε αυτή τη δυναμική. Οι επιστήμονες μπορούν να κρύψουν τις αξίες τους και να αποφύγουν να εκφράσουν οποιεσδήποτε απόψεις ή μπορούν να είναι διαφανείς και ξεκάθαροι σχετικά με το πώς παρακινούν την υπεράσπισή τους. Η πρώτη προσέγγιση είναι εύθραυστη, επειδή οι επιστήμονες έχουν αξίες και απόψεις, και η εργασία τους θα εξακολουθεί να δηλώνεται ως μολυσμένη εάν είναι πολιτικά άβολη. Η τελευταία προσέγγιση είναι εύρωστη, επειδή ο επιστήμονας κατέχει την υπεράσπιση τους και δεν χρειάζεται να υπερασπιστεί ένα ανυπεράσπιστο ιδανικό.

Οι άνθρωποι συχνά διακατέχονται από την ιδέα ότι η επιστήμη (και κατ' επέκταση, οι επιστήμονες) είναι καθαρά αντικειμενικοί (σκεφτείτε τον κύριο Σποκ του Star Trek) και ότι η επιστήμη υπερβαίνει την ακατάστατη δουλειά του ανθρώπου. Όμως, ενώ η επιστήμη ως διαδικασία καταφέρνει να ξεπεράσει πολλές μεμονωμένες προκαταλήψεις (μέσω της αναπαραγωγής, των επαναλαμβανόμενων δοκιμών και των επιτυχημένων προβλέψεων), εξακολουθούν να υπάρχουν ισχυρά αποτυπώματα των αξιών των προηγούμενων γενεών επιστημόνων σε αυτό που μελετάμε, πώς το μελετάμε και ποιος προλαβαίνει να το μελετήσει.

Όταν κάποιος έρχεται αντιμέτωπος με την υπεράσπιση ενός επιστήμονα με την οποία διαφωνεί, μπορεί να είναι δελεαστικό να τον επικρίνει κανείς, όχι για τις αξίες στις οποίες βασίζεται, αλλά για το θράσος να υποστηρίζει οτιδήποτε. Μια τέτοια κριτική αποφεύγει να χρειάζεται να εκφράσει κανείς τις δικές του αξίες χωρίς να χρειάζεται να είναι ξεκάθαρο γιατί διαφέρουν – κάτι που μπορεί πράγματι να είναι άβολο. Μια άλλη προσέγγιση είναι να επιτεθούμε άμεσα στην επιστήμη και να μην συζητήσουμε ξανά τις αξίες που εμψυχώνουν την υπεράσπιση. Αλλά ας είμαστε ξεκάθαροι, καμία από αυτές τις προσεγγίσεις δεν είναι επιχειρήματα καλής πίστης – είναι απλώς τακτικές.

Οι άνθρωποι και οι επιστήμονες που εκτιμούν τον ορθολογισμό θα πρέπει να τους απορρίψουν.

Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα realclimate.org

Αναφορές:

U. Büntgen, «Η σημασία της διάκρισης της κλιματικής επιστήμης από τον ακτιβισμό για το κλίμα», npj Climate Action , τομ. 3, 2024. http://dx.doi.org/10.1038/s44168-024-00126-0

CW van Eck, L. Messling, and K. Hayhoe, "Challening the neutrality myth inklimat Science and activism", npj Climate Action , τομ. 3, 2024. http://dx.doi.org/10.1038/s44168-024-00171-9

Ulf Büntgen ,Nature Geoscience , Μάρτιος του 2021. «Πρόσφατες ακραίες ευρωπαϊκές ξηρασίες πέρα ​​από τη μεταβλητότητα υποβάθρου της κοινής εποχής» https://www.nature.com/articles/s41561-021-00698-0

https://www.realclimate.org/index.php/archives/2024/10/science-is-not-value-free/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=science-is-not-value-free