«Πέντε υπόγειες πυρηνικές βόμβες»
Ηφαίστειο Sakurajima με κεραυνό , από: Martin Rietze (Alien Landscapes on Planet Earth) .
Ηφαιστειακή έκρηξη της Τόνγκα προκλήθηκε από έκρηξη τόσο μεγάλη όσο «πέντε υπόγειες πυρηνικές βόμβες».
Το υποβρύχιο ηφαίστειο Χούνγκα Τόνγκα ήταν μια από τις μεγαλύτερες ηφαιστειακές εκρήξεις στην ιστορία και τώρα, δύο χρόνια αργότερα, νέα έρευνα από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας (ANU) αποκάλυψε την κύρια ενεργοποίησή του.
Μέχρι τώρα, η αιτία του κατακλυσμικού γεγονότος παρέμενε σε μεγάλο βαθμό ένα μυστήριο για την επιστημονική κοινότητα, ωστόσο μια ομάδα σεισμολόγων του ANU μπόρεσε να ρίξει νέο φως στη φυσική έκρηξη που ξεκίνησε το συμβάν.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τα θορυβώδη αλλά πολύτιμα σεισμικά αρχεία του κορυφαίου γεγονότος για να αποκρυπτογραφήσουν τον μυστηριώδη φυσικό μηχανισμό του. «Τα ευρήματά μας επιβεβαιώνουν ότι υπήρξε έκρηξη, πιθανώς λόγω ενός βράχου συμπιεσμένου με αέριο, ο οποίος απελευθέρωσε ενέργεια που ισοδυναμούσε με 5 από τις μεγαλύτερες υπόγειες πυρηνικές εκρήξεις που έγιναν από τη Βόρεια Κορέα το 2017», ο συν-συγγραφέας της μελέτης και φοιτητής διδακτορικού του ANU, Jinyin Hu, είπε.
«Το μοντέλο μας υποδηλώνει ότι το συμβάν προέκυψε από το συμπιεσμένο με αέριο βράχο που παγιδεύτηκε κάτω από μια ρηχή θάλασσα, σαν μια χύτρα ταχύτητας που έχει ψηθεί υπερβολικά. Αυτό θα ήταν έκπληξη για πολλούς, επειδή είχε συνηθίσει να πιστεύεται ότι η αλληλεπίδραση του ζεστού μάγματος με το κρύο θαλασσινό νερό προκάλεσε τέτοιες ογκώδεις υποβρύχιες ηφαιστειακές εκρήξεις. Χρησιμοποιήσαμε μια τεχνική που αναπτύχθηκε προηγουμένως για να μελετήσουμε υπόγειες εκρήξεις για αυτή τη φυσική έκρηξη». Ο συν-συγγραφέας της μελέτης, Δρ Thanh-Son Pham, είπε ότι η έκρηξη προκάλεσε μια τεράστια κατακόρυφη ώθηση νερού προς τα πάνω στην ατμόσφαιρα, προκαλώντας τσουνάμι που έφτασε σε ύψος έως και 45 μέτρα σε κοντινά νησιά.
«Ο όγκος του νερού που αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ήταν τεράστιος. Με βάση τις εκτιμήσεις μας, υπήρχε αρκετό νερό για να γεμίσει περίπου ένα εκατομμύριο τυπικές πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων», είπε ο Δρ Phạm. Ο συν-συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής Hrvoje Tkalčić, από το ANU, πρόσθεσε: «Χρησιμοποιώντας τη μοντελοποίηση σεισμικής κυματομορφής, παρατηρήσαμε μια σημαντική κατακόρυφη δύναμη που δείχνει προς τα πάνω κατά τη διάρκεια του συμβάντος. Στην αρχή, μπερδεύτηκε. Αλλά μετά συνειδητοποιήσαμε ότι η συμπαγής γη αναπήδησε προς τα πάνω μετά την ανύψωση της στήλης του νερού», είπε. «Πριν από μερικές εβδομάδες, είδαμε πώς χρησιμοποιήθηκε η σεισμολογία για να εξηγήσει μια ασυνήθιστη αλληλουχία γεγονότων στη Γροιλανδία που περιελάμβανε μια κατολίσθηση λόγω τήξης των παγετώνων, ένα τσουνάμι και ένα σεΐχε-seiche που διήρκεσε εννέα ημέρες που παρατηρήθηκε παγκοσμίως».
«Με το Hunga Tonga, έχουμε ένα εκρηκτικό γεγονός σχετικά μικρής διάρκειας που παρατηρείται παγκοσμίως και, πάλι, η ακαδημαϊκή περιέργεια και η σεισμολογία στα καλύτερά της».
Σύμφωνα με τους σεισμολόγους του ANU, η έκρηξη της Τόνγκα είναι το καλύτερο καταγεγραμμένο γεγονός σε σύγκριση με γεγονότα παρόμοιου μεγέθους στο πρόσφατο παρελθόν. «Αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα γεγονότα στη ζωή μας. Ευτυχώς, είχαμε πολλούς τρόπους για να καταγράψουμε το συμβάν, από δεδομένα από δορυφορικές εικόνες έως σεισμικούς αισθητήρες που καταγράφουν τα ηχητικά κύματα και τη δομή», είπε ο κ. Hu.
«Υπήρξε ένα άλλο γεγονός που συνέβη το 1991 παρόμοιου μεγέθους στο Pinatubo στις Φιλιππίνες, αλλά τότε, τα συστήματα παρακολούθησης δεν ήταν τόσο εξελιγμένα όσο τώρα». Οι σεισμολόγοι του ANU πιστεύουν ότι η παρακολούθηση της απελευθέρωσης αερίων και της μικροσεισμικότητας από ηφαιστειακές τοποθεσίες μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη προετοιμασία για μελλοντικά γεγονότα.
Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα Geology Page
Jinyin Hu, Thanh‐Son Phạm, Hrvoje Tkalčić. A Composite Seismic Source Model for the First Major Event During the 2022 Hunga (Tonga) Volcanic Eruption. Geophysical Research Letters, 2024; 51 (18) DOI: 10.1029/2024GL109442