H παγκόσμια δράση για το κλίμα, o Ντόναλντ Τραμπ και οι δασμοί

Τι σημαίνει ο δραματικός εμπορικός πόλεμος του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ για την παγκόσμια δράση για το κλίμα.

Ο νέος εμπορικός πόλεμος του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ όχι μόνο θα προκαλέσει κρουστικά κύματα στην παγκόσμια οικονομία - ανατρέπει επίσης τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση του επείγοντος ζητήματος της κλιματικής αλλαγής.

Ο Τραμπ ανακοίνωσε έναν ελάχιστο δασμό 10% που θα επιβληθεί σε όλες τις εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εφαρμόζεται δασμός 34% στις εισαγωγές από την Κίνα και 20% σε προϊόντα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Αυστραλία έχει χτυπηθεί με τον ελάχιστο δασμό 10%.

Η κίνηση αυτή έχει προκαλέσει φόβους για επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας. Αυτό μπορεί να φαίνεται θετικό για το κλίμα, επειδή οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνδέονται στενά με την οικονομική ανάπτυξη .

Ωστόσο, μακροπρόθεσμα, ο εμπορικός πόλεμος περιέχει μόνο κακά νέα για τις παγκόσμιες προσπάθειες μείωσης των εκπομπών. Είναι πιθανό να οδηγήσει σε πιο ενεργοβόρα αγαθά που παράγονται στις ΗΠΑ και να περιορίσει τις διεθνείς επενδύσεις σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Πώς επηρεάζει το παγκόσμιο εμπόριο τις εκπομπές;

Παραδοσιακά, η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας οδηγεί σε μεγαλύτερες εκπομπές από πηγές όπως η χρήση ενέργειας τόσο στη μεταποίηση όσο και στις μεταφορές. Αντίθετα, οι εκπομπές τείνουν να μειώνονται σε περιόδους οικονομικής παρακμής.

Οι εμπορικές εντάσεις βλάπτουν την παγκόσμια οικονομία. Αυτό επιβεβαιώθηκε στον πόλεμο των δασμών μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, το 2018 και το 2019.

Ο Τραμπ, στην πρώτη του προεδρική θητεία, επέβαλε δασμούς σε εισαγωγές αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Κίνα. Σε απάντηση, η Κίνα εισήγαγε ή αύξησε δασμούς σε χιλιάδες είδη από τις ΗΠΑ .

Ως αποτέλεσμα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμά ότι το παγκόσμιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) θα μειωθεί κατά 0,8% το 2020 . Η έκταση της πραγματικής επίδρασής του στο ΑΕΠ είναι δύσκολο να προσδιοριστεί λόγω της εμφάνισης του COVID την ίδια χρονιά.

Ωστόσο, ο πόλεμος των δασμών του Τραμπ είναι πολύ ευρύτερος αυτή τη φορά και μπορούμε να περιμένουμε ευρεία ζημιά στο παγκόσμιο ΑΕΠ.

Βραχυπρόθεσμα, οποιαδήποτε μείωση είναι πιθανό να έχει θετικό αντίκτυπο στη μείωση των εκπομπών. Είδαμε αυτό το αποτέλεσμα κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, όταν η παγκόσμια παραγωγή και το εμπόριο μειώθηκαν.

Αλλά δυστυχώς, αυτό το αποτέλεσμα δεν θα διαρκέσει για πάντα.

Η εγχώρια παραγωγή δεν είναι πάντα καλό πράγμα

Κάθε χώρα καταναλώνει αγαθά. Και σύμφωνα με το εμπορικό σχέδιο του Τραμπ, το οποίο στοχεύει στην αναζωογόνηση της αμερικανικής παραγωγικής βάσης, τα αγαθά που απαιτεί η χώρα του θα παράγονται εγχώρια αντί να εισάγονται.

Δυστυχώς, αυτή η αμερικανική παραγωγή είναι πιθανό να είναι αναποτελεσματική σε πολλές περιπτώσεις. Ένα κεντρικό δόγμα του παγκόσμιου εμπορίου είναι ότι τα έθνη επικεντρώνονται στην παραγωγή αγαθών όπου έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα - με άλλα λόγια, όπου μπορούν να κατασκευάσουν το προϊόν πιο φθηνά από άλλα έθνη. Αυτό περιλαμβάνει το να καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια ή να δημιουργούν λιγότερες εκπομπές άνθρακα.

Εάν οι ΗΠΑ επιμείνουν να κατασκευάζουν όλα όσα χρειάζονται στο εσωτερικό, μπορούμε να περιμένουμε ότι πολλά από αυτά τα αγαθά θα έχουν μεγαλύτερη ένταση εκπομπών από ό,τι αν είχαν εισαχθεί.

Επιβράδυνση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας;

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αυξάνονται . Ο εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ θέτει σε κίνδυνο αυτή την ανάπτυξη.

Η δαπάνη για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι, σε πολλές περιπτώσεις, μια μακροπρόθεσμη επένδυση που μπορεί να μην αποφέρει άμεση οικονομική ανταμοιβή. Η λογική είναι προφανής: αν δεν επενδύσουμε στη μείωση των εκπομπών τώρα, το οικονομικό κόστος στο μέλλον θα είναι πολύ χειρότερο.

Ωστόσο, οι δασμοί των ΗΠΑ δημιουργούν μια νέα πολιτική επιταγή. Ήδη, υπάρχουν φόβοι ότι μπορεί να προκαλέσει παγκόσμια οικονομική ύφεση και να αυξήσει το κόστος ζωής σε όλο τον κόσμο.

Οι εθνικές κυβερνήσεις είναι πιθανό να επικεντρωθούν στην προστασία του πληθυσμού τους από αυτές τις οικονομικές πιέσεις. Οι επιχειρήσεις και η βιομηχανία θα γίνουν επίσης νευρικές για τις παγκόσμιες οικονομικές συνθήκες.

Και το αποτέλεσμα; Τόσο οι κυβερνήσεις όσο και ο ιδιωτικός τομέας ενδέχεται να αποφεύγουν τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και άλλες καθαρές τεχνολογίες, προς όφελος των πιο άμεσων οικονομικών ανησυχιών.

Η εμπειρία του COVID παρέχει μια προειδοποιητική ιστορία. 

Οι ασταθείς οικονομικές προοπτικές και τα υψηλότερα επιτόκια σήμαιναν ότι οι τράπεζες ήταν πιο προσεκτικές όσον αφορά τη χρηματοδότηση ορισμένων έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας .

Και σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας , οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις έγιναν πιο απρόθυμες να επενδύσουν σε εφαρμογές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως αντλίες θερμότητας και ηλιακούς συλλέκτες .

Επιπλέον, η επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου κατά τη διάρκεια της πανδημίας σήμαινε ότι διακόπηκε ο εφοδιασμός εξαρτημάτων και υλικών ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή μετάβαση .

Υπάρχουν φόβοι ότι αυτή η διαταραχή μπορεί να επαναληφθεί μετά την κίνηση δασμών των ΗΠΑ. Για παράδειγμα, ο δασμός στα ηλιακά προϊόντα από την Κίνα προς τις ΗΠΑ αναμένεται να αυξηθεί στο 60% , ακριβώς όπως αυξάνεται η ζήτηση για ηλιακή ενέργεια από τα κέντρα δεδομένων των ΗΠΑ και τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης.

Λίγα έθνη μπορούν να αντέξουν οικονομικά να επιβάλλουν αντίποινα στις εισαγωγές των ΗΠΑ.

Ο Πρωθυπουργός Anthony Albanese, για παράδειγμα, είπε ότι η Αυστραλία δεν θα ακολουθήσει το παράδειγμά της, προσθέτοντας ότι η κίνηση θα είναι «ένας αγώνας προς τον πάτο που οδηγεί σε υψηλότερες τιμές και βραδύτερη ανάπτυξη».

Η Κίνα, ωστόσο, μπορεί να αναμένεται να ανταποδώσει τα πυρά. Ήδη έχει σταματήσει τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ για 40 ημέρες - μια κίνηση που αποδίδεται στις εμπορικές εντάσεις.

Αυτό μπορεί να φαίνεται καλό νέο για τη μείωση των εκπομπών. Ωστόσο, η Κίνα, όπως όλα τα άλλα έθνη, χρειάζεται ενέργεια. Με λιγότερο αέριο από τις ΗΠΑ, μπορεί να καταφύγει στην καύση περισσότερου άνθρακα- ο οποίος παράγει περισσότερο CO₂ όταν καίγεται από ό,τι αέριο.

Ένας αβέβαιος χρόνος

Το ελεύθερο παγκόσμιο εμπόριο έχει παγκόσμια οφέλη. Βοηθά στη μείωση της φτώχειας και τονώνει την καινοτομία και την τεχνολογία. Μπορεί να βελτιώσει τη δημοκρατία και τις ατομικές ελευθερίες .

Και, με τις κατάλληλες διασφαλίσεις, το παγκόσμιο εμπόριο μπορεί να συμβάλει στην προώθηση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια . Το παγκόσμιο εμπόριο βελτιώνει την αποτελεσματικότητα, την καινοτομία και την τεχνολογία. Αυτό είναι πιθανό να ωφελήσει την καινοτομία στην καθαρή ενέργεια και την ενεργειακή απόδοση.

Ο δασμολογικός πόλεμος του Τραμπ αποδυναμώνει το παγκόσμιο εμπόριο και θα επιβραδύνει την πρόοδο του κόσμου προς την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές. Είναι μια πολύ αβέβαιη στιγμή-τόσο για την παγκόσμια οικονομία όσο και για το κλίμα της.

του Rakesh Gupta, The Conversation

https://theconversation.com/what-donald-trumps-dramatic-us-trade-war-means-for-global-climate-action-253740