Λέων της Αμφίπολης και ο σεισμός του 597 μ.Χ

Ο εντοπισμός των πρώτων τμημάτων του Λέοντα οφείλεται σε Έλληνες στρατιώτες, που είχαν στρατοπεδεύσει στην Αμφίπολη κατά τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο, και μερικά χρόνια αργότερα το 1916 σε ανακάλυψη περαιτέρω τμημάτων από Άγγλους στρατιώτες κατά τη διάρκεια του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου.

 Το αρχικό μνημείο είχε ύψος 5,30 μ. και ήταν μαρμάρινο.Το πιθανότερο ήταν παρόχθιο και ότι έπεσε από σεισμό κρύβοντας το μυστικό του.

Πότε στήθηκε το μνημείο,από ποιον και με ποιο σκοπό, δεν ξέρουμε. Ο Λέων της Αμφίπολης είναι έργο του 4ου αιώνα π.Χ, μνημείο πολεμικής δόξας και πράξης ενώ πρέπει να βρισκόταν στην κορυφή του τάφου της Αμφίπολης. Αν το μνημείο καταστράφηκε από τον σεισμό του 597 μ.Χ, με μέγεθος 6.8 βαθμών, ή γκρεμίστηκε από διάβρωση είναι άγνωστο. 

Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες ο σεισμός άλλαξε τη ροή του Στρυμόνα κοντά στην Αμφίπολη και συνέβη όταν οι Σλάβοι πολιορκούσαν τη Θεσσαλονίκη. Η εν λόγω δόνηση ίσως ήταν καθοριστική στην αστάθεια του λόφου Καστά. Δυστυχώς οι έρευνες  στον τύμβο σταμάτησαν για άγνωστο λόγο, άν και οι ντόπιοι ισχυρίζονται ότι οι Αμερικανοί έχουν βάλει το χεράκι τους .

Ο Λέων της Αμφίπολης είναι έργο επιτάφιας πλαστικής του 4ου αιώνα προ κοινής χρονολόγησης, μνημείο πολεμικής δόξας και πράξης. Σύμφωνα με τον καθηγητή Δημήτρη Λαζαρίδη, στήθηκε προς τιμή του Λαομέδοντα από τη Λέσβο, ενός από τους αξιολογότερους τριηράρχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου που εγκαταστάθηκαν στην Αμφίπολη, ενώ σύμφωνα με μια εκδοχή βρισκόταν στην κορυφή του τάφου της Αμφίπολης.Το έργο αυτό που βρέθηκε σε πολλά κομμάτια ορισμένα των οποίων μέσα στην κοίτη του Στρυμώνα κατά τον β´ βαλκανικό πόλεμο, αναστηλώθηκε το 1937 με τις προτάσεις γάλλων και Αμερικανών αρχαιολόγων , Oscar Broneer και την συμβολή του τότε Αμερικανού Πρεσβευτή Μακ Βη και τη χρηματοδότηση από την κυβέρνηση του Ιωάννη Μεταξά. Το εγχείρημα αρκετά δύσκολο ανέλαβε ο Έλληνας γλύπτης.

Μαρμάρινη κεφαλή Σφίγγας που αποκαλύφθηκε στη διάρκεια των ανασκαφικών εργασιών στον λόφο Καστά[Αμφίπολη] .Το μνημείο σφραγίστηκε από τους τελευταίους Μακεδόνες τον 2ο αιώνα π.Χ.

Μπορεί να φαίνεται κυριολεκτικά απίστευτο, αλλά αυτός ο μαρμάρινος τοίχος, που μοιάζει σχεδόν νέος είναι 24 αιώνων και περιβάλλει τον τάφο της Αμφίπολης.Ο τοίχος αποτελείται από ασβεστόλιθους επενδυμένους με μάρμαρο. Τα μάρμαρα προέρχονται από τη Θάσο,είναι το ίδιο είδος μαρμάρου που χρησιμοποιήθηκε για το γλυπτό του Λέοντα της Αμφίπολης.

Το μονόγραμμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου βρέθηκε στον τάφο της Αμφίπολης; Η αμερικανίδα αρχαιολόγος Dorothy King, που ζει και εργάζεται στο Λονδίνο και έχει γίνει αντιπαθητική στην Ελλάδα επειδή υποστηρίζει την παραμονή στο Βρετανικό Μουσείο των Γλυπτών του Παρθενώνα, με ανάρτηση της στο προσωπικό της ιστολόγιο, θίγει το θέμα της εύρεσης επιγραφών στον τάφο στην Αμφίπολη, στην ανασκαφή του μεγάλου Τύμβου, επισημαίνοντας ότι βρέθηκαν, όχι μέσα αλλά έξω από τον τάφο.

Γεωδίφης  με πληροφορίες από την  Britannica