Σε χαλκογραφία ο Φίλιππος Ε' της Μακεδονίας κάθεται στον θρόνο του, με τους γιους του Περσέα και Δημήτριο να στέκονται εκατέρωθεν και να μαλώνουν. Eικονογράφηση του Charles Rollin [πρώτη δημοσίευση στο Λονδίνο: Knapton, 1738-1740].
Καμιά φορά η ελπίδα επιστρέφει σαν τύραννος για να σε βασανίσει.Υπάρχει ελπίδα, ακόμα κι όταν κάτι μέσα μας λέει ότι δεν υπάρχει.
Εθισμένος με το χρώμα των σκέψεων στέκω σε μία πρόσφατη ανακάλυψη ενός ακμάζοντα και μακρινού οικισμού: Βόρεια της Μακεδονίας και δυτικά της Οχρίδας, πρέπει να είναι η χαμένη πρωτεύουσα του Βασιλείου της Λυγκέστης, ο πανάρχαιος Λύγκος. Ιδρυμένος τουλάχιστον από τον 7ο αιώνα π.Χ, γενέτειρα πιθανώς της βασίλισσας Ευρυδίκης Α', γιαγιάς του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ένας οικισμός που φέρεται να σχετίζεται με τον απόγονο τους και καλό φίλο της Δωδεκανήσου, τον ηγεμόνα Φίλιππο Ε΄[238 -179 π.Χ].
Η χάλκινη κεφαλή του ηγεμόνα
Στις αρχές του 2ου αιώνα π.Χ λίγο πριν χάσει τη ανεξαρτησία της η Νίσυρος, κατά τη διάρκεια των πολέμων με τους Ρωμαίους, ο βασιλιάς Φίλιππος Ε' της Μακεδονίας έχτισε πολλά φρούρια στις παραμεθόριες περιοχές βόρεια και νότια του Αιγαίου για να εξασφαλίσει τα σύνορα του βασιλείου.
Αναπολώ την εποχή του Φιλίππου Ε΄, όταν άρχισε να επεκτείνει την εξουσία του νότια του Αιγαίου και μικρά νησιά όπως η Νίσυρος ήταν υποχρεωμένα να συμπορευθούν μαζί του.
Ο μεσογειακός κόσμος, το 218 π.Χ, την εποχή του Φιλίππου Ε'.Αυτός ο χάρτης είναι πολύ ενδιαφέρον αλλά ημιτελής. Μάλιστα, και εν αναμονή ανασκαφών, δημοσιεύσεων, εκθέσεων, είναι απαραίτητο να συμπεριληφθούν η Ήπειρος και περιοχή βόρεια της Μακεδονίας, όπου έχουν ήδη εντοπιστεί αρκετές νέες τοποθεσίες.
Αναθυμώ την επιστολή του 201 π.Χ, γραμμένη σε μάρμαρο μάλλον κώτικο, ένα από τα πιο διάσημα, αδικημένα μάρμαρα της αρχαιότητας: «Ο βασιλιάς Φίλιππος προς τους Νισύριους , χαιρετισμός. Σου έχω στείλει τον Καλλία, που είναι φίλος μου και συμπολίτης σου. Ξέρω ότι έχει καλή θέληση προς την πόλη σας και μου έχει μιλήσει συχνά για λογαριασμό σας και ως εκ τούτου τον έστειλα να σας ανακοινώσει όσα θέλω να μάθετε».
Ο βασιλιάς παραχωρεί το δικαίωμα στους Νισύριους να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τους προγονικούς τους νόμους, αναφέρει στο γράμμα του προς τους Νισυρίους ο Φίλιππος Ε΄ .
Αναζητώ πριν από τη ρωμαϊκή κατάκτηση της Μακεδονίας, τον Περσέα [212-162 π.Χ] τον τελευταίο βασιλιά της Μακεδονίας, μέλος της Δυναστείας των Αντιγονιδών και γιο του Φιλίππου Ε΄ που είχε εκτάσεις γης και αφοσιωμένους φίλους στην Κω, σύμφωνα με τον Πολύβιο.
Εμπνέομαι από τον Σκωτσέζο επιγραφολόγο Paton παντρεμένο με Καλυμνιά που αποδίδει το XVI 26B επίγραμμα της Ελληνικής Ανθολογίας [Πλανούδη] στον Φίλιππο Ε΄.
Η σχέση του Φιλίππου με τα Δωδεκάνησα
Ο Φίλιππος Ε' ενεπλάκη σε μεγάλες επιχειρήσεις στο Αιγαίο Αρχιπέλαγος, βασιλεύοντας στη Μακεδονία κατά την περίοδο 221-179 π.Χ.
Έπαιξε σημαντικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις της εποχής του και ο δωδεκανησιακός κόσμος έγινε μάρτυρας μιας περαιτέρω ανάπτυξης της Μακεδονίας, αλλά και της ανόδου της Ρώμης, που αρχίζει να αποκτά επιρροή στον ελληνικό και τον δωδεκανησιακό χώρο.
Ήταν μέλος της Δυναστείας των Αντιγονιδών, που είχε το θρόνο της Μακεδονίας κατά το μεγαλύτερο μέρος της ελληνιστικής περιόδου, μέχρι και την κατάκτηση της από τους Ρωμαίους.
Ο Φίλιππος Ε' πέθανε στην Αμφίπολη, εκεί όπου βρέθηκε ο μεγαλύτερος τάφος της Ελλάδας. Στο μνημονικό μου έρχεται το τιμητικό διάταγμα της Αμφίπολης: «...ἐπαινέσαιτεον Τιμοκλεῦς Ἀμφιπολίταν ἀρετᾶς ἕνεκεν καὶ εὐνοίας ἇς ἔχει πρὸς τὰμ πόλιν τὰν Κώιων,ἦμεν δὲ αὐτὸν πρόξενον τᾶς πόλιος τᾶς Κώιων καὶ ἐκγόνους, ἦμεν δὲ αὐτοῖς ἔσπλουν καὶ ἔκπλουν καὶ ἐμ πολέμωι καὶ ἐν εἰράναι ἀσυλεὶ καὶ ἀσπονδεὶ καὶ αὐτοῖς καὶ χρήμασι, τοὶ δὲ πωληταὶ μισθωσάντω ἀναγράψαι τὸ ψάφισμα τόδε ἐς στάλαν λιθίναν καὶ ἀναθέμεν ἐν τῶι ἱερῶι τῶν Δυώδεκα Θεῶν».Θραύσμα στήλης από λευκό μάρμαρο βρέθηκε στην Κω, είναι περίπου του 295-280 π.Χ [Από M. Segre, Iscr. di Cos].
Η δυναστεία των Αντιγονιδών κατάφερε να διατηρήσει την εξουσία της στην ηπειρωτική Ελλάδα και στα νησιά, έχοντας ιδιαίτερη σχέση με την Κω, Κάλυμνο, Νίσυρο και τα άλλα νησιά της Δωδεκανήσου.
Στον Φίλιππο Ε' της Μακεδονίας πιστεύω ότι αποδίδεται η χάλκινη προτομή που βρέθηκε από ψαράδες στη θάλασσα της Καλύμνου.
Αριστερά του κολαζ η μαρμάρινη προτομή του Φιλίππου Ε' της Μακεδονίας σε ρωμαϊκό αντίγραφο ελληνικού πρωτοτύπου του 2ου αιώνα μ.Χ [Palazzo Massimo, Ρώμη]. Στο μέσο Μακεδόνας ηγεμόνας με καυσία, από χάλκινο γλυπτό που βρέθηκε στη θάλασσα της Καλύμνου από ντόπιους ψαράδες. Δεξιά ιππέας Μακεδόνας με καυσία σε ασημένιο νόμισμα του 4ου αιώνα π.Χ φέρει το όνομα του Φιλίππου Β'.
Ο συνδιασμός των παραπάνω εικόνων, η τοποθεσία εύρεσης του γλυπτού και η στενή, συνεχής σχέση των Μακεδόνων με τα νησιά της Δωδεκανήσου τουλάχιστον από τους ηρωικούς χρόνους του Ηρακλή με κάνει να προτείνω: ότι η κεφαλή του αγάλματος είναι από σημαντικό Μακεδόνα ηγεμόνα, μεταγενέστερο του πατέρα του Μέγα Αλέξανδρου με χρονολογία δημιουργίας του, μεταξύ 3ου-2ου αιώνα π.Χ. Αν κρίνω από τα μάγουλα, τη ματιά, το στόμα και άλλα μορφολογικά χαρακτηριστικά δεν θα τολμούσα να υποστηρίξω ότι δεν πρόκειται για τον Φίλιππο Ε' .
Χωρίς να ξέρω λεπτομέρειες, η αρχαιολογική έρευνα επισημαίνει ότι τα μεμονωμένα θραύσματα βρέθηκαν στο βόρειο τμήμα του θαλάσσιου χώρου της Δωδεκανήσου, σε διαφορετικές θέσεις στην ευρύτερη περιοχή της Καλύμνου, Τελένδου, Κω, Λέρου και Αρκιών και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, από το 1997 έως το 2006.
Γνωρίζοντας καλά τα ρεύματα των θαλασσών της ευρύτερης περιοχής Κω-Καλύμνου, τον ρόλο τους στα υπόγεια ναυάγια δυσκολεύομαι να αποδεχτώ ότι όλα αυτά τα ευρήματα προέρχονται από το ίδιο άγαλμα και από ένα ναυάγιο.
Ο ακέφαλος κορμός του έφιππου επίσης Μακεδόνα με το δεξί χέρι υψωμένο σε χαιρετισμό και το αριστερό να κρατά γκέμια αλόγου μπορεί να μην αποτελεί μέρος αυτής της κεφαλής. Βέβαια, όλες αυτές οι πληροφορίες αντικατοπτρίζουν μόνο ένα μέρος από μία πλούσια και άγνωστη σε βάθος ιστορία.
Το ναυάγιο ή τα ναυάγια δεν έχουν βρεθεί, έτσι η πορεία του πλοίου ή των πλοίων παραμένει αμφίβολη όπως η αφετηρία και ο προορισμός τους. Ωστόσο, η διαδρομή είναι γνωστή τουλάχιστον από τα ομηρικά χρόνια μέσα από ένα πολύ γνωστό θαλάσσιο αρχαίο δρόμο κατά μήκος των ακτών της Μικράς Ασίας από την Κω, Κάλυμνο, Νίσυρο προς την Μακεδονία ή ακόμη την ηπειρωτική χώρα.
Αυτό που με προβληματίζει ιδιαίτερα είναι το υλικό κατασκευής τους και το εργαστήριο ή τα εργαστήρια από τα οποία έχουν προκύψει τα θραύσματα και άν έχουν σχεση με την ελληνιστική Κω. Είναι κάτι που θα μπορούσε να διαπιστωθεί μετά από μία στοιχειώδη ορυκτολογική έρευνα, που όμως ποτέ δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα.
Ο Χάλκωνας, η Χαλκιόπη και τα κοιτάσματα χαλκού της Κω
Η Κως εκτός από σπουδαία μάρμαρα, ιώδεις ασβεστόλιθους που περνιούνται για μπλε μάρμαρα, τραβερτίνες, οψιδιανό, δακίτες για μυλόπετρες, θείο, πηλό, ασήμι, μόλυβδο, τιτάνιο και πολλά άλλα, διαθέτει σπουδαία κοιτάσματα χαλκού, σιδήρου από την ηφαιστειακή κληρονομιά της - στον Δίκαιο, το Παλιό Πυλί, τον Ελαιώνα Καρδάμαινας -άγνωστα σε πολλούς.
Ελληνιστικό χάλκινο νόμισμα από Κω με την κεφαλή του Ηρακλέους, που καλύπτεται από τη λεοντή.
Γνωστός και αξιαγάπητος στους Κώους ήταν ο «μυθικός» βασιλιάς τους, Χάλκων του 13ου αιώνα π.Χ [ ή Χαλκωδοντας δηλαδή με χάλκινο δόντι], ο οποίος φέρεται να τραυμάτισε τον Ηρακλή σε μάχη. Επίσης και η Χαλκιόπη, η αδελφή του, κόρη του σπουδαίου Ευρυπύλου της Κω, μητέρα του Θεσσαλού από τον Ηρακλή και σύζυγος του ημίθεου. Χάλκων ήταν επίσης ένας από τους Τελχίνες τους μυθικούς θνητούς σπουδαίους τεχνίτες και εφευρέτες που είχαν ανακαλύψει διάφορα μέταλλα όπως τον χαλκό και τον σίδηρο και είχαν επινοήσει πολλά εργαλεία για την τέχνη τους.
Τα προιστορικά χρόνια η Κως γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη της μεταλλουργίας, αυτό προκύπτει από αντικείμενα σε τάφους με πολύτιμα μέταλλα ιδίως στιλέτα, γεγονός που δείχνει μια τοπική ιδιαίτερα ευημερούσα κοινωνία που έκανε χρήση μεταλλευμάτων. Η αρχαιολογική έρευνα έχει δείξει ότι ευρήματα με χάλκινα όπλα, αιχμές και καρφιά με άλλα εργαλεία της πρώιμης εποχής του Χαλκού της Μεσαριάς Κω μαρτυρούν μεταλλοτεχνία υψηλή εξειδίκευσης.
Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη αφού κατά την εποχή του Χαλκού [2000 -1000 π.Χ] η Κως ήταν ένα σπουδαίο, σημαντικό και δραστήριο εμπορικό κέντρο στο νοτιοανατολικό Αιγαίο σύμφωνα με τον Ιταλό γεωαρχαιολόγο L.Morricone.
Τα αρχαιολογικά δεδομένα πιστοποιούν ότι οι Μινωίτες δεν ήταν ανοικείωτοι με τα όπλα.Χάλκινα και ασημένια εγχειρίδια κατασκευάζονταν ήδη από τις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ.
Στις 28 Σεπτεμβρίου 1897, στην Οροσειρά του Δίκαιου, ο αρχαιοδίφης Ιάκωβος Ζαρράφτης, βοηθός του R.Herzog που ανακάλυψε το Ασκληπιείο της Κω και από τότε δεν έχει γίνει καμία έρευνα πλην από την ιταλική, βρήκε τα πρώτα ίχνη αρχαίου μεταλλείου χαλκού, ενώ αργότερα εντόπισε μεταλεία σιδήρου, αργυρομόλυβδου, γαληνίτη και άλλων μεταλευμάτων σημαντικών στην αρχαιολογική έρευνα για την μεταλλοτεχνία του Αιγαίου. Μπορεί να είναι από τα μεταλλεία όπου ο Ιπποκράτης, οι Κώοι Ασκληπιάδες και η Μεγάλη Ιατρική Σχολή της Κω έπαιρναν τις πρώτες ύλες για τα ιατρικά εργαλεία τους και την πασίγνωστη μολύβδαινα του Πατέρα της Ιατρικής.
Χάλκινο μεγάλο «Άγαλμα » υπήρχε στο ελληνιστικό αρχαίο θέατρο της Κω, το οποίο το έλιωσαν οι οθωμανοί όταν γινόταν ο οθωμανικό-ρωσικός πόλεμος.
Στη διασταύρωση των οδών Ελ. Βενιζέλου-Κοραή της πόλης Κω απέναντι από το υποκατάστημα της Τράπεζας Πειραιώς, στου Δ.Σταμόγλου, ανασκάφηκε οικόπεδο διαστάσεων 24 επί 11μ. με εργαστήριο χαλκού, χαλκοπλαστικής τουλάχιστον ελληνιστικό που λειτούργησε έως την παλαιοχριστιανική περίοδο και όπου βρέθηκε μεγάλος αριθμός χάλκινων ντόπιων ευρημάτων.
Χάλκινο διπλό μαχαίρι. Μήκος 17,10 cm. Στοιχεία παραγωγής: 1600-1060 π.χ. Περίοδος: Μυκηναϊκή. Βρέθηκε στη Νίσυρο σε ανασκαφή του αρχαιολόγου C.Newton το 1859. Βρίσκεται στο Αρχ.Μουσείο.
Στην διάσημη «Οικία των Χαλκών» στους πρόποδες της Ακρόπολης της Κω του πιο αρχαίου οικιστικού κέντρου με συνεχή κατοίκηση της Δωδεκανήσου, τουλάχιστον από τα μινωικά χρόνια βρέθηκε θησαυρός νομισμάτων και χάλκινα αγαλματίδια [Ασκληπιού,Αρτέμιδος, Ισιδος ,Σατύρου και Καλιγούλα].
Γνωστός ήταν ο Κώος χαλκουργός Μένιππος γύρω στο 225 π.Χ, την εποχή του Φιλίππου Ε' με σημαντική προσφορά στα εργαστήρια χαλκοπλαστικής της Ρόδου. Προφανώς ακολουθούσε την γνωστή διαδικασία για χύτευση μετάλλων που αρχίζει με την κατασκευή ενός κέρινου μοντέλου , την επικάλυψη του με πυρίμαχο πηλό [απαντά στην Κω σε τεράστιες ποσότητες] για να σχηματιστεί ένα καλούπι, θερμαίνοντας μέχρι να λιώσει το κερί και να τελειώσει από μικρές τρύπες μετάλλου, και στη συνέχεια να αφεθεί στο κενό.
Στη Ρόδο διαδόθηκε η χαλκοπλαστική λόγω ελλείψης ντόπιου μαρμάρου, το οποίο συχνά έπαιρνε από την Κω.Όμως η αρχαιολογική έρευνα τα τελευταία χρόνια υποστηρίζει ότι υπάρχει σαφής διάκριση ξεχωριστών εργαστηρίων στην Ρόδο και στην Κω.
Τέλος αξίζει να τονιστεί η σειρά νομισμάτων από χαλκό με τον Νικία της Κω του 1ου αιώνα π.Χ που είχε βάρος 20 γρμ., όταν κανένα άλλο νόμισμα της πρώιμης αυτοκρατορικής ρωμαικής περιόδου δεν ξεπερνούσε τα 10 γρμ.
Ονειρευτείτε λίγο πριν αποφασίσετε
«Αυτός ο κόσμος δεν είναι ο δικός μας, είναι του Ομήρου»[Νικόλαος Δουμάνης,2009].
Παρά την περιορισμένη, ανεπαρκή συστηματική έρευνα στα νησιά της Δωδεκανήσου κυρίως του βορείου συγκροτήματος μετά από την ιταλική περίοδο, τα στοιχεία που έχουν προκύψει μέχρι σήμερα στο νοτιοανατολικό Αιγαίο αν και αποσπασματικά είναι αρκετά και ενθαρρυντικά.
Στα νησιά του ηφαιστειακού τόξου του Αιγαίου, η μεταλλουργία ιδίως στη Κω, Νίσυρο, Γυαλί και το πολύνησο της εισήχθη πολύ νωρίτερα από ό,τι στην ηπειρωτική επικράτεια...
Στη διασταύρωση των οδών Ελ. Βενιζέλου-Κοραή της πόλης Κω βρισκόταν ένα σημαντικό εργαστήριο χαλκοπλαστικής που λειτούργησε τουλάχιστον από την ελληνιστική έως την παλαιοχριστιανική περίοδο.
Η Κως, Νίσυρος, Γυαλί προμήθευαν την μινωική Κρήτη και τη Μεσόγειο με οψιδιανό, ασήμι, θείο, πορφυρίτη από δακίτη που θεωρείται η καλύτερη μυλόπετρα, μόλυβδο, πορφυρή βαφή από όστρακα murex ίσης ποιότητας και αξίας με αυτή της Τύρου για κατασκευή υφασμάτων.
Τα νησιά της Δωδεκανήσου κατά την περίοδο του θαλασσοκράτορα Μίνωα αποτέλεσαν σημαντικούς «σταθμούς», της πρώτης αυτοκρατορίας της Ευρώπης στο νοτιοανατολικό Αιγαίο συμμετέχοντας στις ναυτιλιακές και θαλασσινές εξορμήσεις των Μινωιτών.
Τα Δωδεκάνησα δεν αποικίστηκαν από Κρήτες αλλά αποτέλεσαν μέρος ενός ευρύτερου δικτύου με στενούς και διακριτούς εμπορικούς δεσμούς. Η συνεισφορά τους εξακολουθεί να έχει αξία και αξίζει να διερευνηθεί, ακόμη περισσότερο, καθώς αποτέλεσαν μία φυσική «προέκταση» της σπουδαίας μινωικής αυτοκρατορίας.
Στην Τρωική εκστρατεία η Κως, Κάλυμνος, Νίσυρος, Κάρπαθος, Κάσος υπό τη διοίκηση του Φειδίππου και του Αντίφου, συνεισέφεραν 30 πλοία στον ενιαίο στόλο των Αχαιών, τότε που η Ρόδος συμμετείχε υπό τη διοίκηση του Τλεπτόλεμου μόνο με 9 πλοία και η Σύμη με 3 πλοία υπό τη διοίκηση του Νηρέα. Η αναφορά του Ομήρου δείχνει ξεκάθαρα ότι μεταξύ 1580-1050 π.Χ, την Ύστερη Εποχή του Χαλκού τα Δωδεκάνησα, ιδίως το βόρειο συγκροτημα αποτέλεσε μία καθοριστική ναυτική, πολιτισμική και εμπορική δυνάμη.
Στο σύνολο τους τα Δωδεκάνησα με 42 πλοία υπολείπονταν μόνο 8 νεών της Αθήνας, ενώ η αναφορά για τον Πειραιά, απουσιάζει. Ως εκ τούτου τα ομηρικά Δωδεκάνησα μπορούν να θεωρηθούν ως μία σημαντική δύναμη της θάλασσας και του εμπορίου μεταξύ Νοτίου Αιγαίου, Κρήτης και Ανατολίας.
Το μουσείο του Πειραιά μπορεί να θεωρείται ένα εθνικό μουσείο για υποθαλάσσιες αρχαιότητες, ωστόσο κατά την ταπεινή άποψη μου σε καμία περίπτωση δεν εκπροσωπεί τις θάλασσες, τη ναυτοσύνη και τον πολιτισμό του Αιγαίου και του ευρύτερου χώρου, που από καιρό έχει καταλήξει να σημαίνει το Αρχιπέλαγος με την Κρήτη, την νήσο του Πέλοπα και την Κύπρο, τα Ιόνια νησιά, τη Δυτική Ανατολία, τα μακεδονικά , θρακικά παράλια με παραφυάδες στην περιοχή της δυτικής Μεσογείου, στη Σικελία, την Ιταλία, τη Σαρδηνία, την Ισπανία, την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, Συρία, Αίγυπτο ή ακόμη την Κυρηναϊκή.
Η φυσική έδρα ενός εθνικού Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων στη χώρα μας είναι το νησιωτικό Αιγαίο.
Τίποτα πέρα από αυτό δεν αναδεικνύει αλλά υποβαθμίζει την ιστορία του αιγαιακού θαλάσσιου πολιτισμού όπως βέβαια της Δωδεκανήσου, της ευρύτερης περιοχής της Καλύμνου και της Μικράς Ασίας στη λεκάνη της Μεσογείου και απομακρύνει ιδέες , αξίες και τις πρωτοποριακές δράσεις του στυλοβάτη του δυτικού πολιτισμού.
Η ίδρυση μουσείου της θάλασσας μακριά από τον πυρήνα της
Σχετικά με την απαλλοτροίωση της προτομής του ηγεμόνα, του Φιλίππου Ε' κατά την εκτίμηση μου η Κάλυμνος πολιτιστικά υποβαθμίζεται από την προβολή και έκθεση των ευρημάτων των παιδιών της θάλασσας της σε ένα μακρινό για αυτούς και τους αιγαιοπελαγίτες Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων.
Η αυθεντική χάλκινη κεφαλή του Φιλίππου Ε' πρέπει να μείνει με κάθε τρόπο στην Κάλυμνο, στη Δωδεκάνησο για να τονιστεί η στενή σχέση των Μακεδόνων με τους Δωδεκανησίους. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα σταματήσει η εγκατάλειψη ενός νησιού με πλούσια ιστορία: με αρχαίο Στάδιο, Ασκληπιείο, Θέατρο, ομηρικό Λιμάνι και σημαντικά ευρήματα τουλάχιστον από τη μινωική περίοδο που ακόμη περιμένουν την ανάδειξη τους.
Το Σπήλαιο του Δασκαλιού της Καλύμνου, φωτογραφία από τις ανασκαφές των Ιταλών.
Το Δασκαλιό Σπήλαιο στην περιοχή Βαθύ της Καλύμνου με στοιχεία μινωικής θρησκευτικής χρήσης και τα άλλα σπουδαία σπήλαια με προιστορική κατοίκηση έχουν αφεθεί στις τύχες τους μετά απο την ιταλική περίοδο, όπως βέβαια το πανάρχαιο πολιτιστικό και λατρευτικό κέντρο του Δάλιου Απόλλωνα, η Τέλενδος με τους θρύλους της, ο Ναός του Ποσειδώνα στις Μυρτιές και πολλά άλλα.
Το Αρχοντικό Βουβάλη και το έργο των Ανεμόμυλων είναι σημαντικά όμως όχι ικανά να αναδείξουν τη σχέση των Καλυμνίων με τη θάλασσα και τον αιγαιακό πολιτισμό των αρχαιοτάτων χρόνων.
Η ίδρυση ενός μουσείου της θάλασσας μακριά από το Αιγαίο φοβάμαι ότι θα αφήσει τα νησιά μας γυμνά απέναντι στην επεκτατική μανία των γειτόνων Τούρκων, στην θεωρούμενη από αυτούς γαλάζια πατρίδα.
Περίπου 1700-1200π.Χ- κατάλοιπα εκτεταμένου οικισμού ύστερης εποχής του Χαλκού στα Σεράγια, Ελαιώνα και Λαγκάδα της Κω.
Τα χάλκινα ευρήματα που βρέθηκαν στην Κάλυμνο για τα οποία γίνεται λόγος εκτιμώ ότι είναι από διαφορετικά ναυάγια.Υπάρχουν εκατοντάδες ναυάγια με ευρήματα στους βυθούς της Δωδεκανήσου.Ένα από αυτά βρίσκεται λίγο από έξω την Σκάλα της Κω με απομεινάρια που ακόμη δεν ήρθαν στο φως και μπορούν να αναδείξουν την αλληλεπίδραση της Δωδεκανήσου στον αιγαιακό πολιτισμό, καθώς και τη στενή τους σχέση με την Κρήτη, Μ.Ασία και την ευρύτερη Μεσόγειο.
Πρόκειται για αρχαιολογικά ευρήματα που επιβεβαιώνουν τους θρύλους , τα αρχαία γραπτά και την ιστορία αυτής της πολύπαθης γης.
Τι να πρωτοθυμηθώ;
Τους κατακτητές Ιταλούς που γνώριζαν την αξία των κωακών μαρμάρων, τα οποία για αυτούς ήταν ανώτερα από τα περίφημα μάρμαρα της Καρράρας: «...ἅτινα παρά την μεγάλην λευκότητά τους δὲν περι έχουν τὰ κρυστάλλινα ἐκεῖνα μόρια που έχουν τα Κωακά, δεν θέλησαν ὅμως νὰ τὰ ἐκμετάλλευθοῦν, φοβούμενοι μεγάλο συναγωνισμὸν πρὸς τὰ τῆς Καρράρας», λένε παλιές και αξιόπιστες κώτικες πηγές .
Τον ξεχασμένο Μέγα Ιπποκράτη και τους Ασκληπιάδες με τα ταξίδια τους στην αιγαιακή λεκάνη, την ασυλία, τους πανελλήνιους αγώνες του Ασκληπιείου της Κω ή τη χλαμύδα του θεοποιημένου Αλεξάνδρου που το 102 π.Χ η Κλεοπάτρα η Γ ́, βασίλισσα της αρχαίας Αιγύπτου και σύζυγος του Πτολεμαίου Η ́ Φύσκωνα κατά τη διάρκεια μιας εμφύλιας αντιπαράθεσης εμπιστεύεται την φύλαξη όχι μόνο του εγγονού αλλά και του προσωπικού θησαυρού της στην Κω. Ήταν μέλος της Δυναστείας των Πτολεμαίων, η οποία κυβέρνησε την Αίγυπτο όλο το διάστημα της ελληνιστικής περιόδου και οι Κώοι είχαν πάντα καλές, στενές σχέσεις με τους Πτολεμαίους, ιδίως με τον γεννημένο στην Κω και ευεργέτη τους Πτολεμαίο Φιλάδελφο.
Ο περίφημος θησαυρός της Κλεοπάτρας Γ΄ λέγεται ότι περιελάμβανε πλην των άλλων και τον ξακουστό τριγωνικό μανδύα του Μ.Αλεξάνδρου, τον οποίο ο Πομπήιος μετά το τέλος των Μιθριδατικών Πολέμων μετέφερε στη Ρώμη και την φόρεσε για να διατυμπανίσει τον θρίαμβό του, γράφουν οι Paton-Hicks.
«Η ευκαιρία μπορεί να χάθηκε, όμως το Όνειρο παραμένει»: για ένα Αιγαιακό Μουσείο Εναλείων Αρχαιοτήτων στη Δωδεκάνησο, μία περιοχή με σπουδαία θαλάσσια πολιτιστική κληρονομιά από τους προϊστορικούς χρόνους που ακόμη δεν έχει αναζητηθεί ούτε έχει έρθει στο φως.
Γιατί όχι;
Στο βόρειο συγκρότημα της, εκθέτοντας το ως μία δωρική ασπίδα στεκούμενη απέναντι από το πολυδιαφημισμένο τουρκικό μουσείο της θάλασσας που βρίσκεται στην αρχαία Αλικαρνασσό, γενέτειρα του Ηροδότου, γιου της Κώας Ροιώς.
«Μπορεί να πεις ότι είμαι ονειροπόλος, αλλά δεν είμαι ο μόνος. Ελπίζω κάποια μέρα να έρθεις μαζί μας...», John Lennon...
Γεωδίφης
Πηγές:
1.Κώια-Ιακ.Ζαρράφτη
2.Ιστορία της Νήσου Κω-Βασ. Χατζηβασιλείου,1990
3.Ανακαλύφθηκε ο αρχαίος Λύγκος βόρεια της Μακεδονίας;
4.Αγαπητή κυρία Μενδώνη...
5.Επιστολή του βασιλιά Φιλίππου προς τους Νισυρίους
6.Θα το δείτε στο νέο Μουσείο του Πειραιά...
7.Σεισμοί της Καλύμνου-Τι συνέβη και γιατί,2020[e-book]
8.Αποκλείστηκε ομιλήτρια στο “22ο Διεθνές Συνέδριο Αρχαίων Χαλκών” στην Αθήνα, που θα παρουσίαζε εργασία της για το αν η “Κεφαλή ηγεμόνα” ανήκει στον Έφιππο θωρακοφόρο!!
https://kalymnos-news.gr/2024/11/%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BA%CE%B5-%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AE%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%BF-22%CE%BF-%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AD/
