«Δράματα εν Νισύρω»
Εκ των πολλών της νήσου ορέων το υψηλότερο εστί κατ΄ευφημισμό κληθέν Διαβάτης ούτινος το ύψος υπερβαίνει τους 2200 πόδας. Επί της κορυφής τούτου υπάρχουσιν ερείπια κελλίον και εκκλησίδιον πανάρχαιον της Παναγίας, της επιλεγομένης Διαβατινής,προσέτι δε και δύο υψικόρυφοι καρύαι και γαίαι καλλιεργήσιμοι ανήκουσαι τη μονή του χωρίου Μανδρακίου.
Εις πολλά της νήσου μέρη υπάρχουσι πηγαί ών το ύδωρ εστί δροσερότατον και διαγεύστατον τοιαύται εισίν η παρά τη μονή της λεγόμενης Κυράς και η του Αγ.Κωνσταντίνου προς ανατολικά της νήσου εις αγιάσματα μεταποιηθείσαι, παρά το χωρίω δε Νικία ή Κοίλος λεγόμενη. Εκτός όμως των ψυχρών πηγών και θερμοπηγαί πανταχού της νήσου και δη κατά την βορείαν παραλίαν, όπου τα θερμά του Μανδρακίου και Εμπορείου και την νοτιοανατολικήν κάτωθεν του χωρίου Νικιών.
Πλην των θερμών και ψυχρών πηγών υπάρχει παρά τω αρχαίω Αργει της Νισύρου και η λεομένη ξηροπυριά ή απλώς Πυριά ήν λεπτομερώς περιγράφει εν τοις Ελληνικοίς αυτού ο Ι.Ραγκαβής.
Η νήσος εν συνόλω έχει 3 χωριά..... το Μανδράκι, ο Εμπορειός και τα Νικία κείμενο επι της κορυφής ψηλού λόφου.
Το χωρίον τούτο ού το όνομα Κάστρον ως εκ των παρακείμενων φυσικών οχυρωμάτων και των στερρώς εκτισμένων προπυργίων του, μετενωμάσθη Νικία ίσως διότι κατά παραδοσιν σωζωμένην εν δημώδει άσματι ψαλλομένω εν καιρού θερισμού οι άλλοτε πολεμικοί του χωρίου τούτου κάτοικοι επολέμησαν νικηφόρως προς τους γείτονας δήμους. Ουχί πολύ μακράν των Νικιών υπάρχουσι αγροί πεφυτευμένοι,το μέρος των αγρών κοινώς την σήμερον καλείται Χωριό πράγματι δε το πάλαι ήτο χωρίον ως τα εκεί απαντώμενα ερείπια καταμαρτυρούσι.
[Απόσπασμα από ένα σπάνιο βιβλίο, 320 σελίδων, με τίτλο «Δράματα εν Νισύρω» του Ιωάννου Χατζηγιανάκκη, 1896 - από την Βιβλιοθήκη του Γιώργου και Περσεφόνης Κουτσουράδη]
Γεωδίφης
Μετά από τηλεφωνική επικοινωνία που είχα με τον καθηγητή Αχιλλέα Κουτσουράδη μου μετέφερε τα εξής:ότι τα παιδιά του Γιώργου και της Περσεφόνης Κουτσουράδη, ευχαρίστως και αφιλοκερδώς θέτουν στη διάθεση του Δήμου Νισυρίων το βιβλίο από την βιβλιοθήκη των γονέων τους: ΔΡΑΜΑΤΑ ΕΝ ΝΙΣΥΡΩ, που έγραψε στα 1896 στη Κωνσταντινούπολη ο Ιωάννης Χατζηγιαννάκης, προκειμένου να λάβει χώρα φωτοτυπική ανατύπωση του/ηλεκτρονική αναπαραγωγή και διάθεση κατά την κρίση του Δήμου.Δυστυχώς λείπουν 3 σελίδες στο τέλος που ευτυχώς δεν αλλοιώνουν την γενική εικόνα. Θέμα πνευματικών δικαιωμάτων,μετά από τόσα χρόνια, δεν νομίζω ότι υφίσταται.